Karaciğer Biyopsisi Nedir? Neden ve Nasıl Yapılır? Acı Verici Midir?

Karaciğer biyopsisi, karaciğerden doku örneği almak için küçük bir iğnenin karaciğere ilerletildiği prosedüre verilen isimdir. Çeşitli karaciğer hastalıklarının teşhisi ve takibi için uygulanabilir.

Bu yazıda; karaciğer biyopsisi nedir, çeşitleri nelerdir, karaciğer biyopsisi neden yapılır, nasıl yapılır, sonuçları kaç günde çıkar ve acı verici midir sorularının kapsamlı yanıtını bulabilirsiniz.

İçindekiler: Karaciğer Nedir? Karaciğer Biyopsisi Nedir? Karaciğer Biyopsisi Çeşitleri Nelerdir? Karaciğer Biyopsisi Neden Yapılır? Karaciğer Biyopsisine Nasıl Hazırlanılır? Karaciğer Biyopsisi Nasıl Yapılır? Karaciğer Biyopsisinin Sonuçları ve Değerlendirme Karaciğer Biyopsisi Acı Verir Mi? Tehlikeli Midir? Karaciğer Biyopsisinin Komplikasyonları Nelerdir?

Karaciğer, karnın sağ üst bölgesinde göğüs kafesinin hemen altında bulunan oldukça önemli bir organdır. Vücutta bulunan en büyük solid (katı) organdır.

Karaciğerin birçok fonksiyonu vardır. Salgı, temizleme (detoksifikasyon), parçalama ve üretim gibi özellikleri bulunmaktadır.

Karaciğerin başlıca fonksiyonları şunlardır:

• Kan pıhtılaşmasını sağlayan proteinlerin büyük bir bölümü karaciğerde üretilir.
• Bağışıklık sisteminde görevi bulunan bazı hücrelerin ve aracı maddelerin üretimi karaciğerde yapılır.
• Kan dolaşımındaki ilaçların bazıları karaciğerde parçalanır.
• Alkol de dahil olmak üzere birçok zararlı maddenin işlevsiz hale gelmesi karaciğerde sağlanır.
• Yağ metabolizmasını düzenler ve kolesterol üretimi yapar.
• Yiyecekleri sindirmeye yardımcı olan safranın üretim yeri karaciğerdir.
• Vücuttaki glikozun glikojen olarak depolanmasını sağlar.
• Vücutta kan şekeri düzeyini kontrol eder.

Karaciğer, birbirinden önemli birçok farklı fonksiyonu yerine getirir. Tün bu görevler insan yaşamanın devamı için olmazsa olmazlardandır.

Karaciğerde birçok nedenden ötürü hastalıklar oluşabilir. Bu hastalığın nedenini teşhis edebilmek için karaciğer biyopsisi yapılabilir. Detaylı bilgiyi yazımızın alt bölümlerinde bulabilirsiniz.

Karaciğer, vücutta önemli görevlere sahip bir organdır. Bu organ çeşitli nedenler sonucunda hasar görebilir ve hastalıklar oluşabilir.

Karaciğerdeki hastalıklar ve diğer bazı problemler hakkında fikir edinmek amacıyla karaciğer biyopsisi yapılabilir.

Karaciğer biyopsisi, karaciğerden doku örneği almak için küçük bir iğnenin karaciğere ilerletildiği prosedüre verilen isimdir.

Karaciğer biyopsisi hakkında şunları bilmelisiniz:

Karaciğerdeki hastalıkları ve problemleri değerlendirmek için yapılır. Karaciğer dokusu hakkında detaylı bilgi veren bir teşhis testidir. Kronik özellikteki karaciğer hastalıklarını değerlendirmenin en doğru yöntemi olduğu kabul edilir. Karaciğere küçük bir iğne ilerletilir ve küçükçe bir doku alınır. Alınan doku mikroskop altında patologlar tarafından incelenir. Patoloji sonucu doktorunuza gönderilir.

Karaciğerden alınan doku örneği mikroskoplar altında incelenir ve dokuya ait detaylar belirlenir. Bu sayede mevcut problemler veya problemlerin düzeyleri belirlenebilir.

Karaciğer biyopsisi sonucu diğer testler ile birlikte değerlendirilir. Doktorunuz işlemden önce veya sonra şu testleri yaptırmanızı isteyebilir:

• Karaciğer fonksiyon testleri
• Kan biyokimyası
• İdrar testleri
• Tam kan sayımı
• Karaciğer ultrasonu
• BT veya MRG

Çeşitli laboratuvar testleri ve görüntüleme yöntemleri ile beraber karaciğer biyopsisi sonucu birlikte değerlendirilir. Bu sayede hastalıkların sınıflandırılması veya evrelemesi yapılabilir.

