Tiroglossal duktus kisti veya tiroglossal kist, fetusun gelişim aşamalarında iken tiroid bezinin geride bıraktığı cep üzerinde gelişen bir kist/topak yapısıdır. Genellikle çocukluk döneminde tespit edilir.
Bu yazıda; tiroglossal duktus kisti nedir, tiroglossal kist nasıl oluşur, tiroglossal kanal kisti belirtileri nelerdir, tiroglossal kist tedavisi ve ameliyatı nasıl yapılır sorularının kapsamlı yanıtlarını bulabilirsiniz.
Tiroglossal duktus (kanal) kisti veya triglossal kist, boynun ön tarafında ve ses tellerinin hemen üstünde yer alan kist yapısıdır. Genellikle tiroit bezinin gelişimi esnasında ortaya çıkan bir artıktır.
Boyunda bulunan ve hormon üreten en büyük bezlerden biri olan tiroid bezinin, bebeğin anne karnındaki gelişimi esnasında geride bıraktığı hücrelerden triglossal duktus kisti oluşur.
Triglossal ductus kistinin bazı özellikleri şunlardır:
|
Tiroglossal duktus kisti, doğuştan gelen bir durumdur ve doğum anından itibaren boyun bölgesinde bulunur. Bazı vakalarda tiroglossal kist o kadar küçüktür ki herhangi bir belirti göstermez.
Bazı tiroglossal kist yapıları daha büyüktür. Büyük kistler zaman içerisinde nefes almayı ve yutkunmayı zorlaştırabilir veya engelleyebilir. Bu aşamadaki kistler cerrahi olarak çıkarılmalıdır.
Tiroglossal kanal kisti, embriyonel gelişim esnasında tiroid bezinin arkada bıraktığı kalıntı sonucu oluşur. Oluşum basamakları şunlardır:
- Fetal gelişim esnasında tiroid bezi dilin hemen arkasında bulunur.
- Tiroid bezi zaman içerisinde aşağı doğru hareket eder ve asıl yerine yerleşir.
- Tiroid bezi asıl yerine inerken yol üzerinden tiroglossal kanal adı verilen küçük bir yapı oluşturur.
- Tiroglossal kanal, genellikle tiroid bezinin son konumuna ulaşmasıyla beraber kaybolur.
- Bazen tiroglossal kanalın bir kısmı kaybolmaz ve bir cep olarak kalır.
- Geride kalan cep yapısı içerisinde zamanla sıvı toparlanabilir.
- Cep yapısı içerisinde şunlar birikebilir; kanal dokusu hücreleri, irin, sıvı veya gaz.
- Bu durum gerçekleşirse tiroglossal duktus kisti oluşacaktır.
Tiroglossal kist oluşumu açıklanabilmiş olsa da nedenleri konusunda bir ilerleme sağlanamamıştır. Hangi durumların tiroglossal kanalın ortadan kalkmasını önlediği bilinmemektedir.
Tiroglossal duktus kistinin en önemli belirtisi boynun ön tarafında, adem elmasının üstünde ve çenenin hemen altında yer alan bir kist/topak yapısının bulunmasıdır.
Bu kist yapısı, dilinizi dışarıya çıkardığınızda veya yutkunduğunuzda hareket eder. Tiroglossal kist doğduktan hemen sonra veya sonrasındaki birkaç yıl içerisinde belirginleşmeyebilir.
Bazı vakalarda tiroglossal kistin ortaya çıkması uzun yıllar alabilir. Kistin şişmesine yol açan bir enfeksiyonun oluşması ile topak büyüyebilir.
Tiroglossal duktus kisti belirtileri şunlardır:
|
Tiroglossal kiste sahip bazı kişilerde tekrarlayan enfeksiyonlar, aşırı şişlik veya baskı semptomları oluşabilir. Bu düzeyde semptomlara sahipseniz en yakın sağlık kuruluşuna başvurmalısınız.
Tiroglossal kanal kisti, bazı kişilerde hiçbir belirti göstermeden uzun yıllar varlığını sürdürebilir. İlerleyen yıllarda enfekte olmayıncaya kadar fark edilmeyebilir.
Tiroglossal ductus kisti, çoğu zaman çocukluk çağında tespit edilir. Doktorunuz boynunuzdaki topağı inceleyerek tiroglossal kist hakkında fikir edinebilir.
Doktorunuz tiroglossal duktus kisti olduğundan şüphelenirse, boğazınızdaki kisti aramak ve tanıyı doğrulamak için bazı testler yaptırmanızı isteyebilir. Bunlar:
- Tam kan testi
- Tiroid hormonu ölçümü
Tiroglossal kisti görmek için bazı görüntüleme yöntemleri kullanılabilir. Kullanılabilecek görüntüleme yöntemleri şunlardır:
- Ultrason
- Bilgisayarlı tomografi
- Manyetik rezonans görüntüleme
- Röntgen
Tespit edilen kitlenin içeriğini belirlemek ve patolojik teşhisi yapabilmek için ince iğne aspirasyonu ile biyopsi alınabilir.
