PEG Nedir? Perkütan Endoskopik Gastrostomi Neden Yapılır?

PEG (perkütan endoskopik gastrostomi) esnek bir beslenme tüpünün karın duvarından geçirilerek mideye yerleştirildiği prosedüre verilen isimdir.

Bu yazıda; PEG nedir, perkütan endoskopik gastrostomi hangi hastalıklarda uygulanır, PEG yerleştirilmesi işlemi nasıl yapılır ve olası riskler nelerdir sorularının kapsamlı yanıtını bulabilirsiniz.

İçindekiler: PEG Nedir? PEG Hangi Hastalıklarda Takılabilir? PEG Yerleştirilmesi İşlemi Nasıl Yapılır? PEG Yerleştirilmesinin Olası Riskleri Nelerdir? Perkütan Endoskopik Gastrostominin Avantajları Nelerdir? PEG’e Alternatif Yöntemler Nelerdir? PEG’li Hastalar Nasıl Beslenir?

Perkütan endoskopik gastrostomi veya daha sık kullanılan adıyla PEG, esnek bir beslenme tüpünün karın duvarından geçirilerek mideye yerleştirildiği prosedürdür.

PEG, ağız ve yemek borusunun işlevinin ortadan kaldırılarak sıvıların, yiyeceklerin veya ilaçların doğrudan mideye konmasına izin verir.

Endoskop adlı uç kısmında ışıklı bir kamera bulunan ince ve bükülebilir bir boru ile ağız yolundan girilerek mideye ulaşılır. Mideden karına açılacak tüp yerleştirilir.

PEG’in başlıca özellikleri şunlardır:

PEG, uzun süre ağız yoluyla beslenemeyecek kişilere takılır. Ağızdan beslenirken yedikleri akciğerlere kaçan kişilere PEG takılabilir. Yutma güçlüğü çeken hastalara takılmaktadır. Hastaların bu yolla daha rahat ve güvenli şekilde beslenmesi mümkündür. Perkütan endoskopik gastrostomi, hastanın daha iyi beslenmesini sağlar, altta yatan hastalığı tedavi etmez.

Perkütan endoskopik gastrostomi işlemi sayesinde karın üzerinde açık cerrahi işlem (laparotomi) yapılmasına gerek kalmaz.

PEG’in ana amacı, yiyecekleri yutamayan veya beslenme güçlüğü çeken hastaları besleyebilmektir. Gıdaları ve sıvıları doğrudan mideye iletmenin iyi bir yoludur.

Perkütan endoskopik gastrostominin kullanıldığı bazı durumlar şunlardır:

• Sinir sistemini etkileyen hastalıklar
• Bazı kanser hastaları
• Uzun süreli akciğer hastalıklarında
• Koma gibi ciddi hallerde

PEG takılması, beslenme prosedürü ve diğer detaylar hakkında daha fazla bilgi edinebilmek için yazımızı okumaya devam ediniz.

Perkütan endoskopik gastrostomi, yutma problemi olan ve iyi beslenemeyen hastaların beslenmesi amacıyla takılabilir.

PEG’in takılabileceği bazı hastalıklar şunlardır:

Nörolojik bozukluklar	Sinir sistemini etkileyen bazı hastalıkların yutma güçlüğüne yol açtığı bilinmektedir. Bu hastalıklardan bazılar doğuştan gelirken bazıları sonradan kazanılır. PEG’in takılabileceği nörolojik hastalıklar şunlardır: Kafa travması sonrası yutma güçlüğü Serabral palsi hastaları Uzun süreli koma hali Beyin kanamaları Beyin tümörleri Kas kontrolünü etkileyen nörolojik hastalıklar
Onkolojik hastalıklar	Kanser tedavisi esnasında pek çok hastada önlenemeyen kilo kayıpları ortaya çıkar. İştahsızlık, bulantı ve kusma nedeniyle kanser hastaları yeterince beslenemeyebilir. Kanser hastalarında tedavi başarısı etkileyen kilo kaybını önlemek için ve hastaları beslemek için PEG açtırılabilir.
Diğer hastalıklar	Perkütan endoskopik gastrostomi takılmasını gerektirebilecek diğer hastalıklar şunlardır: Yarık damak Yarık dudak Uzun süreli akciğer hastalıkları Kistik fibrozis Bazı kalp hastalıkları Crohn hastalığı Kronik böbrek yetmezliği Kısa bağırsak sendromu

Beslenme sırasında sık sık öksüren, hırıltısı olan ve akciğerlerine gıda kaçması nedeniyle pnömoni geçiren çocuklarda da perkütan endoskopik gastrostomi işlemine ihtiyaç duyulabilir.

PEG’in takıldığı hastalar genellikle beslenme güçlüğü yaşayan veya yutma güçlüğü yaşayan hastalardır.

Perkütan endoskopik gastrostomi tüpü, yutma ve beslenme güçlüğü çelen hastalar için beslenme olanağı sağlar.

İşlemden önde doktorunuz tarafından detaylı şekilde bilgilendirileceksiniz. Doktorunuz geçmiş sağlık bilgilerinizi gözden geçirecek ve işlemi detaylı şekilde anlatacaktır.

