Dil bağı, dil altı ile ağız tabanı arasında bulunan ince bağ dokusudur. Bu bağ fetüsün gelişimi esnasında geriler ve ortadan kalkar. Bazı bebeklerde dil ile ağız tabanı arasındaki bu bağ devamlılığını sürdürür.
Bu yazıda; dil bağı nedir, dil bağının türleri ve nedenleri nelerdir, belirtileri nelerdir, dil bağı tedavisi ve ameliyatı nasıl yapılır sorularının kapsamlı yanıtını bulabilirsiniz.
| İçindekiler: |
Dil bağı (ankiloglossi, ankyloglossia), doğuştan gelen bir durumdur ve dilin hareket yeteneğini kısıtlar. Doğuştan gelir ve dilin ağız tabanına bağlı kaldığı bir rahatsızlıktır.
Dili ağız tabanına bağlayan ince bir doku şeridi vardır. Lingual frenulum adı verilen bu dokunun normale göre kısa olması sonucunda dil hareketleri kısıtlanır.
Dil bağının başlıca özellikleri şunlardır:
|
Ankiloglossi, doğuştan gelen bir durumdur ve tüm doğumların %10’unda görülmektedir. Her cinsten bebeği etkiler. Aile öyküsü olan bebeklerde daha sık görülür.
Dil bağının alışılmadık derece kısa, kalın ve sıkı olması sonucunda dilin işlevi azalır. Yenidoğanlarda emzirme güçlüğü ilk farkedilen belirtiler arasındadır.
Dil bağının balıca belirtileri şunlardır:
- Emme güçlüğü
- Dil çıkarma zorluğu
- Yutma güçlüğü
- Yemek yiyememe
- Konuşma bozukluğu
Dil bağının daha çok bebekleri ve çocukları etkilediği bilinse de, teşhis edilmeyen vakalar sonucunda büyük çocuklarda ve erişkinlerde de görülebilmektedir.
Dil bağının yol açtığı belirtiler bazen şiddetli olmayabilir. Bu vakalar rutin kontroller ile izlenir. Belirtiler şiddetliyse dil bağını düzeltmek için basit bir cerrahi girişim gerekebilir.
Dil bağının özelliklerine göre dört seviyesi bulunmaktadır. Derecelendirme skalası içi dil bağının özellikleri dikkate alınır.
Dil bağının tipleri şunlardır:
| Tip 1 | Lingual frenulum incedir ve elastiktir. Dilin ucu alt dişlerin arkasındaki çıkıntıya temas eder. |
| Tip 2 | Lingual frenulum incedir ve elastiktir. Dil ucu, alt dişlerin arkasındaki sırta temas eder. Ağız tabanına 2-4 mm mesafede tutturulur. |
| Tip 3 | Lingual frenulum kalındır ve sertleşmiştir. Dili, alt orta bölgesinden ağız tabanına tutturur. Dilin hareketi kısıtlanmıştır. |
| Tip 4 | Lingual frenulum arkadadır veya direkt olarak gözle görünmez. Parmak uçlarıyla dokunulduğunda hissedilir. Ağız tabanında dili sabitleyen sıkı lifler bu sayede hissedilebilir. |
Doktorlar dil bağının derecesini belirlemeye çalışır. Ayrıca bebeğin/çocuğun dilini ne kadar iyi hareket ettirebildiğini dikkate alırlar ve dilin fonksiyonu açısından değerlendirirler.
Anne karnındaki embriyo büyürken dil ve ağız tabanı birlikte gelişir. Zaman içerisinde dil ve ağız tabanı birbirinden ayrılmaya başlar.
Fetüsün büyümesiyle birlikte dil ve ağız tabanı ayrılır. Son aşamada dil ve ağız tabanı arasında sadece ince bir doku bulunur. Bu doku lingual frenulum olarak adlandırılır.
Bir bebek büyüdükçe lingual frenulum incelir ve küçülür. Zaman içerisinde dilin kullanım becerisi artar. Bazı bebeklerde dil bağının incelmediği ve küçülmediği görülür.
Dil bağının nedenleri ve risk faktörleri hakkında şunları bilmelisiniz:
- Dil bağı çocukların %10’nunu etkileyen bir problemdir.
- Genellikle yenidoğan bebeklerde ve çocuklarda görülür.
- Aile öyküsü bulunan çocuklarda daha sık görülür.
- Erkek çocuklarda kız çocuklarına göre daha sık görülür.
Dil bağının ortaya çıkmasına yol açan neden tam olarak açıklanabilmiş değildir. Bir dizi genetik ve çevresel etkenin sonucunda ortaya çıktığı düşünülmektedir.
Dil bağının belirtileri hafif olabileceği gibi şiddetli de olabilir. Dili, alt bölgesinden tutan bir yapı olduğu için dil kalp şeklinde görülebilir.
