Uterus prolapsusu, pelvik kasların zayıflaması sonucunda ortaya çıkar. Halk arasında rahim sarkması olarak bilinir. Uterusu tutan kaslar ve bağların zayıflaması nedeniyle uterus aşağıya doğru inmeye başlar.
Uterus prolapsusu erken teşhis edildiğinde bazı tedaviler ve egzersizler ile geri döndürülebilir. İlerleyen aşamalarda cerrahi tedavi gerekebilir. Uterus prolapsusu nedir, nedenleri ve belirtileri nelerdir, rahim sarkması nasıl tedavi edilir sorularının kapsamlı yanıtını bu yazıda bulabilirsiniz.
Uterus, pelvik kaslar ve bağlar tarafından yerinde tutulan kaslı bir organdır. Bu kaslar ve bağlar zayıflarsa veya gerilirse, uterusu (rahim) yeterince destekleyemezler ve prolapsusa (sarkmaya) neden olurlar.
Uterus prolapsusu, halk arasında rahim sarkması olarak bilinir. Uterusun, vajinaya doğru inmesi durumudur. Bazı durumlarda vajinal açıklıktan dışarıya doğru çıkıntı yapabilir
Bazen mesane ve rektumunda katıldığı bir prolapsus hali ortaya çıkabilir ve bu durum ciddi komplikasyonlardan birdir. Sarkma oluşan dokularda ülserasyon ve hasarlar ortaya çıkabilir.
Uterus prolapsusu 55 yaş üstü kadınlarda histerektominin (rahmin alınması) en sık nedenlerinden biridir. Erken tanı ile tedavi edilebilmektedir. İlerleyen aşamalarda cerrahi yöntemler ile tedavi edilir.
Uterus prolapsusu, rahmin sarkma düzeyine göre sınıflandırılabilir. Bu sınıflandırmalar şunlardır:
-
Eksik Uterus Prolapsusu
- Uterus, kısmen vajinaya doğru inmiştir ancak vajina dışına çıkıntı yapmamıştır.
-
Komple Uterus Prolapsusu
- Uterusun bir kısmı vajinal açıklıktan dışarıya doğru çıkıntı yapmıştır.
Rahim sarkmasının derecesi, uterusun ne kadar aşağıya indiğine bağlı olarak belirlenir.
- derece: Üst vajinaya iner
- derece: Vajina girişine kadar iner
- derece: Serviks, vajinadan çıkıntı yapar
- derece: Serviks ve uterus, vajinadan çıkıntı yapar
Uterus prolapsusu vakalarının tedavisi derecelerine göre belirlenir. Ciddi derecelerde cerrahi tedavi gerekirken, erken derecelerde egzersizler yapılabilir.
Uterus prolapsusu, pelvik kasların ve destekleyici yapıların zayıflamasından kaynaklanır. Pelvik kasların ve dokuların zayıflamasına yol açan birçok neden bulunmaktadır.
Uterus prolapsusunun nedenleri şunlardır:
|
Bu nedenler sonucunda pelvik kaslar zayıflayabilir ve rahim sarkması oluşabilir. Uterusa travmatik olarak etki eden tüm nedenler uteus prolapsusuna yol açabilir.
Östrojen hormonu, pelvik kasları güçlü tutmak için oldukça önemlidir. Östrojen hormonu eksikliğinde rahim sarkması ortaya çıkabilir. Yaşlılık, östrojen düzeyini azaltarak risk oluşturabilir.
Rahim sarkmasına yol açabilecek bazı risk faktörleri vardır. Risk faktörlerinin iyi yönetilmesi uteus prolapsusu oluşumunu engelleyebilir.
Rahim sarkması için risk faktörleri şunlardır:
- Bir veya birden fazla kez gebe kalmış olmak
- Vajinal doğum yapmak
- Doğan bebeğin büyük olması
- İleri yaş
- Şişmanlık
- Pelvik ameliyatlar geçirmek
- Çeşitli bağ dokusu hastalıkları
- Kronik kabızlık
- Kronik öksürük
- Ikınmaya yol açan işler yapmak
Uteus prolapsusu, beyaz ırktaki kadınlarda daha sık ortaya çıkmaktadır. İspanyol kadınlarda görülme ihtimali daha yüksektir. Birden fazla vajinal doğum yapan veya menopoz sonrasındaki kadınlar en yüksek riske sahiptirler.
Aşağı derecelerde uteus prolapsusu olan kadınlarda hiçbir belirti olmayabilir. Şiddetli ve ileri derecede rahim sarkması bulunan kadınlarda pek çok belirti ortaya çıkabilir.
Uterus prolapsusunun belirtileri şunlardır:
|
|
Rahim sarkmasına ait bu belirtileri gösterirseniz, bir doktora görünmeli ve tedavi edilmelisiniz. Tedavi edilmeyen uteus prolapsusu hastalarında pek çok komplikasyon ortaya çıkabilmektedir.
