İdrarda Epitel Nedir? Değeri Kaç Olmalı? Nedenleri ve Tedavisi

İdrarda epitel, yapılan idrar tahlilinin laboratuvar analizinde epitel hücrelerini görüldüğü anlamına gelir. İdrar tahlilinde epitel yükseliği pek çok sağlık koşulunun göstergesi olabilir.

Bu yazıda; idrarda epitel nedir, idrar testinde epitel yüksekliği nedenleri nelerdir, idrarda epitel normal değeri kaç olmalıdır, idrarda epitel tedavisi nasıl yapılır sorularının kapsamlı yanıtını bulabilirsiniz.

İçindekiler:

İdrarda epitel nedir? İdrarda epitel hücresi görülmesi, yassı epitel nedir, idrarda epitel normal değerleri

Epitel Nedir?

Epitel hücreleri, vücudun çeşitli yüzeylerini döşeyen ve koruyucu bir bariyer görevi gören hücrelerdir. Bakterilerin ve virüslerin vücuda girmesini engellerler.

Epitel hücrelerinin bulunduğu önemli dokular şunlardır:

  • Cilt
  • Sindirim sistemi yüzeyleri
  • İç organlar
  • Kan damarları
  • Üriner sistem ve idrar yolları

İdrar yollarının yüzeyi epitelyal hücreler ide döşelidir. Bu nedenle idrar testlerinde epitel hücresi ile karşılaşmak oldukça normaldir. İdrar tahlilinde epitel hücre sayısının fazla olması altta yatan bir sağlık koşulunu haber veriyor olabilir.

İdrar yollarında üç farklı epitel hücresi türü bulunur. Bunlar:

Renal tübüler epitel Bu epitel çeşidi renal hücreler olarak da bilinir. İdrar tahlilinde böbrek tübüler epitel hücrelerine nadiren rastlanır. İdrarda renal tübüler epitel sayısında artış olması altta yatan böbrek bozukluğunu gösterebilir.
Yassı epitel (Squamöz) En büyük epitel hücre çeşididir. Vajina veya distal üretradan geliyor olabilir. Genellikle kadın idrarında karşılaşılan epitel çeşididir. Sıklıkla kontamine olmuş idrar testlerinde görülür.
Transizyonel epitel (Değişici epitel) Üreter, mesane veya üretra dokusunda bulunur. Bu dokulara ait hastalıklar nedeniyle idrara geçerler. Genellikle yaşlı erkeklerin idrarında bulunur ve mesane kaynaklı olarak düşünülür.

İdrar tahlillerinde genellikle yassı epitel görülür. Yapılan idrar sitolojisinde “yassı epitel görüldü” ibaresi ile karşılaşabilirsiniz.

İdrar testlerindeki ibareler nedeniyle hastalar birçok farklı soru sorabiliyorlar. Yazımızın içerisinde ve devamında şu soruların cevabını bulabilirsiniz:

  • İdrarda epitel nedir?
  • İdrarda epitel değeri kaç olmalıdır?
  • İdrar testinde epitel hücresi görülmesi normal midir?
  • İdrarda yassı epitel nedir?
  • Yassı epitel yükseliği nedir?
  • İdrar tahlilinde yassı epitel yüksekliği nedir?
  • Hamilelikte idrar testinde epitel yüksekliği normal midir?

İdrarda Epitel Hücresi Nedir?

Epitel hücresi; kan damarları, organlar, cilt ve idrar yolu başta olmak üzere vücudun çeşitli dokularının yüzeyinde bulunan hücrelerdir.

Epitel hücreleri vücudunuzun içi ve dışı arasında bir bariyer görevi görür ve vücudu dışarıdan gelen patojenlere karşı korur.

İdrar yollarının yüzeyi de epitel hücreleri ile örtülüdür. Bu nedenle, yapılan idrar tahlillerinde az sayıda epitel hücresine rastlamak normal bir durumdur.

İdrar yollarını yüzeyinde bulunan epitel hücreleri çeşitli nedenlerle idrarda fazlalaşabilir.

