İmmunsupresif ilaçlar bağışıklık sistemini baskılayan ilaçlardır. Vücudu korumakla görevli olan bağışıklık sistemini zayıflatan ve gücünü azaltan bir ilaç sınıfıdır. Bu ilaçların bazıları karaciğer, kalp veya böbrek gibi organ nakledilen kişilerde kullanılır. Nakledilen organın reddedilme olasılığını düşürür. Bu ilaçlara antirejeksiyon ilaçlar da denir.
İmmunsupresif tedavi; lupus, sedef hastalığı ve romatoid artrit gibi otoimmün rahatsızlıkları tedavi etmek için kullanılabilmektedir. Bu ilaçların ne için kullanıldıkları, nasıl çalıştıkları, yan etkileri ve diğer pek çok bilmeniz gereken bilgiyi bu yazıda bulabilirsiniz.
İmmunsupresif tedavinin kullanıldığı pek çok durum olsa da genel hatlarıyla kullanıldığı iki tedavi vardır:
Otoimmün Hastalıklarda
Bağışıklık sistemini baskılayan ilaçlar, otoimmün hastalıkları tedavi etmek için kullanılır. Otoimmün bir hastalıkta, bağışıklık sistemi vücudun kendi dokusuna saldırır.
Bağışıklık sistemini baskılayan ilaçlar, bağışıklık sistemini zayıflattığı için bu saldırıyı bastırırlar. Otoimmün hastalığın vücut üzerindeki etkisini azaltmaya yardımcı olur.
İmmunsupresif ilaçlar ile tedavi edilen otoimmün hastalıklar şunlardır:
|
Organ Naklinde
Organ nakli yapılan tüm hastalar, immün sistemi baskılayıcı ilaç kullanır. Bunun nedeni, bağışıklık sisteminin nakledilen organı yabancı olarak görmesidir.
Bağışıklık sistemi, nakledilen organa herhangi bir hücreye saldıracağı gibi saldırabilir. Bu durum ciddi hasara neden olabilir ve organın reddedilmesine yol açabilir.
Bağışıklık sistemini baskılayan immunsupresif ilaçlar, vücudunuzun yabancı organa verdiği reaksiyonu azaltmak için bağışıklık sistemini zayıflatır. İmmunsupresif ilaçlar, nakledilen organın sağlıklı ve hasarsız kalmasını sağlar
Birçok farklı immün sistemi baskılayıcı ilaç vardır. Reçete edilecek ilaç veya ilaçlar, organ naklinde, otoimmün hastalıklarda veya başka ek tedavilerde kullanılabilir. Bağışıklık sistemini baskılayan ilaçlar kullanan birçok kişiye, bu kategorilerden birden fazlasından reçeteli ilaçlar verilebilir.
İmmunsupresif tedavi için kullanılan immunsupresif ilaçlar şunlardır:
| İmmunsupresif İlaç Grubu | İmmunsupresif İlaç |
| Kortikosteroidler |
|
| Janus Kinaz İnhibitörleri |
|
| Kalsinörin İnhibitörleri |
|
| mTOR İnhibitörleri |
|
| IMDH İnhibitörleri |
|
| Biyolojik Ajanlar |
|
| Monoklonal Antikorlar |
|
Bağışıklık sistemini baskılayan tüm immunsupresif ilaçlar yalnızca doktor reçetesi ile alınabilir. Bağışıklık sistemini baskılayan bu ilaçlar tablet, kapsül, sıvı veya enjeksiyon şeklinde olabilir. Doktorunuz hastalığınıza göre sizin için en iyi ilaç formunu ve tedavi rejimini belirleyecektir.
Tek ilaç yerine ilaç kombinasyonu da verilebilir. Bağışıklık sistemini baskılayıcı tedavinin amacı, hastalığınızı tedavi ederken en az zararlı yan etkiye sahip tedavi planını sunmaktır.
Eğer immunsupresyon için ilaç kullanıyorsanız, doktorunuzun size reçete ettiği şekilde kullanmalısınız. Otoimmün bir rahatsızlığınız varsa, tedavi planınızı kendinizce değiştirmeniz hastalığınızın alevlenmesine neden olabilir.
Organ nakli hastasıysanız ilaç rejimindeki en ufak değişiklik bile organ reddini tetikleyebilir. İmmunsupresif ilaçlar kullanırken bir dozu dahi kaçırırsanız derhal doktorunuza ulaşın ve bilgi alın.