Uterus prolapsusuna ait belirtileri gösterirseniz bir sağlık kuruluşuna başvurmalısınız. Doktorunuz şikayetlerinizi dinleyecek ve tanınıza yönelik fizik muayenesi yapacaktır.
Vajinal kanalını daha iyi görebilmek ve uterusun durumunu inceleyebilmek için spekulum adlı materyal kullanılacaktır. Doktorunuz, muayenenizi yapabilmek için uzanmanızı isteyebilir. Bazı durumlarda ayakta durmanızı isteyerek rahim sarkmasını görmek isteyebilir.
Muayeneniz esnasında gaitanızı yaparmış gibi ıkınmanız gerekebilir. Bu sayede rahim hareketleri daha iyi görülebilecektir. Rahim sarkmasının düzeyini belirleyebilmek için MRG ve ultrason gibi görüntülemeler yaptırmanız gerekebilir.
Uterus prolapsusu tanısı, çoğunlukla muayene ile konur. Tanısı konduktan sonra, derecesine göre tedavi yaklaşımı belirlenecektir.
Uterus prolapsusu için her zaman tedavi gerekmez. Rahim sarkması şiddetliyse, hangi tedavi seçeneğinin sizin için uygun olacağını doktorunuzla konuşunuz.
Uterus prolapsusu tedavisinde kullanılan cerrahi tedavi dışı metotlar şunlardır:
|
Vajinal östrojen kullanımının tedaviye yardımcı olacağı gösterilmiştir. Östrojen hormonu yardımıyla, vajinal doku yenilenmesi ve doku gücünün artışı sağlanabilir.
Vajinal östrojen kullanımı diğer tedavilere ek olarak kullanılmalıdır. Tek başına rahim sarkmasını düzeltemez.
Cerrahi tedavi seçenekleri şunlardır:
- Uterus süspansiyonu (uterusun asılması)
- Histerektomi (uterusun çıkarılması)
Uterus süspansiyonu, pelvik ligamentlerin gerilerek veya cerrahi materyal kullanılarak uterusun eski konumuna geri getirilmesidir. Histerektomi, uterusun cerrahi olarak çıkarılması işlemidir. Karından veya vajinadan yapılabilecek bir ameliyat ile uterus çıkarılır.
Cerrahi yöntemler oldukça etkilidir. Genç yaştaki ve çocuk yapmayı düşünen kadınlar için önerilmez.
Tedavi edilmeyen ve ileri aşamalara ulaşan uterus prolapsusu nedeniyle bazı komplikasyonlar ortaya çıkabilir. Bu komplikasyonlardan en önemlileri şunlardır:
-
Anterior vajinal prolapsus (sistosel)
- Mesaneyi ve vajinayı ayıran dokunun zayıflaması sonucunda, mesane vajinaya doğru ilerleyebilir. İdrar yapma problemleri ortaya çıkabilir.
-
Posterior vajinal prolapsus (rektosel)
- Rektum ve vajinayı ayıran bağ dokunun zayıflaması sonucunda, rektum vajinaya doğru ilerleyebilir. Gaita yapma problemleri ortaya çıkabilir.
Uterus prolapsusu, bütün kadınlarda görülebilir. Çocuk doğurmuş kadınlarda görülme ihtimali daha yüksektir. Bazı yöntemler rahim sarkması oluşumunu engelleyebilir veya riskini azaltabilir.
Uterus prolapsusunu önlemek için şu yöntemleri deneyebilirsiniz:
-
Düzenli olarak kegel egzersizleri yapın
- Pelvik taban kaslarınızı geliştirebilmek ve güçlendirebilmek için kegel egzersizlerini yapmalısınız. Özellikle çocuk doğurduktan sonra yapılması tavsiye edilir.
-
Kabızlığa dikkat edin, tedavi olun
- Kabızlığın yol açtığı pelvik yük, uterus prolapsusuna neden olabilir. Bu yüzden kabızlıktan korunmalısınız. Bol bol sıvı alın, meyve ve sebze yiyin, tahıllı gıdalar ile beslenmeye özen gösterin.
-
Ağır kaldırmaktan kaçının veya doğru şekilde kaldırın
- Karın içi basıncı arttıran tüm durumlar rahim sarkmasına yol açabilir. Ağır cisimler kaldırmamaya çalışın. Kaldırmanız gerekirse doğru teknikleri uygulayın.
-
Kronik öksürüğü kontrol altına alın
- Kronik öksürüğünüz varsa (bronşit vs) tedavi olmalısınız. Öksürük, karın içi basıncı arttıran önemli nedenlerden biridir. Sigarayı bırakmaya çalışın.
-
Kilo verin, zayıfsanız kilo almayın
- İdeal kilonuzu korumaya çalışın. Diyet ve egzersizler ile kilo vermeye çalışın.
Uterus prolapsusu ilerleme eğiliminde ise mutlaka bir sağlık kuruluşuna başvurun. Bu durunmlarda ek tedaviler gerekebilir.
