Dizde sıvı kaybı, diz ekleminde bulunan kayganlaştırıcı eklem sıvısının azalması durumudur. Dizde sıvı kaybına yol açan pek çok sağlık koşulu vardır. En sık nedeni osteoartrit ve yaşlanmadır.
Bu yazıda; dizde sıvı kaybı nedir, dizde sıvı kaybının nedenleri nelerdir, dizde sıvı azalması belirtileri nelerdir ve dizde sıvı kaybı tedavisi nasıl yapılır sorularının kapsamlı yanıtını bulabilirsiniz.
| İçindekiler: |
Eklemler arasında kayganlaştırıcı özellikte olan bir sıvı bulunur. Eklemlerde bulunan kaygan, renksiz ve yapışkan sıvıya sinovya sıvısı adı verilir.
Sinovyal sıvının başlıca özellikleri şunlardır:
- Eklem bölgesini saran sinovyum adı verilen zardan salgılanır.
- En önemli özelliği eklem yüzleri arasında kayganlaşmayı sağlamasıdır.
- Eklem kıkırdaklarının sürtünme nedeniyle aşınmasını engeller.
- Çeşitli sağlık koşulları nedeniyle sinovyal sıvıda azalma meydana gelebilir.
- Eklem sıvısının azalması ile kıkırdak aşınması gerçekleşir ve osteoartrit meydana gelir.
Sinovyal sıvının fonksiyon gösterdiği en önemli eklem bölgelerinden biri dizdir. Dizde eklem sıvısının azalması halk arasında şu tabirlerle anılmaktadır:
- Dizde sıvı kaybı
- Dizde sıvı azalması
- Dizde sıvı bitmesi
- Diz ekleminde sıvı kaybı
- Dizlerde sıvı azalması
|
Dizde sıvı kaybı olarak tarif edilen durum, çeşitli sağlık koşulları nedeniyle diz eklemindeki sinovyal sıvının (eklem sıvısının) azalması halidir.
Dizde sıvı azalmasına yol açan ana neden çoğu zaman osteoartit adı verilen hastalıktır. Travmalar ve yaşlanma gibi nedenlerle de dizde sıvı kaybı meydana gelebilir. |
Dizde sıvı kaybı hakkında şunları bilmelisiniz:
- Dizde sıvı kaybı pek çok insanın günlük yaşamını etkileyen bir rahatsızlıktır.
- Dizde sıvı azalmasına yol açan en önemli neden osteoartrit (diz kireçlenmesi) hastalığıdır.
- Dizde ağrı ve şişlik ilk belirtiler olarak ortaya çıkar.
- Tedavi olunmazsa ve gerekli önlemler alınmazsa dizde sıvı kaybı ilerleyebilir.
- Dizde sıvı kaybının ilerlemesi uzun vadede hareket güçlüğüne veya hareket kısıtlılığına yol açabilir.
Pek çok sağlık koşulu sonucunda diz eklemindeki sinovyal sıvıda (diz eklemisi sıvısı) azalma meydana gelebilir. Daha fazla bilgi için yazımızı okumaya devam ediniz.
Diz eklemine hasar veren nedenler sinovyal sıvı üretimini azaltabilir veya hasar düzeyinde eklem sıvısı üretilemez. Bunun sonucunda diz ekleminde yeterince sıvı bulunmayabilir ve çeşitli belirtiler meydana gelir.
Diz ekleminde sinovyal sıvı azalmasına yol açan birçok farklı neden vardır. Çeşitli hastalıklar, çevresel etkenler ve travmalar nedeniyle dizde sıvı bitmesine yol açabilir.
Dizde sıvı kaybına yol açan nedenler ve açıklamalarını hemen aşağıda bulabilirsiniz:
Osteoartrit (Kireçlenme)
Osteoartrit, dizde sıvı kaybına yol açan en sık ve en önemli nedendir. Osteoartrit halk arasında kireçlenme olarak bilinir.
Pek çok hasta diz kireçlenmesini (diz osteoartriti) tarif etmek için “dizde sıvı kaybı var“, “dizlerimde sıvı azalması var” veya “dizlerimdeki sıvı bitmiş” gibi cümleler kurarlar.
Osteoartritin diğer isimleri şunlardır:
- Artroz
- Eklem kireçlenmesi
- Dejeneratif artrit
- Dejeneratif eklem hastalığı
Osteoartrit, 50 yaş üzerindeki bireylerde en sık görülen eklem hastalığıdır. Vücuttaki herhangi bir eklemde meydana gelebilir. En sık el, diz, kalça ve omurgada ortaya çıkar.
