Östrojen hormonu kadınların ana cinsiyet hormonudur. Östrojen hormonunun etkisiyle kadınsı vücut yapısı oluşur, adet döngüsü ve üreme sağlığı korunur. Cinsiyet özelliklerinin dışında vücut üzerinde de pek çok önemli etkisi vardır.
Östrojen hormonu eksikliği nedeniyle birçok belirti ortaya çıkar. Östrojen düşüklüğüyle cinsel fonksiyonlar bozulur, sıcak basmaları ortaya çıkar ve kemik yapısı değişime uğrar. Östrojen hormonunun azalması neden olur, belirtileri nelerdir ve nasıl tedavi edilir sorularının yanıtını bu yazıda bulabilirsiniz.
| İçindekiler: |
Östrojen, kadınların ana cinsiyet hormonudur. Sadece kadınlarda değil, erkeklerde de bulunur. Kadınlardaki seviyesi oldukça yüksek olmasına rağmen erkeklerde de çok düşük düzeylerde bulunmaktadır.
Östrojen hormonu kadınlardaki adet döngüsünü oluşumunu ve devamını sağlar. Kadınların üreme fonksiyonları için de oldukça önemli bir hormondur. Erkeklerde üreme fonksiyonlarının sağlığı için gereklidir.
Kadınsı vücut yapısının oluşması, adet döngüsünün kontrolü, cinsellik ve üreme fonksiyonları için östrojen hormonunun yeterli düzeyde olması gerekmektedir.
Östrojen hormonu eksikliğine yol açan pek çok sebep bulunmaktadır. Yumurtalıkları etkileyen veya yumurtalıklara zarar veren herhangi bir durum östrojen hormonu seviyelerinin düşmesine yol açabilir.
Östrojen hormonu eksikliğine yol açan en önemli neden yaşın artmasıdır. Kadınlar yaşlandıkça ve menopoza yaklaştıkça östrojen seviyeleri düşer. Östrojen seviyeleri menopoza girmeden birkaç yıl önce düşmeye başlar. Bu dönem perimenopoz olarak isimlendirilir.
Östrojen hormonu eksikliği şu nedenlerle oluşabilir:
|
Düşük östrojen düzeylerinin oluşumuna genetik yatkınlığın da neden olabildiği bilinmektedir. Ailesinde östrojen düşüklüğü görülen kadınlarda, östrojen hormonu eksikliği daha sık görülmektedir.
Östrojen hormonunun vücut üzerinde birçok önemli etkisi bulunmaktadır. Östrojen seviyesinin azalması durumunda oldukça geniş kapsamlı belirtiler ortaya çıkar.
Östrojen hormonun azalması ile aşağıdaki belirtiler oluşabilir:
-
Düzensiz adet döngüsü
- Östrojen hormonu adeti başlatan ve adet döngüsünü yönlendiren ana hormondur. Östrojen düşüklüğü nedeniyle adet döngüsü bozulabilir veya düzensiz hale gelebilir.
-
İnfertilite (Kısırlık)
- Östrojen hormonu etkisiyle overlerden yumurta atılımı gerçekleşir. Düşük östrojen düzeyleri nedeniyle yumurta atılımı zorlaşabilir ve bu durumdan kısırlık oluşabilir. Bu durum geçicidir ve östrojen hormonunun yerine konması ile düzelecektir.
-
Kemiklerde zayıflama
- Östrojen hormonu vücut üzerinde de önemli etkilere sahiptir. Kemik sağlığı ve kemiklerin güçlendirilmesi üzerinde etkisi vardır. Östrojen seviyeleri azaldıkça kemikten mineral kaybı gerçekleşir. Östrojen azlığı olan kişilerde osteoporoz gelişme riski fazladır
-
Ağrılı cinsel ilişki
- Vajinada bulunan yağ bezleri, östrojen hormonu etkisi altında çalışmaktadır. Östrojen seviyelerinin düşmesiyle vajinada kuruluk oluşabilir ve bu durum genellikle ağrılı cinsel ilişkiye yol açar.
-
Sıcak basmaları
- Menopoz esnasında görülen sıcak basmaları östrojen hormonu eksikliği nedeniyle ortaya çıkar. Östrojen düşüklüğü olan hastalar menopozda olmasalar bile sıcak basmalarından şikayetçidirler.
-
Ruh hali değişiklikleri
- Ruh hali üzerinde etkili olan serotonin maddesi östrojen hormonunun etkisiyle artabilmektedir. Östrojen hormonun azalması ile serotonin düzeyleri düşer ve hastalarda ruh hali değişiklikleri görülür. Düşük östrojen seviyesine sahip kadınlarda depresyona yatkınlık vardır.