Karaciğer biyopsisi, karaciğerin değerlendirilmesi için en doğru araştırma yöntemi olarak kabul edilir. Bu prosedür hakkında daha fazla bilgi edinmek için yazımızı okumaya devam ediniz.

Karaciğerden biyopsi materyali almanın birkaç farklı yöntemi bulunmaktadır. En yaygın karaciğer biyopsisi çeşidi perkütan karaciğer biyopsisidir.

Karaciğer biyopsisinin 4 farklı çeşidi bulunmaktadır. Bunlar:

Perkütan biyopsi	Karaciğer biyopsisinin en yaygın şeklidir. Uzman doktorlar tarafından hastane ortamında uygulanan bir yöntemdir. Perkütan karaciğer biyopsisinin özellikleri ve uygulanış metodu şunlardır: Perkütan karaciğer biyopsisi işlemi lokal anestezi altında yapılır. Ultrason probu yardımıyla karaciğerin konumu, biyopsi iğnesinin yolu ve işlemin detayları takip edilir. Uyuşturulan bölgeden (sırt tarafından) karaciğere doğru ince bir biyopsi iğnesi ilerletilir. İğnenin özelliği sayesinde karaciğer dokusu alınır. Alınan doku çıkarılır ve laboratuvara gönderilir. Bu işlem esnasında sakin bir şekilde uzanmanız ve iğnenin yerleştirilmesi esnasında 10 saniye kadar nefesinizi tutmanız gerekecektir. Tüm işlem 20 dakika içinde tamamlanacaktır.
Laparoskopik biyopsi	Bu işlem karaciğer biyosisi için sık kullanılmaz. Daha invaziv bir metottur. Uygulanış metodu: Karın duvarında kesik yapılır. Laparoskop karın duvarından içeri sokulur. Laparoskop ucunda bulunan kamera yardımıyla karaciğerin yüzeyi incelenir. İlgili bölgeden biyopsi materyali alınır. Bu metot genellikle karaciğerin belirli bir bölgesinden numune almak istendiği zaman kullanılır.
Transjuguler biyopsi	Bu biyopsi çeşidi genellikle aşırı kilolu, karnında fazla sıvı bulunan veya kanama bozukluklarına sahip hastalarda tercih edilir. Transjuguler karaciğer biyopsisinin işlem basamakları şunlardır: Boyun bölgesindeki juguler vene damar kateteri yerleştirilir. Bu damar yolu üzerinden karaciğere kadar ulaşılabilir. Kateterden ulaştırılan bir iğne ile karaciğerden numune alınır. Transjuguler biyopsi, diğer biyopsi çeşitlerine göre daha fazla prosedür barındırır ve daha uzun sürer. Karaciğer biyopsisinin alınamadığı hastalarda uygulanan önemli bir yöntemdir.
İnce iğne aspirasyon biyopsisi	Karaciğer biyopsisinde kullanılan önemli yöntemlerden biridir. Spesifik lezyonları örneklemek için kullanılabilir. Görüntüleme yöntemleri ile tespit edilen lezyonlara ince bir iğne sokulur ve küçük bir doku örneği emilir. Diğer yöntemlere göre daha güvenlidir ancak doku örneği açısından aynı sonucu vermeyebilir. İşlemden sonra birkaç gün dinlenmeniz tavsiye edilecektir.

Yaşadığınız karaciğer hastalığının türüne ve mevcut sağlık durumunuza göre uygulanacak karaciğer biyopsisi çeşidi/tipi değişiklik gösterebilir.

Doktorunuz uygulanacak biyopsi çeşidi hakkında sizleri detaylı şekilde bilgilendirecek ve işlem basamakları hakkında sorularınıza cevap verecektir.

Karaciğerin çeşitli hastalıklar nedeniyle ne kadar hasar gördüğünü tespit etmek veya hastalığa yol açan nedeni belirlemek için sıklıkla karaciğer biyopsisi yapılır.

Karaciğer biyopsisinin yapıldığı durumlardan bazıları şunlardır:

• Diğer yöntemlerle tanımlanamayan karaciğer problemini teşhis etmek
• Görüntüleme yöntemleri ile tespit edilen anormal dokudan örnek almak
• Karaciğerdeki hastalığın şiddetini belirlemek veya hastalığın evresini tespit etmek
• Karaciğerin durumuna göre tedavi planının belirlenmesi veya geliştirilmesi için
• Karaciğer nakli sonrası karaciğerin durumunu izlemek amacıyla
• Karaciğer hastalığı için verilen tedavinin etkinliğini belirlemek

Aşağıdaki sağlık koşullarına sahipseniz doktorunuz karaciğerden doku almak isteyebilir:

Açıklanamayan anormal karaciğer fonksiyon testi sonuçları Görüntüleme testlerinde karaciğerde bir kitle tespit edilmesi Görüntüleme testlerinde karaciğerde anomali tespit edilmesi Nedeninin açıklanamadığı ve devam eden ateş Sarılığın nedenini belirlemek

Karaciğer ile ilgili çeşitli patolojilerin tespiti, nedeninin belirlenmesi, durumu veya evrelemesi için karaciğer biyopsisine ihtiyaç duyulabilir.

