Bursit, bursa adı verilen yapıların iltihaplanmasına verilen isimdir. Bursalar; kas, tendon, eklem ve kemiklerin etrafında bulunan içi sıvı dolu keselerdir. Dokular arasında yastık işlevi görür.
Bu yazıda; bursit nedir, bursa iltihaplanmasına yol açan nedenler nelerdir, bursitin çeşitleri ve belirtileri nelerdir, bursit tedavisi nasıl yapılır gibi soruların kapsamlı yanıtlarını bulabilirsiniz.
| İçindekiler: |
Bursa; eklemler, tendonlar, kemikler ve kaslar arasında yer alan ve yastık görevi gören sıvı dolu keselerdir. Bursa adlı yapıların iltihaplanmasına bursit denir.
Bursit, oldukça sık görülen bir problem olsa da, birçok kişi bu problemi evde tedavi eder ve doktora gitmez. Genellikle basit bir iltihaplanma olarak ortaya çıkar.
Bursaların ve bursitin bazı özellikleri şunlardır:
|
Bursalar, çeşitli dokular arasında yastık görevi görür ve yağlama işlevinde bulunur. Bursa iltihabı durumunda hareket ile ağrı vardır ve üzerine basınca acı verir.
Bursitin nedenleri arasında enfeksiyon ilk sırada gelir. Bakteriler ve virüsler en önemli nedenlerdir. Yaralanmalar, gut veya romatoid artrit gibi hastalıklarda bursite yol açabilir. Halk arasında tenisçi dirseği olarak bilinen durum da bir bursit tipidir.
Bursitin en yaygın nedenleri tekrarlayan hareketler veya eklem çevresindeki bursalara baskı yapan problemlerdir. Enfeksiyonlar veya önceden var olan durumlar da bursite yol açabilir.
Bursitin nedenleri ve açıklamaları şunlardır:
Enfeksiyonlar
Bursite yol açan enfeksiyonlar genellikle deri yüzeyine yakın olan bursalarda gelişir. Deride meydana gelen açıklar bakterilerin ve virüslerin içeri girmesi için bir fırsat oluşturur.
Sağlıklı insanlarda bursalarda gelişen enfeksiyon ciddi düzeyde değildir. Bağışıklık sistemi zayıf olan şu grup hastalarda daha ciddi sonuçlar oluşabilir:
- Diyabet
- HIV/AIDS
- Kemoterapi
- Radyoterapi
- Steroid kullanımı
- Aşırı alkol alımı
Travma
Çeşitli travmalar ve hasarlar bursa içerisindeki dokuyu tahriş edebilir ve iltihaplanmasına neden olabilir. Yaralanmaya bağlı olarak bursit gelişmesi zaman alır.
Bursa çevresindeki eklemler, tendonlar ve kaslar aşırı kullanılırsa bursite yol açabilir. Özellikle tekrarlayan hareketler önemli bir nedendir.
Travma veya yaralanma ile oluşan bursitin bazı nedenleri şunlardır:
| Tenisçi dirseği | Tesnisçiler ve golfçüler arasında dirsek bursitine sık rastlanır. Bu sporlarda benzer tarzda hareketler sık sık tekrarlanır ve yaralanmaya neden olur. |
| Rahibe dizi | Tekrarlayan diz çökmeleri ve diz üzerinde yapılan işler nedeniyle, diz bölgesindeki bursalarda hasar meydana gelir. Bu hastalarda dizde sıvı birikimi görülebilir. |
| Omuz | Yük kaldırmak veya yukarı doğru uzanmak gibi tekrarlayan hareketler nedeniyle omuzda bursit oluşumuna rastlanabilir. |
| Ayak bileği | Çok fazla yürüyen veya yanlış aayakkabı kullanan kişilerde ayak bileği çevresindeki bursalarda hasar meydana gelebilir. Pateneciler ve sporcular arasında yaygındır. |
| Kalçalar | Bisiklet gibi sert yüzeye sahip cisimler üzerinde uzun süre oturmakla bursa iltihabı gelişebilir. Bazı koşucularda ve sprintlerde kalça bursiti oluşabilir. |
| Uyluk | Uyluk bölgesinde güçlü kaslarda gerilme nedeniyle bursa iltihaplanması oluşabilir. |
Vücuttaki bursalar üzerine gelen sert bir darbe neticesinde bursit oluşabilir.
