Liposarkom, yağ dokusundan köken alan bir kanser türüdür. Genellikle kollar, bacaklar, uyluk ve karın arka bölgesinde ortaya çıkar. En önemli belirtisi deri altında hissedilen yumrudur.
Bu yazıda; liposarkom nedir, liposarkomun nedenleri ve belirtileri nelerdir, liposarkom tedavisi nasıl yapılır ve prognozu nasıldır sorularının kapsamlı yanıtını bulabilirsiniz.
| İçindekiler: |
Liposarkom, vücudun yumuşak dokularında bulunan yağ hücrelerinden gelişen nadir bir kanser türüdür. Lipomatöz tümör veya yağ dokusu sarkomu olarak da isimlendilir.
Bugüne kadar 50’den fazla yumuşak doku tümörü tanımlanmıştır. Liposarkom, tüm yumuşak doku tümörleri arasında en sık görülenidir.
İnsan vücudunda liposarkomun en sık görüldüğü vücut bölümleri şunlardır:
- Kollar
- Bacaklar (özellikle uyluk)
- Kasıklar
- Karnın arka tarafı (retroperitoneal)
Liposarkomlar vücuttaki pek çok farklı doku oluşumu ile karıştırılabilir. Yağlı doku birikimleri veya iyi huylu kitleler olan lipomlar ile karıştırılabilir.
Liposarkomun genel özellikleri açısından şunları bilmelisiniz:
|
Liposarkom, çoğunlukla kollar ve bacaklarda oluşur. Ortaya çıktığı diğer önemli vücut bölümü karnın arka bölgesidir.
Liposarkomun tedavisi çoğu zaman tipine göre belirlenir. Bazı liposarkomlar yavaş büyür ve çıkarılması kolaydır. Bazılar ise daha hızlı büyür ve diğer organlara yayılabilir.
Liposarkomun tipi biyopsi yardımıyla belirlenebilmektedir. Kitleden biyopsi alınacak ve alınan doku bir patolog tarafından incelenecektir.
Hücre özelliklerine göre liposarkomun beş farklı alt tipi vardır. Bunlar:
| İyi diferansiye | Liposarkomun en yaygın tipidir. Köken aldığı yağ dokusuna benzer özellikler taşır. Daha iyi huylu tiptir. Yavaş büyüme özelliğine sahiptir. |
| Diferansiye | Genellikle karın bölgesinde (retroperitoneal) bulunan tiptir. Yavaş büyüme özelliğine sahiptir. |
| Miksoid | Kollarda ve bacaklarda daha sık görülen yağ dokusu tümörü tipidir. Deri, kas veya kemiğe yayılma eğilimi vardır. |
| Yuvarlak hücreli | Uyluk bölgesindeki liposarkomlarda daha sık görülen tiptir. Yakın dokulara yayılma özelliği gösterir. |
| Pleomorfik | Liposarkomun en nadir çeşididir, ancak en agresif tipidir. Metastaz yapma ihtimali en yüksek olan tiptir ve tekrarlama olasılığı daha yüksektir. |
Liposarkomun tedavisi için alt tipinin belirlenmesi oldukça önemlidir. Hücre tipini bilmek, uygulanacak tedaviyi belirlemek için önemlidir ve kemoterapi sonuçlarını öngörmeyi sağlar.
Liposarkomlar, vücudun herhangi bir bölümünde bulunan yağ hücrelerinin genetik kodlarında değişiklikler yaşandığında veya DNA hataları geliştidiğinde ortaya çıkar.
Yağ hücrelerinin genetiğindeki bu değişiklikler nedeniyle hücrele anormal bir hızda çoğalmaya başlar. Bu değişikliğin nedenleri tam olarak açıklanabilmiş değildir.
Liposarkomun nedeni tam olarak bilinmemektedir. Bazı risk faktörlerinin liposarkom oluşumu ihtimalini arttırdığı bilinmektedir.