Tiroglossal kist teşhisi genellikle kısa sürede yapılır. Teşhis edildikten sonra tedavisinin yapılması için ilgili uzmana yönlendirileceksiniz.
Tiroglossal kanal kisti (tiroglossal kist) örnekleri – Saglik.li
Tiroglossal kanal kisti teşhisi yapıldıktan sonra, genellikle kişinin semptomlarını ortadan kaldırmak için tiroglossal kist ameliyatı yapılır.
Tiroglossal duktus kisti ameliyatı yapılmasının diğer bir nedeni de, kistin araştırılması ve detaylarının belirlenmesidir. Bazı nadir durumlarda altta yatan bir kanser olabilir.
Tiroglossal kist tedavisi, hastanın yaşına ve genel sağlığına bağlı olarak belirlenecektir. Semptomların ciddiyeti ameliyatın öncelenmesini sağlayabilir.
Nefes almayı zorlaştıran, yutkunmayı engelleyen veya enfekte olmuş tiroglossal ductus kisti için cerrahi işlem yapılması gerekebilir. Tiroglossal kist ameliyatı için Sistrunk prosedürü adı verilen bir cerrahi metot kullanılır.
Sistrunk prosedürü şu adımları içerir:
|
Sistrunk prosedürü 2 saat kadar sürmektedir. Ameliyat ile alınan doku patoloji laboratuvarına gönderilecek.
Tiroglossal kist ameliyatı sonrasında bir veya birkaç gün hastanede kalmanız gerekebilir. Ameliyat sonrasında hissedilen ağrı ve rahatsızlık hissi düzeyi kişiden kişiye değişir.
Tiroglossal kist ameliyatı sonrasında şunlara dikkat etmelisiniz:
- Ameliyat yarası bakımı için sizlere söylenen talimatlara uyunuz.
- Ameliyat sonrası bakım planına uyunuz.
Tiroglossal duktus kisti çoğu zaman zararsızdır ve uzun vadeli komplikasyonlar oluşturmaz. Ek semptomlar olmasa da kozmetik görünüm açısında tiroglossal kist ameliyatı yapılabilir.
Tiroglossal kanal kisti, çıkarıldıktan sonra tekrardan büyüyebilir. Bu oldukça nadir bir komplikasyondur ve tüm vakaların yalnızca %3’ünde görülür.
Tiroglossal duktus kisti ameliyatı komplikasyonları hafif veya şiddetli olabilir. Ameliyatın olası riskleri ve komplikasyonları şunlardır:
| Kanama | Tiroglossal kist cerrahisi sonrasında kanama riski oldukça düşüktür. Hastanın ameliyat öncesi kullandığı kan inceltici ilaçlar nedeniyle kanama riski olabilir. Cerrahiden önce bu konuda doktorunuzla konuşmalısınız. |
| Pıhtılaşma | Kanama nedeniyle yara dokusunun altında pıhtı oluşabilir. Pıhtının uzaklaştırılması ve kanamanın durdurulması için ek işlem gerekebilir. |
| Enfeksiyon | Her cerrahi işlemden sonra enfeksiyon gelişebilir. Yara dokusu temiz tutulursa enfeksiyon riski en aza indirilmiş olur. |
| Fistül | Tiroglossal ductus kisti ameliyatı sonrasında bazı bölgelerden sıvı sızabilir. Bu duruma fistül adı verilir ve ek tedavi gerektirebilir. |
| Sinir hasarı | Boyun çevresindeki sinirler için çok küçük de olsa hasar riski vardır. |
| Hiportiroidizm | Tiroglossal kist yapısı, fonksiyonel tiroid dokusu içeriyorsa, işlemden sonra tiroid hormonu üretiminde azalma görülebilir. |
| Yara izi | Boynun ön tarafından yapılacak işlem nedeniyle bir cerrahi yara izi oluşacaktır. |
Tiroglossal kanal kisti ameliyatı sonrası birkaç gün dinlenmelisiniz. Cerrahi sütürler bir hafta içerisinde alınacaktır. Tüm şikayetleriniz 3 hafta içerisinde gerileyecektir. Sağlığınız için 2 hafta boyunca araç sürmemeli ve 2 ay boyunca uzun mesafeli uçuşlar yapmamalısınız.
Ameliyat sonrasında doktorunuzun önerilerine uymalısınız. Takip randevunuza kesinlikle gitmelisiniz.
Tiroglossal duktus kisti ameliyatı sonrasında boynunuzda ateş, ağrı, boyunda şişme ve kızarıklık farkederseniz en yakın sağlık kuruluşuna başvurmalısınız.
Tiroglossal kist çoğu zaman zararsızdır. Semptomları nedeniyle veya kozmetik görünüm açısından tedavi edilmesi gerekebilir.
Tiroglossal duktus kisti tedavisi başarılı şekilde yapılabilmektedir. Triglossal kanal kisti hastalarının %95’den fazlası ameliyat sonrası tamamen iyileşmektedir.