Bazı karaciğer hastalıklarının net teşhisi için veya bazı hastalıkların evresinin belirlenmesi amacıyla karaciğer biyopsisi yapılabilir. Bu hastalıklar şunlardır:

• Non-alkolik steatohepatit
• Alkolik steatohepatit
• Kronik hepatitler (Hep-B/Hep-C)
• Otoimmün hepatit
• Hemokromatozis
• Wilson hastalığı
• Primer biliyer siroz
• Primer sklerozan kolanjit
• Hepatosellüler karsinom

Başka organlardan köken alan ancak karaciğeri de etkileyen diğer bazı hastalıklarda da karaciğer biyopsisine ihtiyaç duyulabilir.

Karaciğer biyopsisi yapılmadan önce doktorunuz tarafından bilgilendirileceksiniz. İşlem prosedürü hakkında soru sormak, riskleri ve sonuçları hakkında bilgi almak için doktorunuza danışabilirsiniz.

Karaciğer biyopsisine girmeden önce bazı hazırlıklar yapılmalıdır. Bu hazırlıklardan bazıları şunlardır:

• Biyopsiden önce kanınızın pıhtılaşma yeteneğini kontrol etmek için bir kan testi yapılabilir.
• Kan pıhtılaşması sorunu bulunan hastaların kanama riskini azaltmak için ilaç verilebilir.
• Karaciğer biyopsisinden 6 – 8 saat önce yemeyi ve içmeyi bırakmalısınız.
• Biyopsiden önce mevcut sağlık koşullarınız değerlendirilecek ve olası riskler için ek çalışma yapılacaktır.
• Biyopsiden sonra 1 gün hastanede kalabilirsiniz. İhtiyaçlarınız için yanınızda refakatçi bulunması faydalı olacaktır.

Karaciğer biyopsisine girmeden önce doktorunuza kullandığınız ilaçları, vitaminleri ve bitkisel tavsiyeleri söylemelisiniz. Özellikle kanama riskini arttıracak ilaçlar kullanıyorsanız doktorunuza bilgi vermelisiniz.

Kan inceltici olarak bilinen aşağıdaki ilaçları ve takviyeleri kullanıyorsanız doktorunuza bilgi vermelisiniz:

• Aspirin
• İbuprofen ve diğer bazı ağrı kesiciler
• Varfarin (coumadin)
• Diğer kan inceltici ilaçlar
• Kanama riskini arttırabilecek diyet takviyeleri

Doktorunuz ilaçlarınızı değerlendirecek ve bu ilaçlardan geçici süre kullanıp kullanmamanız gerektiğini size bildirecektir.

Karaciğer biyopsisinin uygulanacağı günden 2 ila 7 gün önce çeşitli laboratuvar testlerini yaptırmanız istenecektir. Bu testler; kan sayımı, trombosit düzeyi ve kanın pıhtılaşma yeteneği ile ilgilidir.

Karaciğer biyopsisi bir hastane veya poliklinikte uygulanacaktır. Muhtemelen sabah erken saatlerde gelmeniz istenecektir.

Karaciğer biyopsisine geçilmeden önce şu adımlar tamamlanmalıdır:

• İşlemden 6-8 saat önce yemeyi ve içmeyi bırakmalısınız.
• Doktorunuz tıbbi geçmişinizi tekrar gözden geçirecektir.
• Doktorunuz olası riskler konusunda sizleri bilgilendirecektir ve onam alacaktır.
• Hastane kıyafeti giymeniz istenecektir.
• Bir sağlık personeli kolunuzda bir damar yolu açacaktır.
• İşlemden önce rahatlamanıza yardımcı olacak dozda küçük bir sakinleştirici alabilirsiniz.
• İşlemden önce tuvalet ihtiyacınızı giderin, çünkü işlemden sonraki birkaç saat boyunca yatakta sabit kalmanız gerekecektir.

Hastaya ve hastalığa göre farklı biyopsi çeşitleri bulunmaktadır. Karaciğerden doku almak için genellikle perkütan biyopsi tercih edilmektedir.

Perkütan karaciğer biyopsisinin uygulama basamakları şunlardır:

Sırt üstü veya hafifçe sola doğru yatmanız istenebilir. Sağ kolunuzu başınızın üstünde olacak şekilde tutmalısınız. Karaciğerin yerini ve biyopsi alınacak yeri belirlemek için ultrason kullanılacak. İşlemden hemen önce sağ üst karın bölgeniz çeşitli solüsyonlar ile temizlenecek. İşlemden hemen önce sağ üst karın bölgesi lokal olarak uyuşturulacak. İlgili bölge uyuştuktan sonra biyopsi iğnesi karaciğere doğru ilerletilecek. Karaciğerden oldukça küçük miktarda doku örneği alınacak. İşlemden sonra ilgili bölge temizlenecek ve kapatılacak.

