Polip, vücudun pek çok bölgesinde görülebilen anormal doku büyümeleridir. Çoğu zaman kanserli oluşumlar ile karıştırılsa da polipler çoğunlukla iyi huyludur.
Polipler ortaya çıktığı vücut bölgesine göre belirtilere neden olurlar. Bu yazıda polip nedir, poliplerin tipleri ve nedenleri nelerdir, hangi belirtileri gösterir ve nasıl tedavi edilir gibi soruların yanıtlarını bulabilirsiniz.
| İçindekiler: |
Polip; genellik düz, diken diken veya küçük bir mantar benzeri olabilen anormal doku büyümeleridir. Bazı polipler saplı olabilir. Poliplerin çoğu oldukça küçüktür ve birkaç santimetre genişliğindedir.
Vücutta poliplerin en yaygın bulunduğu yer kolondur. Kalın bağırsak dışında poliplerin görülebildiği diğer vücut bölümleri şunlardır:
- Kulak
- Baş – boyun
- Burun
- Mide
- Boğaz
- Uterus (rahim)
Poliplerin çoğu iyi huylu anormal doku büyümeleridir, yani kanser değildir. Çok nadir olsa da bazı poliplerde anormal davranışlar görülebilmekte ve sonradan kötü huylu olabilmektedir.
Bir polibiniz varsa, doktorunuz biyopsi yapmak isteyebilir. Bu sayede anormal doku büyümesinin iyi huylu veya kötü huylu olduğunu belirleyebilir. Biyopsi, küçük bir doku örneği almayı ve kanser varlığını test etmeyi içerir.
Poliplerin sayısı yerleştiği vücut bölgesine göre değişmektedir. Bazen çok sayıda polip oluşabilmektedir. Polip tedavisi bulunduğu bölgeye, polibin büyüklüğüne ve iyi – kötü huylu olmasına göre değişmektedir.
Poliplerin nedenleri bulundukları yere göre değişiklik göstermektedir. Boğazda görülüler polipler, yüksek sesle bağırmak veya girişimsel solunum yolu işlemleri sonrasında oluşmaktadır.
Poliplerin nedenleri çoğu zaman ortaya konamaz. Bazı polipler ise genetik kökenlidir ve aile içerisinde sık görülür.
Poliplerin bilinen bazı nedenleri şunlardır:
|
Polip, kanser hücrelerinin büyümesine benzer şekilde hızla bölünen hücrelerden oluşur. Çoğu iyi huylu olsa da, yüksek düzeyde çoğalmaları nedeniyle kanserli hale gelebilirler.
Poliplerin ortaya çıkma oranını arttıran bazı risk faktörleri vardır. Sigara içenlerde mesane (idrar kesesi) poliplerinin daha sık ortaya çıktığı tespit edilmiştir. Çocuklu kadınlarda ve 40 yaş üstü kadınlarda uterus (rahim) poliplerinin görülme olasılığı daha yüksektir.
Serviks bölgesinde yerleşen polipler 20 yaş üstündeki kadınlarda ve premenopozal kadınlarda daha sık görülür.
Yüksek ses kullanan, ses tellerini zorlayan veya gastroözefageal reflüsü olan kişilerde boğaz poliplerinin ortaya çıkma olasılığı daha yüksektir.
Kulak polipleri gibi bazı polipler için bilinen risk faktörleri yoktur. Vücudunuzdaki herhangi bir bölgede poliplerin varlığından şüpheleniyorsanız doktorunuzla konuşmalısınız.
Kolon Polipleri İçin Risk Faktörleri
Kolonda (kalın bağırsak) ortaya çıkan polipler için risk faktörleri şunlardır:
- Yüksek yağlı diyet ile beslenmek
- Düşük lifli besinlerle beslenmek
- 50 yaşından büyük olmak
- Aile öyküsünde kolon polipleri ve kanser öyküsünün olması
- Alkol ve tütün kullanımı
- Crohn hastalığı gibi iltihabi bağırsak hastalıklarının varlığı
- Obezite
- Yeterli düzeyde egzersiz yapmamak
- İyi yönetilemeyen diyabete sahip olmak
Mide Polipleri İçin Risk Faktörleri
Midede ortaya çıkan polipler için risk faktörleri şunlardır:
- Orta – ileri yaşlarda olmak
- Helicobacter pylori enfeksiyonu
- Familyal adenomatöz polipozis sendromu
- Bazı PPİ ilaçların (nexium, prilosec, protonix) uzun ve devamlı kullanılması
Nazal (Burun) Polipleri İçin Risk Faktörleri
Burunda ortaya çıkan polipler için risk faktörleri şunlardır:
- Uzun süreli ve tekrarlayan sinüzitler
- Çeşitli alerjiler
- Astım hastalığı
- Kistik fibrozis
- Aspirin duyarlılığı
Vücutta görülen her bir polip türünün bulunduğu yere göre oluşturduğu belirtiler değişmektedir.