Sağlık Problemleri
Bazı hastalıklara sahip kişilerin bursalarında kristaller oluşur. Oluşan kristaller bursaları tahriş eder ve kabarmasına yol açar.
Gut, romatoid artrit ve skleroderma gibi kronik bazı hastalıklar neticesinde bursitin oluşabildiği bilinmektedir.
Vücutta 150’den fazla bursa olduğu biliniyor. Bursaların özellikle yerleştiği vücut bölümleri vardır. Bursitler, ortaya çıktığı vücut bölümüne göre çeşitlere ayrılır.
Bursit çeşitleri/türleri şunlardır:
- Omuz
- Dirsek (tenisçi/golfçü dirseği)
- Ayak bileği
- Diz (rahibe/hizmetçi dizi)
- Kalça
- Baldır
- Uyluk
Bursitin en sık görüldüğü vücut bölümleri dizler veya dirseklerdir. Bu bölümlerdeki bursitler çeşitli isimler alırlar. Bunlar; rahibe dizi, hizmetçi dizi, tenisçi dirseği ve golfçü dirseği.
Bursite bağlı olarak ortaya çıkan belirtilerin düzeyi kişiden kişiye değişiklik gösterebilir. Bursitli bir kişide aşağıdaki belirtilerin biri veya birkaçı olabilir:
- Hareketle artan ağrı
- Basınçla artan ağrı
- Bursa üzerinde ve çevresinde hassasiyet
- Şişkinlik
- Hareket kaybı
Bursite yol açan neden bir enfeksiyon olabilir. Yol açan neden bir enfeksiyon ise ek olarak şu belirtiler ortaya çıkabilir:
|
Bursitin görüldüğü vücut bölümüne özgü semptomlar ortaya çıkabilir:
- Prepatellar ve olekranon bursitinde, kolu veya bacağı bükmek zordur.
- Trokanterik ve retrokalkaneal bursit yürüme zorluğuna neden olabilir.
- Trokanterik bursitte, kalça üzerine yatmak acı vericidir.
Pek çok hasta bursiti evde tedavi eder. Genellikle basit bir sağlık problemi olarak ortaya çıkar ve kısa sürede ortadan kaybolur.
Bazen belirtileriniz şiddetli olabilir. Şu durumlardan biri veya birkaçına sahipseniz tıbbi yardım almalısınız:
- Hareketi önleyecek düzeyde ağrı
- İki haftadan daha uzun süren ağrı
- Etkilenen bölgede şişme, kızarma veya morarma
- Ateş yüksekliği
- Hareket esnasında şiddetli acı hissi
Bursit teşhisi için doktorunuz etkilenen vücut bölümünü inceler ve hastaya son etkinliklerini sorar. Etkilenen bölümde sıcaklık artışı varsa, doktorunuz bu bölgeden sıvı örneği alabilir.
Muayene ve tıbbi geçmişinizden sonra daha ciddi olasılıkları elemek için bazı testler yapılabilir. Bu testlerden bazıları şunlardır:
- Röntgen ile kemik yapıların görüntülenmesi
- Kan testleri ile çeşitli kronik hastalıkların araştırılması
- Bilgisayarlı tomografi ile ileri görüntüleme
- MR ile tendon ve kasların görüntülenmesi
Bursitin teşhisi çoğu zaman fizik muayene ile konur ve tedavi adımına geçilir.