Yumuşak doku sarkomları için risk faktörleri şunlardır:
- Karın bölgesine radyasyon öyküsü
- Vücudun herhangi bir bölümüne radyoterapi uygulanması
- Kansere yol açan kimyasallara maruz kalma (vinil klorür vs)
- Lenf sisteminin zarar görmesi
- Kişisel veya ailesel kanser öyküsünün olması
Liporsarkomun erkeklerde daha sık görüldüğü bilinmektedir. Özellikle 50-60 yaş arasındaki erkeklerde daha sık görülen bir kanserdir.
Liposarkomun belirtileri tümörün vücut içerisindeki konumuna göre değişiklikler göstermektedir. Genellikle dışarıdan hissedilebilen bir yumru farkedilir.
Liposarkom erken dönemlerde semptomlara neden olamaz. Erken dönemlerdeki tek belirtisi elle dokunulduğunda farkedilen yumrudur.
Tümör dokusu büyüdükçe ek semptomlar oluşabilir. Bunlar:
- Ateş
- Titreme
- Gece terlemesi
- Yorgunluk veya halsizlik
- İstemsiz kilo kaybı veya kilo alımı
Liposarkorma bağlı olarak meydana gelen diğer belirtiler tümörün konumu ile ilişkilidir. Kol veya bacaktaki bir tümör şu belirtilere neden olabilir:
|
Karın bölgesinde oluşan bir liporsarkom şu belirtilere yol açabilir:
- Karın ağrısı
- Karında şişme
- Kabızlık
- Şişkinlik hissi
- Nefes darlığı
- Dışkıda kan
- Bulantı veya kusma
Liposarkomun ana belirtisi deri altında büyüyen bit yumrudur. Bu yumru genel olarak orta-sert bir yumuşaklığa sahiptir. Sınırları elle hissedilebilir.
Bazı vakalarda tümör dokusu diğer organlara baskı yapacak kadar büyük olana dek hiçbir belirtiye neden olamayabilir.
Liposarkom vaka örnekleri – Saglik.li
Liposarkomun ana belirtisi dışarıdan elle veya gözle farkedilebilen deri altındaki yumrudur. Böyle bir belirtiye sahipseniz bir doktora giderek tıbbi yardım almalısınız.
Doktorunuz şikayetlerinizi dinleyecek ve sizlere bu yumru hakkında sorular soracaktır. Sonrasında yumruyu kontrol etmek için muayene edecektir.
Fizik muayene sonrasında bazı testler ve görüntülemeler yapılabilir. Bunlar:
| Görüntüleme testleri |
Doktorunuz şüphelendiği yumuşak doku büyümesinin boyutunu ve özelliklerini belirlemek için görüntüleme testleri yaptırmanızı isteyebilir.
Uygulanabilecek görüntüleme testleri şunlardır:
|
| Biyopsi alınması |
Doktorunuz, vücudunuzdaki bu yumrunun detaylı analizini yapmak isteyecektir. Bu amaçla dokudan biyopsi alınması gerekebilir.
Lokal anestezi altında yumrudan küçük bir doku parçası çıkarılacaktır. Sağlık uzmanları biyopsi hakkında sizleri bilgilendirecektir. |
| Patolojik inceleme |
Vücudunuzdan alınan biyopsi materyali patoloji laboratuvarına gönderilecektir. Kan ve vücut dokusunu analiz etmede uzmanlaşmış doktorlar olan patologlar bu dokuyu inceleyecektir.
Patoloji materyali şu testler yardımıyla incelenebilir:
Patologlar, biyopsi materyalindeki dokunun özelliklerini tanımlayacaktır. Doktorunuz bu sayede tedavi seçeneklerinizi belirleyecek ve hastalığınızın olası prognozunu tahmine edecektir. |
Klinik şüphe, muayene, görüntüleme testleri ve patolojik inceleme yardımıyla liposarkomun teşhisi yapılabilmektedir.