Aşağıdaki tabloda, yaygın olarak görülen polip türleri, bulunduğu bölgeler ve ortaya çıkardığı belirtiler yer almaktadır.
| Polip Türü | Bulunduğu Yer | Polip Belirtileri |
| Kulak |
|
|
| Servikal |
|
|
| Kolorektal |
|
|
| Burun |
|
|
| Mide |
|
|
| Endometrial |
|
|
| Vokal Kord |
|
|
| Mesane |
|
|
Çoğu polip kanserli değildir, iyi huylu doku büyümeleridir. İlerleyen aşamalara ulaşmadıkça ciddi belirti ve semptomlara neden olmaz.
Bir sağlık kuruluşuna başvurduğunuzda, doktorunuz fizik muayenenizi yapacak, semptomlarınızı ve tıbbi geçmişinizi değerlendirecektir.
Doktorunuz bir polipten şüpheleniyorsa, polip varlığını ve boyutunu değerlendirebilmek için bazı görüntülenme tetkikleri yaptırmanızı isteyebilir.
Polipleri görmek için şunlar kullanılabilir:
- Röntgen
- Ultrason
- Tomografi
- MRG
Polip varlığı görülürse kanserli olup olmadığını öğrenmek için biyopsi yapmak gerekebilir. Poliplerden örnek alabilmek için şu yöntemler kullanılabilir:
|
Poliplerin birçoğu zararsızdır ve ek semptomlara yol açmaz. Bu tarz poliplerin tedavi edilmesine çoğu zaman gerek yoktur. Boğaz polipleri dinlenme ve ses terapileri ile zamanla kaybolurlar.
Daha büyük olan, belirtiler gösteren ve gelecekte kanser geliştirme riski olan poliplerin cerrahi olarak çıkarılması gerekebilir.
Polip tedavisini şekillendiren başlıca faktörler şunlardır:
- Poliplerin kanserli olup olmaması
- Polibin kansere dönüşme ihtimalinin olup olmaması
- Poliplerin yerleştiği vücut bölgesi
- Polip büyüklüğü
- Polibin ortaya çıkardığı semptomların şiddeti
Nazal bölgede yer alan polipler için steroid tedavileri kullanılabilmektedir.
Kolon ve rektumda yerleşen poliplerin çıkarılması için kolonoskopi yapılabilir. Kolonoskopi ile hem tanı konulur hem de tedavi yapılır.
Servikal ve endometrial poliplerin oluşumunda çoğu zaman hormonlar etkilidir. Bu tür poliplerin küçülmesi için progesteron ve gonadotropin hormon agonistleri reçete edilebilir. Bu sayede polipler küçülebilir veya azalabilir.
Cerrahi müdahale ile tedavi etmeden önce en az invaziv olacak tedavi yöntemleri denenmektedir. Son çare ise cerrahi metotlar ile poliplerin çıkarılmasıdır.
Poliplerin ortaya çıkma nedeni farklılıklar göstermektedir, bu nedenle her zaman önlenmesi mümkün değildir. Özellikle nazal ve uterus poliplerinin önlenmesi daha zordur.
Poliplerin en sık gözlediği bölge olan kolonda, poliplerin gelişme riskini azaltabilir ve kolorektal kanser riskini en aza indirebilirsiniz.
Kolorektal poliplerin önlenmesi için şu adımlara dikkat edebilirsiniz:
|
Aile hikayenizde polip varsa ve bunları önlemek istiyorsanız doktorunuzla konuşmalı ve gelecekte atılacak adımlar konusunda bilgi almalısınız.
Kanserli olmayan, kansere dönüşmeyen ve semptomsuz olan polipler, genellikle günlük aktiviteleri engellemediği için müdahale edilmesi gerekmez. Doktorunuz, poliplerinizin gelişimini izleyebilmek için sizleri düzenli olarak kontrole çağıracaktır.
Şayet müdahale edilmesi gerekirse, polibi çıkarmak için cerrahi işlemin ne zaman yapılması gerektiği konusunda sizleri bilgilendirecektir.
Polip hakkında endişeleriniz varsa şunları yapabilirsiniz:
- Ailenizde polip öyküsünün olup olmadığı konusunda bilgi edinin ve bu bilgileri doktorunuzla paylaşın
- Tanı konulması için yapılan çeşitli testlerin ve görüntüleme yöntemlerinin kayıtlarını saklayın, polibin gelişimini takip edebilmek için oldukça önemlidir bu tıbbi kayıtlar
- Poliplerin çıkarılması sonrasında takiplerinize düzenli olarak devam edin, doktor kontrollerinize uyum gösterin
- Polip semptomları konusunda bilgilenin, yeni semptomlarınız olduğunda bir sağlık kuruluşuna başvurun
Poliplerin tekrardan ortaya çıkma olasılığı zayıftır. Kolon polipleri nedeniyle cerrahi müdahale yapılan hastaların %30’unda tekrarlama olasılığı vardır. Bu yüzden belirli sürelerde kontrol edilmeniz gerekecektir.