Bursit tedavisi, semptomların ciddiyetine ve hastanın genel durumuna göre değişiklik göstermektedir. Uygulanabilecek tedavi seçenekleri şunlardır:
Kendi Kendine Tedavi
Bursit vakalarının çoğu evde tedavi edilebilmektedir. Bazı öz bakım teknikleri ve doğru uygulamalar ile basit bursitleri kendi kendinize tedavi edebilirsiniz.
Basit bursit tedavisi için uygulanabilecek öneriler şunlardır:
| Etkilenen bölgenin korunması | Etkilenen bursanın tedavisinde en önemli adımlardan biri etkilenen bölgenin korunmasıdır. Bu sayede tedavi adımları daha rahat uygulanabilir ve tedavi süresi kısalır. |
| Dinlendirme | Gerekli olmadıkça etkilenen bursa bölgesi ve çevresi kullanılmamalıdır. Bursit, dinlendirme yöntemine oldukça iyi yanıt verir. |
| Buz uygulaması | Etkilenen bölgeye bir havluya sarılmış buz ile uygulama yapabilirsiniz. Bu sayede ağrı düzeyinde azalma ve iltihaplanmanın yavaşlaması sağlanır. |
| Bölgeyi yükseltmek | Bursitin ortaya çıktığı bölgenin yükseltilmesi oldukça önemlidir. Bu sayede daha az kan toplanır ve iltihaplanmanın yavaşlamasına yardımcı olur. |
| Basit ağrı kesiciler | İbuprofen içerikli basit ağrı kesici ilaçları kullanmak ağrınızı hafifletecek ve iltihaplanmayı azaltacaktır. |
Hastanede Tedavi
Bursit tedavisi çoğunlukla basit şekilde yapılabilmektedir. Ancak bazı durumlarda tıbbi tedavi almanız gerekebilir. Şu belirtileriniz varsa tıbbi yardım almalısınız:
- Hareketi önleyecek düzeyde ağrı
- İki haftadan daha uzun süren ağrı
- Etkilenen bölgede şişme, kızarma veya morarma
- Ateş yüksekliği
- Hareket esnasında şiddetli acı hissi
|
Doktorunuz, bursit tedavisi için çeşitli medikal yöntemleri kullanacaktır. Steroid enjeksiyonu bu yöntemlerden biridir. Steroidler, iltihaplanmayı yol açan maddelerin salgılanmasını azaltır.
Bursit tedavisi için diğer önemli seçenek ise antibiyotiklerdir. Bursite yol açan neden bakteriler ise, verilecek antibiyotikler ile kısa sürede semptomlarınız hafifleyecek ve ortadan kalkacaktır. |
Bazı nadir vakalarda bursanın cerrahi olarak boşaltılması gerekebilir. Bu işlem basit cerrahi ürünlerle yapılabilmektedir ve kısa sürede sonuç alınmaktadır.
Bursit, sık görülen bir rahatsızlık olsa da genellikle hafif belirtiler gösterir ve kısa sürede iyileşir. Bazı kişilerde diğer insanlara göre bursite daha sık rastlanır.
Bursitin önlenmesi için şu ipuçlarını dikkate almalısınız:
- Vücudunuzun korumasız bölümlerini koruyun.
- Ayağınıza uygun bir ayakkabı kullanın.
- Ağır yükleri taşımayın, yükü doğru şekilde kaldırın.
- Dizlerinizin yer ile temasına dikkat edin.
- Tekrarlayan işler yapıyorsanız aralıklı olarak çalışın, zaman zaman mola verin.
- Kilonuzu sağlıklı bir aralıkta tutmaya çalışın.
- Egzersizden önce mutlaka ısınma hareketleri yapın.
- Kaslarınızı güçlendirin.
Bursit nedeniyle tedavi olduktan sonra, zaman zaman yürüyüşe çıkın ve egzersizler yapın. Kaslarınızı güçlendirin, bu sayede yaralanmalara karşı ekstra koruma sağlamış olacaksınız.