Birçok bebekte dil bağına rastlandığı halde çok az bir grupta ileri seviyede belirtiler farkedilir. Dil bağının genellikle emzirme esnasında belirti verdiğini bilmelisiniz.
Dil bağının emzirme esnasında ortaya çıkardığı belirtiler şunlar olabilir:
|
Bebeklerde dil bağının belirtileri çok karmaşıktır. Emzirme şikayetlerine yol açabilecek pek çok hastalık vardır ve doktorunuz bu hastalıkları ayırt etmeye çalışacaktır.
Dil bağının küçük çocuklarda ve yetişkinlerde ortaya çıkardığı bazı semptomlar şunlardır:
- Konuşma zorluğu
- Yutma güçlüğü
- Dilin ağız çatısına ulaştırılamaması
- Dilin ağzın sağ veya soluna ulaştırılamaması
- Dondurma yalamakta zorluk yaşamak
- Üflemeli çalgıları çalmakta güçlük
- Dili dışarı çıkarmada zorluk yaşamak
- Öpüşmenin zorlu olması
Bebekte ankiloglossi varsa, bu durum annede şu semptomların oluşmasına yol açabilir:
- Meme uçlarında çatlama
- Yetersiz süt üretimi
- Muayene esnasında memede ağrı
Dil bağı vaka örnekleri – Saglik.li
Bebeğiniz veya çocuğunuz dil bağının yol açtığı belirtilere sahipse bir doktora gitmeniz faydalı olacaktır. Bebeğinizde veya çocuğunuzda aşağıdaki belirtiler varsa bir doktora görünmelisiniz:
- Bebeğiniz emzirme esnasında sorunlar yaşıyorsa
- Çocuğunuzun konuşması dil nedeniyle bozuksa
- Çocuğunuz yeme, konuşma ve dil hareketsizliği nedeniyle sorun yaşıyorsa
- Erişkinlerde dil bağının yol açtığı konuşma ve yeme sorunları varsa
Doktorunuz bebeğinize ve çocuğunuza ait şikayetleri dinleyecek ve bir dizi muayene yapacaktır. Doktorunuz muayene esnasında şu belirtileri farkedecektir:
- Dilin yukarıya doğru kaldırılmasında güçlük
- Dilin sağa veya sola hareketinde güçlük
- Dilin ağızdan dışarıya çıkarılmasına zorluk
- Dil yukarıya doğru kaldırılmaya çalışılırken kalp şeklinde görülmesi
Dil bağının teşhisi fizik muayene ile yapılmaktadır. Genellikle laboratuvar ve görüntüleme testlerine ihtiyaç duyulmaz.
Doktorunuz, dil bağını teşhis ederken parmaklarını kullanacaktır. Dilin altındaki bağ yapısını parmaklarıyla inceleyecektir.
Bebeklerde ve çocuklarda dil altı bağı teşhisi doktorun yaptığı görsel ve fizik muayene ile konulmaktadır. Dil bağının anlaşılmasından sonra tedavi adımlarına geçilecektir.
Dil bağının tedavisi farklılıklar gösterebilir. Bazı doktorlar bir yenidoğanı hastaneden taburcu etmeden önce tedavi etmeyi savunurken, bir grup doktor bekle-gör yaklaşımını savunmaktadır.
Bazı bebeklerde lingual frenulum zamanla gevşeyebilir ve dil bağının belirtileri hafifleyebilir. Bazı bebeklerde ise belirtiler zamanla şiddetlenebilir.
Beslenme ve emme güçlüğü çeken bebekler için dil bağı tedavisi uygulamalarının yapılması gereklidir. Tedavi için birkaç farklı yöntem bulunmaktadır.
Dil bağının tedavisi için frenotomi veya frenuloplasti adı verilen cerrahi tedavi seçenekleri mevcuttur. Bu ameliyat çeşitlerinin özelliklerini hemen aşağıda bulabilirsiniz.
Frenotomi
Frenotomi, oldukça basit bir cerrahi prosedürdür. Ameliyathane koşulları dahi olmadan, bir klinik ortamında veya bir doktor ofisinde basit anestezi altında uygulanabilir. Küçük çocuklarda ve bebeklerde ameliyathane ortamında uygulanmaktadır.
Frenotomi cerrahisinin basamakları şunlardır:
|
Frenotomi işlemi, dil bağı ameliyatı veya dil bağının kesilmesi olarak da bilinir. Komplikasyonları nadir olan başarılı bir cerrahi çeşididir.
Frenuloplasti
Lingual frenulum çok kalınsa veya ek onarım gerektiriyorsa frenuloplasti adı verilen daha kapsamlı bir prosedür uygulanabilir.