Osteoartritte inflamasyona bağlı olarak kıkırdak yapısı bozulur. İlerleyen süreçte kıkırdak altındaki kemik dokusunda hasar meydana gelir ve sinovyal sıvı azalır.
Kıkırdak ve kemikteki değişikliklere bağlı olarak ağrı ve hareket kısıtlılığı meydana gelir. Tedavi edilmeyen hastaların eklemleri yıllar içerisinde fonksiyonlarını kaybederler.
Diz osteoartritinin en önemli belirtileri şunlardır:
- Dizde ağrı
- Diz ekleminden ses gelmesi
- Merdiven çıkarken artan ağrı
- Diz ekleminde şişkinlik
- Hareket fonksiyonunun kısıtlanması
Osteoartrit (kireçlenme) toplumda oldukça sık görülür. Bu rahatsızlık pek çok tedavi seçeneği ile kontrol altına alınabilir veya çeşitli yöntemler ile tedavi edilebilir.
Yaşlanma
Yaşlanmaya bağlı olarak pek çok dokuda değişiklikler meydana gelir. Bu değişiklikler bazen hızlı olabilirken bazen oldukça yavaştır.
Uzun yıllar içerisinde diz ekleminde çeşitli değişiklikler oluşacaktır. Bu değişikliklerden biri de daha az eklem sıvısı salgılanması veya yeterince eklem sıvısı salgılanmamasıdır.
Yaşlanmaya bağlı olarak diz ekleminde hasar meydana gelme ihtimali artar. Ayrıca osteoartritin görülme ihtimali çok daha yüksektir.
Dizde sıvı kaybı ileri yaşlarda ortaya çıkan problemlerden biridir. Yaşlanmaya bağlı olarak dizde sıvı azalması meydana gelebilir.
Diz Ekleminin Orantısız Kullanımı
Diz ekleminin orantısız kullanımı olarak ifade ettiğimiz durum, eklemin hem az kullanılması hem de çok kullanılmasını ifade ediyor.
Diz eklemi yeterince kullanılmaması şu aşamalar ile dizde sıvı kaybına yol açabilir:
- Masa başı işler, yatağa bağımlı kalmak vs. gibi durumlar nedeniyle dize daha az yük biner.
- Sinovyal sıvının salgılanmasını arttıran nedenlerden biri de eklem üzerine yük binmesidir.
- Diz eklemi yeterince fonksiyon görmezse, bir süre sonra eklem sıvısı üretiminde azalma meydana gelecektir.
- Bu durumun uzun vadeli sonucu olarak dizde ağrı ve hareket kısıtlılığı ortaya çıkacaktır
Diz eklemi çok fazla kullanılması şu aşamalar ile dizde sıvı kaybına yol açabilir:
- Sinovyal sıvı eklemi hasardan korumak ve sürtünmeyi sağlamak için belirli bir oranda salgılanır.
- Diz eklemi dengesiz, uzun süreli ve çok fazla kullanılırsa daha fazla eklem sıvısına ihtiyaç duyulacaktır.
- İnsan vücudu buna bir noktaya kadar tolerans gösterebilir.
- Diz eklemi dengesiz, uzun süreli ve çok fazla kullanılmaya devam edilirse, üretilen eklem sıvısı bir noktadan sonra yeterli olmayacaktır.
- Diz ekleminin çok fazla kullanılmasının da dizde sıvı kaybı oluşumuna yol açtığı unutulmamalıdır.
Kilolu Olmak/Obezite
Diz ekleminde hasar oluşmasına, sinovyum bozulmasına ve dizde sıvı kaybına yol açan bir diğer önemli neden de fazla kilolu olmaktır.
Fazla kilo nedeniyle diz eklemi üzerine daha fazla yük biner. Bu durumun bir sonucu olarak diz ekleminde hasar ve bozulmalar meydana gelir.
Diğer Nedenler
Dizde sıvı kaybı oluşumuna yol açan birçok farklı diğer neden bulunmaktadır. Dizde sıvı azalmasının diğer nedenleri şunlardır:
- Dize denk gelen travmalar
- Yeterli sıvı tüketilmemesi
- Fazla tuzlu beslenmek
- Uzun süre hareketsiz kalmak
- Yetersiz ve dengesiz beslenmeler
- Kas zayıflığı
- Eklem anatomisinin bozuk olması
- Kalsiyum yetersizliği
- Koroner arter hastalıkları
- Çeşitli damar hastalıkları
- Şeker hastalığı
- Antrenmansız spor yapmak
- Uygun olmayan spor ürünleri kullanmak
Diz eklemine hasar verecek çeşitli nedenler sonucunda dizde sıvı kaybı meydana gelebilir. Bu durum genellikle uzun bir sürecin sonucunda ortaya çıkar.