-
İdrar yolu enfeksiyonlarına yatkınlık
- Östrojen hormonunun azalması ile birlikte idrar yolu dokusunda küçülme gözlenir. Bu durum nedeniyle idrar yolu enfeksiyonlarına yatkınlık ortaya çıkar.
Östrojen hormonu eksikliğinde ortaya çıkan diğer belirtileri şunlardır:
|
Östrojen hormonu eksikliği teşhisi; fizik muayene, aile ile kişi geçmişinin sorgulanması ve belirtiler ile düşünülür. Östrojen hormonu eksikliğinin asıl belirtileri sıcak basmaları ve adet döngüsü döngüsünün bozulmasıdır.
Östrojen hormonu eksikliğinde görülen belirtilerin bazıları tiroid hormonu eksikliği gibi benzer bazı durumların etkisiyle de ortaya çıkmış olabilir. Ayrıcı tanı için bazı ek testler yapılacaktır.
Östrojen hormonu eksikliği düşünülen hastalarda kan testleri yapılır. Kan testlerinde östrojen hormonu düşüklüğü görülen hastaların teşhisi yapılır ve nedenine yönelik araştırmalar için bazı ek testler yapılabilir.
Östrojen seviyelerinin düşmesi büyük belirtilere yol açmadıkça tedavi gerektirmez. Östrojen hormonu seviyelerinin düşmesi problemlere yol açtığında hastalara tedavi verilebilir. Hormon seviyesinin düşmesine yol açan nedene yönelik tedavi verilebileceği gibi, östrojen seviyelerini yükseltmek için de tedavi verilebilir
Hormon Replasman Tedavisi (HRT)
Östrojen eksikliği için verilen ana tedavidir. Doktorlar östrojen seviyesinin azalması sebebiyle genellikle hormon replasman tedavisi reçete ederler.
Birçok hormon replasman tedavisi tipi mevcuttur. Bazı durumlardan östrojen hormonunun yanına progesteron içeren kombine hormon replasman tedavisi önerilir.
Menopoza yaklaşan veya menopozda olan kadınlarda bulunan belirtileri ortadan kaldırmak için genellikle hormon replasman tedavisi verilir. Bu tedaviyle östrojen eksikliği yaşayan kadınlarda, östrojen seviyelerinin dengelenmesi sağlanır.
Hormon replasman tedavisi; oral, topikal, vajinal veya cilt altı olarak verilebilir. Östrojen düşüklüğünün fazla olduğu bazı kadınlarda enjeksiyonla depo hormon replasman tedavisi uygulanabilir. Verilecek östrojen miktarı hastaya göre değişecektir.
Tüm kadınlar hormon replasman tedavisi kullanamaz. İnme öyküsü olan, kalp krizi geçiren ve yüksek tansiyonu olan hastalarda kullanılmaz. Hormon replasman tedavisinin yan etkileri; şişkinlik, baş ağrısı ve vajinal kanamadır.
Östrojen Tedavisi
Bazı doktorlar östrojen eksikliği olan kadınlara sadece östrojen reçete ederler. Yumurtalıklarını aldırmış kadınlar veya yumurtalıkların fonksiyon görmediği kadınlarda kullanılabilir. Yüksek düzeyde östrojen eksikliği olan kadınlarda östrojen tedavisi verilir.
-
Kilo Vermek
- Vücuttaki yağ oranının artışı östrojen seviyelerinin azalmasına neden olabilir. Östrojen eksikliği olan kadınların fazla kilolarından kurtulmaları yararlı olacaktır.
-
Fazla Egzersiz Yapmamak
- Tabii ki egzersiz yapın. Ancak aşırı miktarda egzersiz yapmak da östrojen seviyelerini düşürebilir. Fazla egzersiz yapmak yumurtalıkları etkileyerek östrojen üretimini azaltır. Egzersiz dozunu orantılı hale getirmeniz iyi olacaktır.
-
Fitoöstrojen Besinler Kullanmak
- İçeriğinde östrojene benzer bileşikler içeren besinlere fitoöstrojenler denir. Birçok fitoöstrojen besin bulunmaktadır. Soya ve soya ürünleri de bol miktarda fitoöstrojen içermektedir. Fitoöstrojen Besinler Nelerdir? adlı yazımızda diğer östrojen içeren besinleri bulabilirsiniz.
