Diüretikler, birçok hastalığın tedavisinde kullanılan bir ilaç grubudur. Halk arasında idrar söktürücü ilaçlar olarak bilinir. Temel etkileri, vücuttaki fazla suyun ve sodyumun atılmasını sağlamasıdır.
Diüretik ilaçlar, başta hipertansiyon olmak üzere pek çok önemli hastalığın tedavisinde kullanılmaktadır. Bu yazıda diüretik nedir, hangi hastalıklarda kullanılır, diüretik ilaçlar hangileridir ve yan etkileri nelerdir sorularının yanıtlarını bulabilirsiniz.
| İçindekiler: |
Diüretikler, su hapları olarak bilinen ilaçlardır. Vücuttaki fazla suyun atılımını sağlayarak kan basıncını düşürürler. Bu etkileri nedeniyle pek çok hastalığın tedavisinde kullanılırlar.
Diüretik ilaçlar, vücudunuzun sodyum (tuz) ve sudan arındırılmasına yardımcı olur. Böbreklerden idrara doğru tuz atılımını sağlayarak etki gösterir. Tuz ile birlikte su da atılmış olur.
Birbirinden farklı özelliklere sahip idrar söktürücü ilaç çeşitleri bulunmaktadır. Doktorunuz, hastalığınız için en uygun diüretik ilaç çeşidini seçecektir.
Diüretik ilaçların en sık kullanıldığı hastalık hipertansiyondur. Yüksek tansiyonun tedavisinde ilk olarak diüretik ilaçlar verilir. Diüretik ilaçlar tansiyonunuzu düşürmek için yeterli değilse, doktorunuz tarafından bazı ek ilaçlar da verilebilir.
Diüretik ilaçların kullanıldığı bazı hastalıklar şunlardır:
|
Birbirinde farklı etkilere sahip diüretik ilaç çeşitleri bulunmaktadır. Her bir idrar söktürücü ilaç çeşidi, böbreğin farklı bir bölümünü etkiler ve farklı etkiler ortaya çıkarır.
Kullanacağınız diüretik çeşidi hastalığınıza göre belirlenecektir. Diüretik türleri ve ilaçları şunlardır:
Tiazid Diüretikler
Tiazid grubu diüretikler, sodyum-klorür pompasını inhibe eder. Su ve sodyumun vücuttan atılmasını sağlar. Hipertansiyon tedavisinde çok sık kullanılmaktadır.
Tiazid grubu diüretikler, en çok reçete edilen idrar söktürücü türüdür. Vücuttan suyun atılmasını sağlar ve kan damarlarının gevşemesine neden olur. Bu yüzden antihipertansif olarak kullanılır.
Tiazid grubu diüretikler şunlardır:
- Klorotiazide
- Hidroklorotiyazid
- Klortalidon
- Metolazon
- İndapamid
Loop Diüretikler
En etkili diüretik grubudur. Tuzun ve suyun %20’sinin atılımına kadar yol açabilir. Tuzun (sodyum klorür) sadece %0.4’ünün böbreklerden idrara geçtiğini düşününce ne kadar etkili olduğunu anlayabiliriz.
Loop diüretikleri sıklıkla kalp yetmezliği tedavisinde kullanılmaktadır.
Loop grubu diüretikler şunlardır:
- Furosemid
- Torsemid
- Bumetanid
- Etakrinik asit
Potasyum Koruyucu Diüretikler
Hem tiazidler hem de loop grubu diüretikler vücuttan potasyum kaybına neden olur. Bu nedenle elektrolit dengesinde bozulmaya yol açar.
Potasyum koruyucu diüretikler, vücudunuzdaki sıvı seviyelerini azaltırken potasyum kaybetmenize engel olur. Aritmi gibi sağlık sorunları engellenmiş olur.
Potastyum koruyucu diüretikler, diğer gruplardaki diüretikler gibi kan basıncını düşürmezler. Bu nedenle kan basıncını azaltan başka bir ilaçla beraber kullanılması gerekebilir.
Potasyum koruyucu diüretikler şunlardır:
- Spironolakton
- Amilorid
- Triamteren
- Eplerenon
Karbonik Anhidraz İnhibitörleri
Bu ilaçlar, böbreklerdeki proksimal tübül içerisinde bulunan karbonik anhidraz enzimini inhibe eder. Bu sayede bikarbonatın böbrekler tarafından daha fazla atılmasına neden olur.
Karbonik anhidraz inhibitörleri şunlardır:
- Asetazolamid
Osmotik Diüretikler
Osmotik diüretikler, suyun ve sodyumun yeniden emilmesini engelleyerek kanın ozmolaritesini arttırır. Osmotik diüretikler şu amaçlarla kullanılır:
- Kafa içi basıncın azaltılması
- Oligurik böbrek yetmezliği tedavisi
- Doğrudan beyne ilaçların taşınması
Osmotik diüretikler şunlardır:
- Mannitol
- İzosorbid
Diüretikler genellikle güvenlidir, ancak sürekli idrar yapma ve mineral kaybı gibi bazı yan etkileri vardır.
Diüretikler ayrıca kan potasyum seviyelerini de etkileyebilir. Potasyum koruyucu bir diüretik alırsanız çok fazla potasyum (hiperkalemi) veya tiazid diüretik kullanıyorsanız çok az potasyum (hipokalemi) geliştirebilirsiniz.
Diüretiklerin sık görülen yan etkileri şunlardır:
|
|
Nadir durumlarda diüretikler ciddi yan etkilere neden olabilmektedir. Ciddi yan etkileri şunlardır:
- Alerjik reaksiyonlar
- Böbrek yetmezliği
- Kalp ritminde bozulma
Diüretik ilaçlar kullanırken ortaya çıkan yan etkilerden rahatsızsanız doktorunuzla konuşmalısınız. Yan etkilerini azaltacak tıbbi yaklaşımları sizlerle paylaşacaktır.
İdrar yaparken sorun yaşıyorsanız veya ilaçta bulunan bileşiklerden herhangi birine karşı alerjiniz varsa diüretik ilaç kullanmayın.
Aşağıdaki sağlık problemlerinden herhangi birine sahipseniz doktorunuzu bilgilendirin:
|
Yukarıdaki sağlık problemlerine sahipseniz doktorunuzu mutlaka bilgilendiriniz.
Ne zaman yeni bir ilaca başlayacak olursanız, kullanmakta olduğunuz ilaçları, besin takviyelerini ve bitkisel ilaçları doktorunuza anlatmalısınız.
Diüretikler ile etkileşime girerek çeşitli problemlere yol açabilecek ilaçlar vardır. Bu ilaçlar şunlardır:
- Siklosporin
- Lityum
- Digoksin
- Diğer hipertansiyon ilaçları
- Fluoksetin, venlafaksin
- Dofetilide
Bu ilaçları kullanıyorsanız ve direütik kullanmaya başlayacaksanız doktorunuzu bilgilendirmelisiniz.
