Epididimit, spermlerin depolandığı ve olgunlaştığı epididim adlı tüp yapısında meydana gelen iltihaplanmaya verilen isimdir. Önemli bir enfeksiyondur ve kısa sürede tedavi edilmelidir.
Bu yazıda; epididimit nedir, epididim enfeksiyonunun nedenleri nelerdir, epididimitin belirtileri nelerdir, epididimit tedavisi nasıl yapılır ve komplikasyonları nelerdir sorularının kapsamlı yanıtını bulabilirsiniz.
| İçindekiler: |
Epididimiti anlatmaya geçmeden önce erkek üreme sisteminin bir elemanı olan epididimden bahsetmek gerekiyor. Bu sayede konunun anlaşılabilirliği artacaktır.
Epididim, erkek üreme sisteminin bir parçasıdır. Testisin (erbezi) hemen arkasında yer alır. Çok küçük tüp parçalarıdır ve yumuşak bir organdır.
Epididimin çapı oldukça küçüktür ancak bu mikroskopik tüplerin uzunluğu oldukça fazladır. Toplam uzunluğunun 20 metre kadar olduğu tahmin edilmektedir.
Epididimin bazı özellikleri şunlardır:
|
Epididim, testiste üretilen spermin bekletildiği uzun ince tüp parçalarıdır. Spermler bu tüpler içerisinde yavaş yavaş ilerler. Geçen süre zarfında spermler olgunlaşır ve dölleme fonksiyonunu tamamen kazanır.
Epididimit, testislerin arkasında yer alan sarmal tüp yapısı olan epididimin iltihaplanmasına verile isimdir. Epididim, çeşitli nedenlerin etkisiyle iltihaplanır.
Epididimit çoğu zaman bakteriyel etkenler nedeniyle oluşan bir enfeksiyondur. Cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar ve bazı virüsler de epididim enfeksiyonuna neden olabilir.
Epididimitin bazı özellikleri şunlardır:
- Epididimin ağrılı, şişmiş ve iltihaplı olması durumudur.
- Her yaştan erkeği etkileyebilir.
- Genellikle cinsel aktif erkeklerde görülür. 14-35 yaş arasında daha sıktır.
- Yol açan etken çoğu zaman bakterilerdir.
- Epididim iltihabına çoğu zaman testis enfeksiyonu da eşlik eder.
Akut ve kronik epididimit olmak üzere iki türe ayrılır. Akut tipi 6 haftadan daha kısa sürer ve çoğu zaman antibiyotikler ile tedavi edilir. Kronik tipi 6 haftadan daha uzun sürer ve uzun vadeli bir sorundur.
Epididim iltihabının ilerlemesiyle testisler de enfekte olur. Epididim ve testisin birlikte görülen enfeksiyonuna epididimorşit adı verilir.
Epididimite yol açan etkene yönelik tedavi yaklaşımı izlenir. Antibiyotiklerin etkisiyle beraber kısa sürede tedavi edilebilecek hastalıklardan biridir.
Epididimite neden olan durum çoğu zaman bakteriyel bir enfeksiyonun yayılmasıdır. Enfeksiyonun ortaya çıktığı yer üretra, prostat veya mesanedir.
Epididimit nedenleri arasında iki ana enfeksiyon tipi önemli yer tutar:
Cinsel Yolla bulaşan Enfeksiyonlar
Gonore veya klamidya gibi bir cinsel yolla bulaşan hastalık etkeni nedeniyle epididimitin oluşuma rastlanabilir. Bu tür bir enfeksiyon genellikle genç ve cinsel olarak aktif erkeklerde görülür.
Özellikle birden fazla partneri olan ve prezervatif kullanmayan erkekler epididim enfeksiyonu açısından daha fazla risk altındadır.
İdrar Yolu Enfeksiyonu
Epididimitin altında yatan en sık neden idrar yolu enfeksiyonlarıdır. Çocuklarda, erişkinlerde veya yaşlılarda epididimite yol açan ana nedendir.
Erkeklerde idrar yolu enfeksiyonu oluşumuna şunlar neden olabilir:
- İdrar akışını engelleyen prostat büyümesi
- Üriner kateter kullanılması
- Genital veya üriner sistem ameliyatları
- Hijyen eksikliği
Diğer Nedenler
Epididimit oluşumuna yol açan diğer nedenler şunlardır:
- Kabakulak enfeksiyonu
- Tüberküloz
- Amiodaron kullanımı
- Kasık yaralanması
- İdrar yollarındaki yapısal problemler
- Behçet hastalığı
- Doğumsal böbrek veya mesane anomalileri
Çocuklarda Epididimit Nedenleri
Çocuklarda epididimite daha az sıklıkta rastlanır. Çocuklarda ortaya çıkan epididimitin temel nedeni altta yatan idrar yolu enfeksiyonlarıdır.
Çocuklarda ortaya çıkan epididimitin başlıca nedenleri şunlardır:
- Genital bölgede gelişen hasar
- Epididim ile ilgili yapısal problemler
- İdrarın epididime doğru geri kaçışı
Epididimit, çoğu zaman hafif seyirli olarak başlar. Zaman içerisinde epididim boyunca yayılır ve en son testislere ulaşır. Bu aşamadan sonra belirtileri oldukça şiddetli hale gelebilir.