Uygulanacak liposarkom tedavisi pek çok faktörün ışığında belirlenir. Liposarkomun tedavi planını etkileyen faktörler şunlardır:
- Tümörün büyüklüğü
- Tümörün yeri
- Tümörün ana kan damarlarına yakınlığı ve etkisi
- Tümörün hayati organlara yakınlığı ve müdahale edip etmediği
- Kanserin çevre dokulara yayılıp yayılmadığı
- Liposarkomun hücresel alt tipi
- Hastanın yaşı ve genel sağlık durumu
Bu faktörler ışığında liposarkomun tedavi planı belirlenecektir. Tedavide uygulanabilecek yöntemler ve detayları şunlardır:
Liposarkom Ameliyatı
Liposarkomun ana tedavi yöntemi ameliyattır. Uygulanacak cerrahi prosedür ile tüm kanser dokusunun çıkarılması amaçlanmaktadır.
Uygulanacak cerrahi prosedürü etkileyen faktörler şunlardır:
- Tümörün yerleşimi
- Tümörün büyüklüğü
- Tümörün bulunduğu vücut bölümü
Yağ dokusu tümörü, yakın organları içerecek şekilde büyümüşse tüm kanserli dokunun çıkarılması mümkün olmayabilir. Bu durumda ameliyat öncesinde tümörü küçültücü tedaviler uygulanabilir.
Radyoterapi
Radyasyon tedavisi, kanserli hücreleri öldürmek için X-ışınlarının kullanıldığı tedavi seçeneğidir. Genellikle ameliyattan sonra geriye kalabilecek kanser hücrelerini öldürmek için kullanılır.
Bazı vakalarda büyük tümör dokularını ameliyat öncesinde küçültmek için kullanılabilir. Bu sayede ameliyat esnasında daha az risk ile karşılaşılabilir.
Kemoterapi
Kemoterapi, kanserli hücreleri öldürmek için çok güçlü ilaçların kullanığı tedavi seçeneğidir. Liposarkomun tüm tipleri kemoterapi ilaçlarına duyarlı değildir.
Liposarkom tedavisinde kemoterapinin kullanıldığı durumlar şunlardır:
|
Kanser hücrelerinin bir patolog tarafından analiz edilmesi, kemoterapinin size yardımcı olup olmayacağını belirleyebilir.
Kemoterapi tek başına uygulanabileceği gibi radyoterapi ile birlikte de uygulanabilir.
Klinik Denemeler
Klinik denemeler, yeni tedaviler üzerine yapılan çalışmalardır. Klinik denemeler size yeni tip kemoterapiler veya hedefe yönelik tedaviler gibi seçenekler sağlayabilir.
Klinik denemeler sadece bazı hastalarda uygulanabilen tedavilerdir. Herhangi bir klinik çalışma için uygun olup olmadığınızı doktorunuza sormalısınız.
Liposarkom, erken evrede teşhis edilebilirse başarılı şekilde tedavi edilebilen bir kanser çeşididir. Tedavi sürecinden sonra en az 10 yıl boyunca takipler devam etmelidir.
Liposarkomun tedaviden sonraki görünümü şu faktörlere bağlıdır:
- Liposarkomun alt tipi
- Tümörün boyutları
- Teşhisin yapıldığı evre
- Cerrahide negatif sınırların elde edilip edilmediği
Amerika’da yapılan bir araştırmaya göre, cerrahi sonrası radyoterapi uygulanması ile birlikte vakaların %85-90’nında nüks önlenmiştir.
Bu araştırmaya göre liposarkomun bazı alt tiplerinin sağkalım oranları şu şekildedir:
|
Diferansiye veya iyi diferansiye alt tipindeki tümörler için sağkalım oranları oldukça yüksektir. Karnın arka bölümünde yer alan tümörlerde sağkalım oranları azalabilir.