İmmunsupresif ilaçlar kullanırken düzenli olarak kan testleri yapılır. Bu testler, doktorunuzun ilaçların ne kadar etkili olduğunu görmesine yardımcı olur. İlaçların etkili olup olmadığı görülür ve doz değişikliklerine karar verilir.
Testler, ilaçların sizin için yan etkilere sahip olup olmadığının görülmesine de yardımcı olur. Otoimmün bir hastalığınız varsa yapılan testler sonucunda ilaca verdiğiniz yanıt tespit edilir ve tedavinizin ileri aşamasındaki ilaç dozuna karar verilir.
| Organ nakli yapılan hastalarda immunsupresif tedavinin dozu zamanla azaltılabilir. Bunun nedeni, organ reddi riskinin zamanla azalmasıdır. Bu yüzden ilaçlara olan ihtiyaç zamanla azalır. Ancak nakil geçmişi olan birçok kişinin yaşamları boyunca en az bir immunsupresan ilaç alması gerekecektir. |
İmmunsupresif ilaçların yan etkileri, seçilen ilaca göre büyük ölçüde değişiklik gösterir. Bazıları organ hasarı yaparken, bazıları alerjik reaksiyonlara yol açabilir.
İmmunsupresif ilaçların ortak yan etkisi, hastalarda enfeksiyon riskinin artışına yol açmasıdır. Bağışıklık sistemini baskılayan bir ilaç, vücudun savunma sistemini zayıflatır ve vücudun enfeksiyona karşı daha az dirençli hale gelmesine neden olur. Bu durumda enfeksiyon kapma olasılığınız artar. Bağışıklık sistemi baskılandığı için enfeksiyonun tedavisi de zor olacaktır.
İmmunsupresif ilaçlar kullanırken aşağıdaki enfeksiyon belirtilerinden herhangi birini farkedeseniz hemen doktorunuza başvurun:
- Ateş veya titreme
- Belimizin yan taraflarında ağrı
- İdrar yaparken zorlanma
- İdrar yaparken ağrı
- Sık sık idrara çıkma
- Yorgunluk, halsizlik ve kırgınlık
Bağışıklık sistemini baskılayan ilaçlar kullanıyorsanız, enfeksiyon kapmamaya özen göstermelisiniz. Enfeksiyon riskini azaltmak için ellerinizi sık sık yıkayın, bolca dinlenin ve bol miktarda sıvı alın. Ayrıca enfeksiyon veya soğuk algınlığı olan insanlarla yakın temastan kaçının.
İmmunsupresif ilaçlar kullanırken görülebilecek diğer yan etkiler şunlardır:
|
|
İmmunsupresif ilaçlar oldukça güçlü ve etkili ilaçlardır. Doktor kontrolünde ve uygun tedavi şemasında kullanılmalıdır. Yukarıdaki tabloda yer alan yan etkiler çok az görülen yan etkilerdir ancak yine de görülme ihtimalleri vardır.
Bu ilaçların bazıları doğum kusurlarına ve anomalilere neden olabilir. Bazıları ise hamilelik ve emzirme döneminde daha hafif riskler taşır.
Hamile kalmayı planlıyorsanız immunsupresif bir ilaç kullanmadan önce doktorunuza danışmalısınız. Kullanacağınız ilacın riskleri hakkında doktorunuzdan bilgi edininiz. Bağışıklık sisteminiz baskılıyken hamile kalırsanız derhal doktorunuza bildirin ve yardım alın.
Tedaviye başlamadan önce kullandığınız tüm ilaçları doktorunuza söyleyin. Reçeteli ve reçetesiz ilaçlar, vitaminler ve diyet takviyeleri de buna dahildir.
Doktorunuz size immün sistemi baskılayıcı ilacınızı neden olabileceği olası ilaç etkileşimleri hakkında bilgi verebilir. Yan etkiler gibi ilaç etkileşimi riski de aldığınız ilaca bağlıdır.
İlaçlar bazı sağlık problemleri olan kişiler için sorunlara neden olabilir. Bağışıklık sistemini baskılamaya başlamadan önce doktorunuza aşağıdaki koşullardan herhangi birinin olup olmadığını söyleyin:
|
İmmunsupresif ilaçlar, otoimmün hastalıklar veya organ nakli olan kişilerde kullanılmaktadır. Vücudun bağışıklık tepkisini kontrol etmeye yarar. Pek çok yararlı etkisi olsa da oldukça güçlü ilaçlardır. İlaçlarınızı tedavi şemanıza uygun şekilde kullanın ve kontrollerinizi aksatmayın.