Dizde sıvı bitmesi genellikle ileri yaşlarda ortaya çıkan bir problemdir. Bazen genç yaşlarda dizde sıvı kaybıyla karşılaşılabilir.
Dizde sıvı kaybına bağlı olarak oluşacak belirtiler altta yatan nedene göre değişiklik gösterebilir. Bazı insanlarda ortaya çıkacak belirtiler şiddetli olabilir.
Dizde sıvı kaybı genellikle her iki dizi birlikte etkiler. Altta yatan nedene bağlı olarak belirtiler bazen tek taraflı olarak ortaya çıkabilir.
Dizde sıvı kaybının belirtileri şunlardır:
|
Diz üzerine ağırlık verilmesi sonucunda diz ağrısının arttığı görülür. Bu hastalarda zaman içerisinde semptomların kötüleştiği görülür.
Dizinizde uzun süredir devam eden bir ağrı varsa ve bu ağrı zamanla artıyorsa bir doktora muayene olmanız faydalı olacaktır.
Dizde; hareket kısıtlılığı, uzun süredir var olan ağrı ve zaman içerisinde artan bir ağrıya sahipseniz bir doktora görünmeniz faydalı olacaktır.
Doktorunuz ilk olarak şikayetlerinizi dinleyecek ve sizlere bazı sorular soracaktır. Sorulardan bazıları şunlardır:
- Şikayetleriniz ne zaman başladı?
- Şikayetleriniz hangi durumlarda şiddetleniyor?
- Merdiven çıkarken diz ağrısı artıyor mu?
- Dizinizde takılma hissi var mı?
- Hareket ederken zorlanıyor musunuz?
Doktorunuz bu ve buna benzer sorular ile şikayetlerinizi detaylandırmaya çalışacaktır. Daha sonra dizinizin fiziksel muayenesini yapacaktır.
Semptomlar, hasta hikayesi ve fizik muayene sonrasında doktorunuz dizde sıvı kaybı olabileceğinden şüphelenebilir ve bazı testler yaptırmanızı isteyebilir.
Dizde sıvı azalması genellikle görüntüleme testleri yardımıyla teşhis edilebilmektedir. Uygulanabilecek bazı görüntüleme yöntemleri şunlardır:
- Röntgen
- Ultrason
- Bilgisayarlı tomografi
- Manyetik rezonans görüntüleme
Röntgen yardımıyla eklem aralığının daraldığı ve diz eklemindeki sıvının azaldığı teşhis edilebilir. Daha ileri araştırma için bilgisayarlı tomografi ile görüntüleme yapılabilir.
Dizlerin bilgisayarlı tomografi ile görüntülenmesi sayesinde altta yatan neden tespit edilebilir. Özellikle osteoartrit nedeniyle oluşan kemik ve kıkırdak hasarı net şekilde ayır edilebilir.
Hasta hikayesi, fizik muayene ve çeşitli görüntüleme testleri sayesinde dizde sıvı kaybı teşhis edilecektir. Doktorunuz altta yatan nedene göre tedavi seçeneklerini belirleyecektir.
Dizde sıvı azalması teşhis edildikten sonra altta yatan nedene bağlı olarak çeşitli tedavi seçenekleri gündeme gelecektir.
Tedavi seçenekleri tek başlarına uygulanabileceği gibi birkaç tedavi seçeneğinin kombinasyonu şeklinde de uygulanabilir. Doktorunuz sizleri bu noktada bilgilendirecektir.
Dizde sıvı kaybı tedavisi için uygulanabilecek yöntemler şunlardır:
|
Dizde sıvı bitmesi/azalması tedavisi için uygulanacak yöntem altta yatan koşula ve dizdeki problemin düzeyine göre belirlenecektir.
Uygulanacak tedavi yöntemleri ve açıklamaları şunlardır:
İlaç Tedavileri
Diz eklemindeki sinovyal sıvı miktarında bir miktar azalma varsa, genellikle ilaç tedavisi ve çeşitli egzersizler önerilmektedir.
Reçete edilebilecek ilaçlar şunlar olabilir:
- Bazı antiinflamatuar ilaçlar
- Ağrı kesiciler
- Eşlik eden enfeksiyonlar için antibiyotik tedavisi
Diz ekleminde hasara neden olan bir artrit varsa, reçete edilecek antiinflamatuar ilaçlar yardımıyla kontrol altına alınabilir.