Epididimit nedeniyle skrotum çevresinde görülen ana belirtiler şunlardır:
- Etkilenen bölgede kızarıklık
- Etkilenen bölgede ısı artışı
- Etkilenen bölgede şişlik
- Testisin arka tarafında daha çok hissedilen ağrı
Epididimitin ilerleyişi ile beraber birçok diğer belirti ortaya çıkar. Diğer belirtiler şunlardır:
|
Belirtiler arasında değişkenlikler olabilir. Bu durum epididimite yol açan nedene bağlıdır. Penisten anormal akıntı olması cinsel yolla bulaşan bir enfeksiyonun varlığını işaret eder. İdrar yaparken ağrı ve yanma hissi ise idrar yolu enfeksiyonunu gösterir.
Epididimit belirtileri bazen testis torsiyonu ile karıştırılabilir. Testis torsiyonunda, testis bükülür ve kan dolaşımı kesilir. Ciddi ve acil müdahale gerektiren bir durumdur.
Epididimite bağlı olarak oluşan belirtilere sahipseniz bir sağlık kuruluşuna başvurmalı ve muayene olmalısınız. İlerleyen vakalarda orşit oluşabilir ve bu durum daha ciddi bir enfeksiyon halini almış olur.
Epididimitin çocuklardaki belirtileri farklı olabilir. Çocuklarda en sık görülen semptomlar şunlardır:
- Alt karın bölgesinde veya pelviste rahatsızlık
- Skrotumda kızarıklık ve şişkinlik
- İdrar yaparken ağlama
- İdrar renginde ve kokusunda değişiklik
- Ateş yüksekliği
- Huzursuzluk
Epididimit şikayetleriyle bir sağlık kuruluşuna başvurduğunuzda, doktorunuz öncelikle mevcut şikayetlerinizi sorgulayacaktır. Cinsel aktiviteniz veya idrar yolları ile ilgili problemleri irdeleyecektir.
Doktorunuz, epididimitin varlığını gösterebilecek belirtileri kontrol etmek için fizik muayenenizi yapacaktır.
Epididim enfeksiyonunun yanı sıra orşitin olup olmadığını araştıracak, testis torsiyonu şüphesini ortadan kaldırmak için bazı testler yaptırmanızı isteyecektir.
Epididiitin teşhisi amacıyla şu testler yapılabilir:
- Büyümüş prostat bezini kontrol etmek için rektal muayene
- İdrar tahlili
- İdrar kültürü
- Kan testleri
- Gonore ve klamidya için idrar örneği
- Testis torsiyonunu dışlamak için ultrason
Bu testlerden biri veya birkaçının yapılması epididim enfeksiyonunun tespiti açısından önemlidir. Epididimitin teşhisi yapıldıktan sonra kısa sürede tedavi adımlarına geçilecektir.
Epididimit tedavisi, altta yatan enfeksiyonun çeşitli ilaçlar ile tedavi edilmesini ve var olan semptomların hafifletilmesini içerir.
Epididimit tedavisi için en yaygın uygulamalar şunlardır:
|
Genel tedavi yaklaşımı bu maddeleri içerse de bazı ek tedavi yaklaşımları sergilenebilir:
- En az 2 gün skrotumun yükseltilmesi
- Skrotuma soğuk uygulama yapılması
- Ağır cisimlerin kaldırılmasını önlemek
- Kısa bir süre hareket kısıtlaması
Epididimite yol açan neden cinsel yolla bulaşan enfeksiyon etkenleriyse, hasta ile birlikte partnerinin de tedavi edilmesi gerekir. Hastalık ortadan kaldırılıncaya kadar cinsel ilişkiden kaçınmalısınız.
Epididimit tedavisi çoğu zaman başarılı şekilde uygulanır. Ağrı ve rahatsızlık hissinin ortadan kalkması birkaç hafta sürebilir. Çoğu vaka 3 ay içerisinde tamamen iyileşir.
Bazı nadir vakalarda ileri tedavi yaklaşımları uygulanabilir. Testislerde oluşan apseyi uzaklaştırmak için iğne ile boşaltma yapılabilir.
Çok nadir bazı vakalarda hiçbir tedavi yaklaşımı ile sonuç alınamaz. Bu durumda cerrahi tedavi ile epididimin bir kısmının veya tamamının çıkarılması gerekebilir.
Çoğu epididimit vakası antibiyotik tedavisi ile başarılı şekilde tedavi edilebilmektedir. Genellikle kısa bir süre içerisinde cinsel ve üriner fonksiyonlar normal haline gelir.
Bazı kişilerde epididimitin tekrarladığı görülebilir. Bazı kişilerde ise nadir olarak komplikasyonlar ortaya çıkabilir.
Epididimit komplikasyonları şunlardır:
- Kronik epididimit
- Testis hasarı
- Testis dokusu hasarı
- Testis absesi
- Kısırlık
Epididimitin komplikasyonlarından korunmanın temel yolu hemen tedavi olmaktır. Antibiyotik tedavisi sonucunda hızla tedavi olsanız da reçete edilen tüm ilacı kullanmalısınız.
Epididim enfeksiyonunun öneminin farkında olmalısınız. İlaçlarınızı bitirdikten sonra doktor kontrolüne gitmeli ve tam bir iyileşme halinden emin olmalısınız.
Epididimit antibiyotik tedavisine rağmen gerilemiyorsa ve ateş yüksekliği mevcutsa zaman geçirmeden bir sağlık kuruluşuna başvurmalı ve tıbbi yardım almalısınız.