Başlıca nedenler şunlardır:

  • Enfeksiyonlar
  • Böbrek hastalıkları
  • Maligniteler
  • Mantar enfeksiyonları

Yaşadığınız semptomlar nedeniyle doktorunuz idrar tahlili yaptırmanızı isteyebilir. İdrar tahlili parametrelerinden biri de idrarda epitel sayısıdır.

İdrarda epitel bulunması, idrar yollarındaki çeşitli hastalıklar açısından önemli bir yol göstericidir. Doktorunuz ek tahliller ile altta yatan nedeni tespit etmeye çalışacaktır.

Epitel çeşitleri | Renal epitel, yassı epitel, transizyonel epitel - Saglik.li

Epitel çeşitleri | Renal tübüler epitel, yassı epitel, transizyonel epitel – Saglik.li

İdrarda Epitel Yükseliği Nedenleri Nelerdir?

Çeşitli semptomlar nedeniyle bir sağlık kuruluşuna başvurabilirsiniz. Doktorunuz, şikayetlerinizi dinledikten ve bir dizi muayene yaptıktan sonra bazı testler yaptırmanızı isteyebilir.

Bu testlerden biri de idrar tahlilidir. İdrar tahlili parametrelerinden biri de epitel hücre sayısıdır. İdrarda epitel sayısı pek çok nedenden ötürü yüksek çıkabilir.

İdrarda yassı epitel yükseliği nedenleri şunlar olabilir:

 İdrar Yolu Enfeksiyonu 

İdrar yolları pek çok bileşenden oluşur ve her bir bileşenin kendi enfeksiyonu ortaya çıkabilir. En sık görülen idrar yolu enfeksiyonu çeşitleri şunlardır:

  • Sistit: Mesaneyi etkileyen bir idrar yolu enfeksiyonudur.
  • Üretrit: Üretrayı etkileyen bir idrar yolu enfeksiyonudur.
  • Pyelonefrit: Böbrekleri etkileyen bir idrar yolu enfeksiyonudur.

İdrar yolu enfeksiyonlar ayrı ayrı meydana gelebileceği gibi, bir anda hepsi de oluşabilir. Sistit ve üretrit genellikle beraber görülen enfeksiyonlardır.

İdrar yolu enfeksiyonlarının başlıca belirtileri şunlardır:

  • Sık sık idrara çıkma
  • Acil idrara çıkama ihtiyacı hissetme
  • İdrarın bulanıklaşması
  • İdrar kokusunda değişiklik
  • İdrarda kan görülmesi
  • Alt karında ağrı

İdrar yolu enfeksiyonları çoğunlukla bakteriler nedeniyle oluşur. Hastalığın tedavisinde antibiyotikler reçete edilmektedir.

İdrar yolunda enfeksiyona neden olan patojenler, idrar yolu duvarında hasara neden olurlar ve idrarda epitel ve idrarda mukus atılımının artmasına yol açarlar.

İdrar yolu enfeksiyonu belirtilerine sahip hastalara genellikle idrar tahlili yapılır ve idrar tahlilinde epitel hücre sayısının arttığı görülür. İdrar yolu enfeksiyonları idrarda yassı epitel atılımın en önemli ve en sık nedenidir.

 Böbrek Hastalıkları 

Böbrek hastalıkları idrar ile daha fazla epitel hücresi atılımı için önemli bir nedendir. Böbrek hastalıkları açısından en fazla öne çıkan hastalık böbrek yetmezliğidir.

Böbrek yetmezliği riski yaşla birlikte artar. Böbrek yetmezliği için risk oluşturan faktörler şunlardır:

  • Böbrek taşları
  • Diyabet
  • Hipertansiyon
  • Genetik böbrek hastalıkları
  • Çeşitli immünolojik hastalıklar
  • Prostat bezi büyümesi

Böbrek yetmezliğinin direkt olarak bir tedavisi yoktur ancak aşağıdaki tedaviler hastaların semptomlarını yönetmesine yardımcı olabilir:

  • Sağlıklı bir diyet uygulamak
  • Düzenli egzersizler yapmak
  • Daha az alkol kullanmak
  • Sigarayı bırakmak
  • Kan basıncını kontrol altında tutmak
  • Tıbbi tedavilere uymak
  • Bazı hastalar için diyaliz gerekebilir
  • Bazı hastalar için böbrek nakli gerekebilir

İdrar testinde epitel yükseliğine yol açan önemli nedenlerden biri de böbrek hastalıkları ve böbrek yetmezliğidir. İdrarda renal tübüler hücrelerin görülmesi önemli belirteçlerden biridir.