Diyet ve Kilo Verme
Dizde sıvı kaybı yaşayan hastalara önerilen ilk şey kilo kontrolü ve diyettir. Bu hastalarda genellikle fazla kilo vardır ve kilo vermek oldukça önemlidir.
Fazla kilolar diz üzerine binen yük miktarında artışa neden olur. Bu nedenle dizde sıvı azalmasının ve hasarın ciddileşmesine yol açar.
Kilo vermenin yanında önerilecek diyet değişiklikleri şunlardır:
- Susuz kalmamak
- Günlük yeterli su tüketimi
- Daha az tuz tüketmek
- Dengeli beslenmek
Dizde Sıvı Kaybı Egzersizleri
Dizlerde sıvı kaybı olan hastalara özel bazı egzersizler önerilmektedir. Kilo vermek ve egzersizler ile hastaların semptomları gerilemektedir.
Doktorunuz sizi bir fizyoterapi uzmanına veya bir fizyoterapiste yönlendirecektir. İlgili uzmanlar yaşınıza ve sağlık koşullarınıza uygun egzersiz planları hazırlayacaktır.
Dizde sıvı kaybınız varsa mutlaka uzman kişilerden yardım alarak egzersiz ve spor yapınız. Dışarıdan edindiğiniz bilgiler rahatsızlığınızın derinleşmesine yol açabilir.
Steroid Enjeksiyonu
Dizde sıvı kaybına yol açan neden yangı ile seyreden hastalıklar veya osteoartrit olabilir. Bu hastalıklarda inflamasyonu engellemek için steroid enjeksiyonu yapılabilir.
Diz eklemi içerisine yapılan bu enjeksiyon halk arasında “dizde sıvı kaybı iğnesi” olarak tarif edilmektedir. Enjekte edilen ilaç steroiddir ve inflamasyonu önler.
Hyalüronik Asit Enjeksiyonu
Hyalüronik asit, insan vücudunda bulunan doğal bir maddedir. İnsan vücudunda bulunduğu önemli bölgelerden biri de eklem sıvısıdır.
Hyaluronik asit, eklemlerin fonksiyonu için oldukça önemlidir. Hyaluronik asit düzeylerindeki azalmaya bağlı olarak diz ekleminde yağlanma azalır.
Dizin hareket fonksiyonunu yeniden sağlayabilmek için eklem kayganlaştırıcı sıvı olarak bilinen hyalüronik asit enjeksiyonu yapılabilir.
Cerrahi Tedavi
Bazı hastalarda dizde sıvı kaybına yol açan neden ciddi sonuçlara yol açmış olabilir. Bu hastalar için dizde sıvı kaybı ameliyatı gerekebilir.
Dizde sıvı kaybına bağlı olarak iki farklı ameliyat yapılabilir. Bunlar:
- Diz artroskopisi (artroplasti)
- Protez takılması (parsiyel veya total)
İlerlemiş osteoartrit vakalarında diz eklem yüzlerinin değiştirilmesi amacıyla protez takılması gerekebilir. Doktorunuz sizleri bu konuda detaylı olarak bilgilendirecektir.
Dizde sıvı azalması yaşıyorsanız mutlaka bir doktora muayene olmalısınız. Doktorunuzun önerilerine ve tedavi yaklaşımına uymalısınız.
Dizde sıvı kaybının tedavi edilmezse ilerleyebileceğini ve hareket kısıtlılığına yol açarak yürümeyi zorlaştıracağını bilmelisiniz.
Dizde sıvı kaybı tedavisi için belirlenen tedavilere uymalısınız. Bununla birlikte semptomlarınızı hafifletecek ve tedavi etkinliğini arttıracak şu önerileri uygulayabilirsiniz:
- Günlük olarak önerilen düzeyde su tüketiniz.
- Meyve sebze tüketimini arttırın.
- Daha az tuz tüketin.
- Daha az şeker tüketin.
- Fazla kilolarınızı vermeye çalışın.
- Bir diyet takviyesi almadan önce doktorunuzla konuşun.
- Doktorunuzun önerdiği egzersizleri uygulayın.
- Ağrınız varsa yeterince dinlenin.
- Kaslarınızı güçlendirecek egzersizler yapın.
Doktorunuzun tedavi yaklaşımına uyarak ve iyi gelebilecek diğer önerilere dikkat ederek dizde sıvı kaybı kontrol altına alınabilmekte ve tedavi edilebilmektedir.