Kanser tedavileri için her gün yeni çalışmalar yapılmaya devam ediyor. Bugün teşhis alan biri için birkaç yıl öncesine göre sağkalım oranları farklı olabilir. Bu veriler istatikidir ve sizin durumunuzu temsiz etmeyebilir.
Lipom ve liposarkomun başlangıç dönemindeki belirtileri birbirine benzerdir. Her iki tümör tipi de yağ hücrelerinden köken alır ve vücutta yumrulara neden olur.
Lipom ve liposarkomun en büyük farkı şudur:
- Lipom: Benign bir kitledir, iyi huyludur. Yakın dokulara ve diğer organlara yayılmaz.
- Lipsarkom: Malign bir kitledir, kötü huyludur. Yakın dokulara ve diğer organlara yayılabilir.
Lipom çeşitleri; cildin hemen altında, genellikle omuz bölgesinde, boyunda, gövdede veya kollarda oluşur. Yumuşak ve lastik gibi hissedilir. Parmaklarınızla ittiğinizde hareket eder.
Lipomlar genellikle ağrısızdır ve çoğu zaman deri altında hissedilmesi dışında belirti vermez. Vücudun diğer bölümlerine yayılmazlar ve metastaz yapmazlar.
Liposarkomlar lipomlara göre daha derin yerleşimlidir. Genellikle karın bölgesinde veya uzuvlarda oluşur. Ağrı ve şişliğe yol açabilir. Tedavi edilmezse yakın dokulara ve diğer organlara yayılabilir.
Lipomlar, yağ dokusundan köken alan iyi huylu kitlelerdir. Liposarkom, yağ dokusundan köken alan kötü huylu kitlelerdir.
Liposarkom, yağ dokusu hücrelerinden köken alan kanser çeşididir. Vücutta yağ hücrelerinin bulunduğu herhangi bir yerde oluşabilir. Genellikle deri altında bir yumru olarak farkedilir.
Liposarkomlar erken dönemde teşhis edilmeli ve tedavi adımlarına geçilmelidir. Geç kalınan vakalarda tümör hücreleri yan dokulara yayılabilir veya vücudun farklı bir bölümünde metastaz yapabilir.
Liposarkomlar genellikle erken evrede farkedilen ve kısa sürede teşhis edilebilen tümörlerdir. Bu nedenle tedavi adımlarına kısa sürede geçilmektedir ve tedavisi yapılabilmektedir.
Geç kalınan bazı vakalarda yağ dokusundan köken alan kanser hücreleri yakın dokulara veya uzak organlara yayılabilir. Bu aşamada tedavi güçleşmektedir.
Amerika’da yapılan bir araştırmaya göre, cerrahi sonrası radyoterapi uygulanması ile birlikte vakaların %85-90’nında nüks önlenmiştir ve tedavi sağlanmıştır. Yine de bazı vakalar ölümle sonuçlanabilmektedir.
Yazımızın içerisinde bulunan prognoz başlığında bu sorunun cevabını detaylı şekilde açıklamıştık. Bir kez daha ifade etmek gerekirse:liposarkomun bazı alt tiplerinin sağkalım oranları şu şekildedir:
- İyi diferansiye: 5 yılda %100 sağkalım, 10 yılda %87 sağkalım
- Miksoid: 5 yılda %88 sağkalım, 10 yılda %76 sağkalım
- Pleomorfik: 5 yılda %56 sağkalım, 10 yılda %39 sağkalım
Yaşam süresi pek çok parametreye bağlıdır. Tümörün alt tipi, tümörün vücuttaki yeri, teşhisin ne zaman yapıldığı ve tedavi başarısı ortalama yaşam süresini değiştirebilir.
Liposarkom, nadir görülen bir yumuşak doku tümörüdür. Deri altında hissedilen küçük bir kitle şeklinde farkedilir.
Liposarkomun alt tipine göre büyüme hızı değişiklik gösterebilmektedir. Yağ dokusu tümörü genellikle yavaş büyüme eğilimindedir.