Karaciğer biyopsisi işlemi yaklaşık olarak 20 dakika kadar süren bir işlemdir. Lokal anestezi altında yapılır ve genellikle acı verici değildir.

Karaciğer biyopsisinden sonra dikkat edilmesi gerekenler:

• Gözlem için 4 saat kadar bir dinlenme odasında kalacaksınız.
• Bu süre zarfında vücut fonksiyonlarınız bir hemşire tarafından aralıklarla kontrol edilecektir.
• Üst karın veya sır bölgenizde donuk bir ağrı hissedebilirsiniz.
• İşlemden sonraki 1 gün boyunca araç kullanmamalısınız.
• İşlemden sonraki en az 24 saat boyunca kuvvetli fiziksel aktivite yapmamalısınız.
• İşlemden sonra kullanacağınız ilaçlar doktorunuz tarafından reçete edilecektir.
• Doktorunuz biyopsi sonucu geldiğinde sizinle görüşecektir.

Biyopsi prosedürü sonunda alınan doku örneği, hastalıkları teşhis etmede uzmanlaşmış bir doktor grubu olan patologlar tarafından incelenecektir.

Patoloji laboratuvarına gönderilen doku örneği mikroskop altında incelenecektir. İnceleme için öze mikroskoplar veya boyalar kullanılabilir.

Patolog, hastalık özelliklerini arayacak ve karaciğere zarar veren nedeni teşhis etmeye çalışacaktır. Teşhis süresi değişkenlik gösterebilir.

Karaciğer biyopsisinin sonucu birkaç gün ila birkaç hafta süresinde çıkar. Bu süre uygulanacak metotlar nedeniyle değişiklik gösterebiliyor.

Karaciğer biyopsisi sonucu çıktıktan sonra doktorunuzu ziyaret etmelisiniz. Klinik durumunuz, tıbbi geçmişiniz, laboratuvar sonuçlarınız ve patoloji sonucunuz birlikte değerlendirecektir.

Patoloji sonucuna göre size bir karaciğer hastalığı teşhisi konabilir veya karaciğer hastalığınızın evresi/derecesi belirlenebilir. Bu aşamadan sonra doktorunuz hangi tedavilere ihtiyaç duyacağınız konusunda sizleri bilgilendirecektir.

Karaciğer biyopsisi yapılacak hastaların sıklıkla sorduğu bazı sorular vardır. Bunlar:

• Karaciğer biyopsisi acı verir mi?
• Karaciğer biyopsisi ne kadar acı verir?
• Biyopsi esnasında uyanık mısınız?
• Karaciğer biyopsisi tehlikeli midir? Güvenli midir?

Bu soruların cevaplarını kısa ve net bir şekilde özetleyecek olursak:

Karaciğerden biyopsi materyali alınırken ağrı veya acı duymayacaksınız. İşlem lokal anestezi altında yapılmaktadır. Lokal anesteziyi için uygulamak için kullanılacak iğneyi hissedebilirsiniz. Biyopsi iğnesini hissetmeyeceksiniz. Karaciğer biyopsisinin oldukça hızlı bir işlem olduğunu bilmelisiniz. İşlemden sonra çok az ağrı hissedeceksiniz. İşlem esnasında uyanık olacaksınız. Bu işlem lokal (bölgesel) anestezi altında yapılmaktadır. Karaciğer biyopsisinin oldukça sık kullanılan bir teşhis metodu olduğunu bilmelisiniz. Güvenli bir yöntemdir ve çok az risk içerir.

Karaciğer biyopsisi deneyimli bir doktor tarafından uygulandığın güvenli bir prosedürdür. Yine de her tıbbi işlem gibi bazı riskler içerir:

• Biyopsi bölgesinde ağrı en sık görülen komplikasyondur.
• Biyopsinin alındığı bölgede lokal bir kanama olabilir.
• Biyopsi bölgesinde nadiren enfeksiyon gelişebilir.
• İşlem esnasında yakındaki bir organın kazara yaralanabilir.

Perkütan biyopsi çok fazla risk içermez. Transjuguler biyopsi daha ciddi bir işlemdir ve daha farklı riskler taşır. Bunlar:

• Boyunda hematom birikmesi
• Geçici ses problemleri
• Kateter bölgesinde kanama
• Kateter bölgesinde enfeksiyon
• Sinir veya akciğer hasarı

Karaciğer biyopsisi, işlem basamakları itibariyle güvenilir bir yöntemdir ve karaciğerdeki bazı hastalıkların teşhisi için oldukça önemli bir metottur.