 Mantar Enfeksiyonları 

Her kadının vajinasında az da olsa mantar bulunur. Hormon seviyelerindeki değişiklikler ve antibiyotik kullanımı vajinadaki dengeyi değiştirerek mantarlara karşı direnci kırar.

Sonuç olarak, mantarlar normalden daha fazla üreyebilir ve mantar enfeksiyonuna yol açabilir. Vajinal mantarların belirtileri şunlardır:

  • Vajinada kaşıntı ve ağrı
  • İdrar yaparken ağrı
  • Cinsel ilişki esnasında ağrı veya yanma
  • Kalın ve beyazımsı bir akıntı
Maya mantarları nedeniyle derideki yassı epitel hücreleri dökülmeye başlar. İdrar tahlili verirken dikkatli olmayan hastalarda tahlil sonucunda epitel yükseliği ile karşılaşılabilir.

Doktorunuz, şikayetleriniz ve diğer testler ışığında epitelin kaynağının idrar yollarından olup olmadığını anlayabilir.

 Mesane Kanseri 

Mesane kanseri, mesane yüzeyindeki hücrelerin anormal şekilde çoğalması nedeniyle ortaya çıkar. Sık görülen kanser türlerinden biridir.

Mesane kanseri, idrarda transizyonel epitel yüksekliğine neden olabilir. Yine de bu durumun tek başına mesane kanserini belirtmediğini bilmelisiniz.

Mesane kanserinin belirtileri şunlardır:

  • İdrarda kan
  • Sık sık idrara çıkma
  • Aniden idrara çıkma ihtiyacı hissetme
  • İdrar yaparken ağrı
  • Pelvik dokularda ağrı
  • Kemiklerde ağrı
  • Beklenmedik kilo kaybı

Teşhisi için mesane biyopsisi gereklidir. Mesane kanseri için birçok tedavi seçeneği bulunmaktadır.

Kimler İdrarda Epitel Yükseliği Açısından Risk Altındadır?

Bazı sağlık koşullarına sahip insanlarda idrarda yassı epitelin yükseliğine daha sık rastlanır. Bu sağlı koşullarından bazıları şunlardır:

  • Böbrek taşı
  • Diyabet
  • Hiper tansiyon (yüksek tansiyon)
  • Ailede böbrek hastalığı öyküsü
  • Böbrek yetmezliğine sahip olmak
  • Prostat büyümesi
  • Zayıflamış bir bağışıklık sisteminin olması

Özellikle hamile kadınların idrarında epitel yüksekliği riski daha fazladır. Hamilelikte idrarda epitel yüksekliği ile karşılaşırsanız bir doktora görünmeniz faydalı olacaktır.

İdrar Epiteli Nasıl Test Edilir?

İdrardaki epitel hücreleri, idrardaki birçok parametreyi test eden tam idrar tahlili (TİT) ile test edilmektedir.

İdrar tahlili şu belirtiler ile gelen hastalara uygulanır:

  • Sık idrara çıkma
  • İdrar yaparken ağrı ve yanma
  • Alt karın bölgesinde ağrı
  • Yan ağrısı
  • İdrarda kan görülmesi
  • İdrar renginde değişiklik

Bu semptomlar ile başvuran hastaların bir kısmına idrar tahlili yaptırması gerektiği söylenebilir. Doktorunuz size steril bir kutu verecek ve idrarınızı nasıl toplayacağınızı açıklayacaktır.

Çevre dokulardan epitel hücrelerinin idrara karışmaması için temiz yakalama yöntemi adında bir teknik uygulanır.