Frenuloplasti ameliyatının basamakları şunlardır:
- Dil bağı düzeltici ameliyatı genel anestezi altında yapılır.
- Lingual frenulum kesilerek serbestleştirilir.
- Dil altındaki kesi emilen sütürler ile kapatılır.
Frenuloplasti ameliyatında da nadiren komplikasyonlara rastlanır. Ameliyattan sonra dil hareketlerini arttırmak için dil egzersizleri önerilir.
Çocuklarda Dil Bağı Tedavisi
Çocuğunuz 6 aydan büyükse, dil bağı ameliyatı genel anestezi altında yapılacaktır. Ameliyattan sonra dilin iyileşmesi 10 gün kadar sürebilir.
Frenotomi ameliyatından sonra dilin altında beyaz bir yama/görüntü oluşabilir, bu durum işlemden 24 ila 48 saat sonra ortadan kaybolacaktır.
Çocuklarda dil bağının tedavisinde şu tedavi seçenekleri de kullanılabilir:
|
Yetişkinlerde Dil Bağının Tedavisi
Dil bağının tedavi edilmemesi, büyüyen çocuklar ve yetişkinler için çeşitli sorunlara yol açar. Beslenme ve konuşma problemleri ortaya çıkabilir.
Dilin sınırlı hareketi nedeniyle kişiler bazı yiyecekleri yemekte zorlanır. “T” ve “L harfini söylemekte zorlanırlar.
Yetişkinlerde dil bağının tedavisi için ameliyat gerekebilir. Çoğunlukla genel anestezi altında ameliyat yapılır ve birkaç adet dikiş atılabilir.
Erişkinlerde dil bağının düzeltilmesinden sonra konuşma terapisi ve dil egzersizleri önerilir. Bu sayede dili fonksiyonel olarak kullanabilirler.
Dil bağı yenidoğanların %10’unda görülen bir rahatsızlıktır. Erkek çocuklarda kız çocuklarına göre daha yaygındır. Vakaların sadece yarısında beslenme ile ilgili belirtiler görülmektedir. Çok azında belirtiler şiddetlidir.
Dil bağının belirti gösterdiği çocuklarda bu rahatsızlık tedavi edilmelidir. Orta ve şiddetli belirtilerin görüldüğü vakalarda şu komplikasyonlar ortaya çıkabilir:
- Uzun süreli beslenme sorunları
- Kilo alımının yetersiz olması
- Bazı gıdaları tüketmede zorluk
- Konuşma zorluğu
- Büyüme ve gelişme geriliği
Dil bağı genellikle kolay bir şekilde teşhis edilmektedir. Dil bağının teşhisinden sonra frenotomi ameliyatı ile bu rahatsızlık başarılı şekilde tedavi edilebilmektedir.
Hamileliğin erken haftalarında dil ve ağız tabanı birbirine yapışıktır. İlerleyen haftalarda dil ve ağız tabanı birbirinden ayrılır. Ayrılma esnasında oluşabilecek herhangi bir aksaklık nedeniyle dilin alt bölgesindeki bağ yapısı geride kalabilir.
Dil bağı yenidoğan bebeklerde ince bir zar şeklindedir. Bebek büyüdükçe zar yapısı kalınlaşmaya başlar. Zarın bu özelliği nedeniyle kendiliğinden gerilemesi pek olası değildir.
Dil bağının tedavisine sadece bazı bebeklerde ihtiyaç duyulmaktadır. Tedavide çeşitli cerrahi yaklaşımlar bulunmaktadır. Yazımızın tedavi bölümünde detaylara ulaşabilirsiniz.
Dil bağının tedavisi için uygulanan cerrahi prosedürün adı frenotomidir. Frenotomi ameliyatı oldukça basit bir cerrahidir ve başarılı şekilde uygulanabilmektedir.
Frenotomi ameliyatı, dil bağının tedavisi amacıyla uygulanır. Hastaya zarar verici bir ameliyat değildir ve sekel bırakmaz. Komplikasyon ihtimali nadir olan bir cerrahi prosedürdür.
Dil bağının teşhisini genellikle pediatri uzmanları (çocuk hastalıkları uzmanı) koyar. Dil bağının tedavisini çocuk cerrahisi veya kulak-burun-boğaz hastalıkları uzman doktorları yapar.
“T”, “d”, “z”, “s”, “th”, “n” ve “l” gibi sesleri telaffuz edebilmek için dilin ağız çatısıyla temas etmesi gerekir. Dil ciddi şekilde kısıtlandığında ve ağız çatısına ulaşamadığı zaman konuşma ile ilgili problemler yaşanabilir. Dil bağının tedavi edilmesinden sonra telaffuz problemleri zamanla azalacaktır.