Toplanan idrar daha sonra tahlil edilmek üzere laboratuvara gönderilir. İdrar testi genellikle hızlı sonuç veren testlerden biridir, 2-4 saat arasında sonuçlar çıkmaktadır.

İdrarda Epitel Değeri Kaç Olmalıdır?

Yapılan idrar testinde epitel hücreleri parametresinin sonucun üç farklı şekilde gelebilir. Bu sonuçlar:

  • Az
  • Orta
  • Yüksek

Ülkemizde yapılan idrar testlerinde epitel için farklı bir ölçüm değeri uygulanmaktadır. Epitel hücreleri genellikle matematiksel sonuçlar ile değerlendirilir.

İdrarda epitel hücresi normal değerleri 20 hpf (büyütme alanı başına)’dan az olmalıdır. Bazı laboratuvarlarda bu değer 15 olarak belirlenmiştir.

İdrar testinde epitel hücresi sayısı 15-20’den az ise, bu idrar testinde epitel hücre testinin normal olduğu kabul edilmektedir.

Özellikle 20’den fazla epitel hücresi varsa ve diğer idrar testi parametreleri de pozitif sonuç veriyorsa, doktorunuz altta yatan bir hastalığı araştıracaktır.

Epitel hücre sayısı tek başına önemli bir gösterge değildir. İdrar testinde bulunan diğer bazı parametrelerin de patolojik sonuçlar vermesi gerekir. Diğer önemli parametreler:

  • İdrarda mukus
  • İdrarda eritrosit
  • İdrarda lökosit
  • Bakteri
  • Kristal
  • İdrar dansitesi

İdrar testindeki epitel hücre sayısı bu parametreler ile birlikte değerlendirilmediği sürece anlamlı kabul edilmez.

İdrar tahlilinde 20’den fazla epitel hücresi varsa, daha fazla bilgi almak ve sorularınıza yanıt bulmak için doktorunuzla konuşmalısınız.

İdrarda Epitel Yükseliği Tedavisi Nasıl Yapılır?

İdrar testinde epitel hücresi yüksekliğine neden olabilecek birçok farklı neden bulunmaktadır. Doktorunuz öncelikle bu nedeni teşhis etmeye çalışacaktır.

İdrarda yassı epitele yol açan en önemli nedenler kontaminasyon ve idrar yolu enfeksiyonlarıdır. İdrar yolu enfeksiyonları çoğunlukla bakteriyel kaynaklıdır ve antibiyotiklerle tedavi edilir.

Daha fazla su içmek ve genital bölgenin hijyenine dikkat etmek iyileşmeyi hızlandırabilir. Virüs kaynaklı enfeksiyonlar için antiviraller reçete edilebilir.

Altta yatan neden böbrek yetmezliği olabilir. Kan basıncı kontrolü, kan şekeri kontrolü ve kolesterol seviyelerinin kontrolü tedavide oldukça önemlidir.

İdrarda epitel tedavisi, altta yatan nedenin ortadan kaldırılması ile sağlanmaktadır. Tedavi aşamasına doktorunuz sizlere şu önerilerde bulunabilir:

  • Diyabetin kontrol altında tutulması
  • Kolesterolü yüksek gıdalardan uzak durmak
  • Tuz kullanımını azaltmak
  • Daha fazla su içmek
  • Daha fazla fiziksel aktivitede bulunmak
  • Alkolü azaltmak
  • Kilo vermek
  • Sağlıklı ve dengeli beslenmek
  • Sigarayı bırakmak

Bir idrar testinde epitel hücreleri varsa, bu durum genellikle acil bir duruma işaret etmez. İdrar alırken yapılan hatalardan kaynaklanmış olabilir.

İdrarda epitel yükseliği ile beraber diğer parametrelerin de pozitif sonuçları varsa, bu durum idrar yolu enfeksiyonundan veya bir böbrek hastalığından kaynaklanmış olabilir.

İdrarda epitel sonucunuzu sadece bir doktor en iyi şekilde yorumlayabilir. Daha fazla bilgi almak için doktorunuzla konuşmalısınız.