PEG takılması işleminden önce doktorunuza şu konularda bilgi vermelisiniz:

• Kronik hastalıklarınız
• Var olan akciğer veya kalp hastalıklarınız
• Diyabet hastalığının varlığı ve kullanılan insülin dozu
• Kan inceltici ilaçlar kullanıp kullanmadığınız
• Yakın zamanda aspirin kullanıp kullanmadığınız

Kronik hastalıklarınız ve kullandığınız ilaçlar konusunda doktorunuzu mutlaka bilgilendiriniz. Var olan sorularınızı işlemden önce doktorunuzla konuşunuz.

 PEG Takılması İşlemi 

Perkütan endoskopik gastrostomi işleminden 8 saat önce başlamak üzere hiçbir şey yemeyin veya içmeyin. Midenizin ve bağırsaklarınızı boş olması oldukça önemlidir.

PEG takılması prosedürü esnasında şunlar yaşanacaktır:

İşlemden önce hastane kıyafeti giymelisiniz, var olan takılarınızı ve gözlüğünüzü çıkarmalısınız. PEG yerleştirme işlemi steril hastane koşullarında yapılacaktır. İşlemler genellikle hastanelerdeki endoskopi ünitelerinde gerçekleştirilir. PEG’in yerleştirilmesi esnasında genel anestezi çoğu zaman uygulanmaz. İşlemden önce verilecek sakinleştirici ilaçlar sayesinde hasta işlem boyunca uykulu, rahat ve sakin olacaktır. Hasta işlem esnasında herhangi bir ağrı ve rahatsızlık duymayacaktır. PEG’in yerleştirilmesi konusunda uzman bir doktor tarafından endoskop ile mideye geçilecektir. Endoskop, ucunda kamera bulunan bir cihazdır. Karın ön duvarında yapılacak 1 cm’den daha küçük bir kesi ile PEG tüpü mideye yerleştirilecektir.

İşlem tamamlandığında mideden karın dışına açılan PEG tüpü yerleştirilmiş olacaktır. Tüm işlem yaklaşık olarak 30 ila 45 dakika kadar sürecektir.

 İşlemden Sonra Yaşanacaklar 

PEG’in yerleştirilmesi 30-45 dakika kadar sürecektir ve sonrasında işlem tamamlanacaktır. İşlemden sonra kısa bir süre gözlem altında tutulacaksınız.

Perkütan endoskopik gastrostomi takılmasından sonra şunlar yaşanacaktır:

• PEG tüpü karnınıza bant yardımıyla sabitlenecektir.
• İşlemden sonra komplikasyon gelişip gelişmeyeceği konusunda gözleneceksiniz.
• İşlemden sonra 24 saat boyunca gastrostomi tüpünü kullanmamalısınız.
• İşlemden sonraki 2 gün boyunca PEG tüpünün etrafından bir miktar akıntı gerçekleşebilir.
• PEG’in çevresindeki bölgenin pansumanı düzenli sıklıklarla yapılmalıdır.
• Gastrostomi alanı iyileştikten sonra bölgeyi günlük olarak temizlemelisiniz.

Perkütan endoskopik gastrostomi hakkında bilgili bir sağlık uzmanı, PEG tüpünü nasıl kullanacağınızı ve bakımını nasıl yapacağınızı anlatacaktır.

PEG’in kullanılmaya başlanmasıyla birlikte artık mide yoluyla beslenmeye başlayacaksınız. Yiyecekleri ve içecekleri doğrudan mideye aktaracaksınız.

PEG’in takılmasından sonra tüpün yerleştirildiği bölgede hafif ağrı olabilir. Doktorunuz ağrıyı hafifletmek için ağrı kesici reçete edecektir.

Tüpün bakımı hastalar arasında değişiklik gösterebilir. Çoğu hastada tüpün birkaç ay boyunca değiştirilmesi gerekmez. Bazı tüpler 2-3 yıl boyunca sorunsuzca çalışabilir.

Perkütan endoskopik gastrostomi tüpü ile ilgili sorun yaşıyorsanız doktorunuzla konuşmalısınız. Doktorunuz sizi detaylı olarak bilgilendirecektir.

Perkütan endoskopik gastrostomi işlemi invaziv bir işlemdir. İşlemden sonra bazı şikayetler yaşayabilmeniz olasıdır.

Olası şikayetler şunlardır:

• Karın ağrısı
• Hafif ateş
• Huzursuzluk
• Yara enfeksiyonu
• Tüpün yer değiştirmesi
• Mide içeriğinin sızması
• Tüpün tıkanması

PEG’in yerleştirilmesinden sonra bazı hastalarda daha ciddi şikayetler gelişebilir. Nadiren gelişen ciddi şikayetler şunlardır:

Perforasyon Ciddi kanama Peritonit Aspirasyon pnömonisi

PEG’in ciddi komplikasyonları nadiren gelişir. PEG yerleştirilmesi genellikle başarılı şekilde uygulanan bir işlemdir.

Zedelenme ve kırılmaya bağlı olarak ilerleyen süreçte tüpten sızıntı meydana gelebilir. Enfeksiyon gelişmesine bağlı olarak karın duvarı etrafında selülit gelişebilir.

Perkütan endoskopik gastrostomi, beslenme problemi olan ve yutma güçlüğü yaşayan hastalara takılan besleme aparatıdır.

İnvaziv bir işlem olsa da, muadili olarak var olan yöntemlere göre oldukça büyük avantajlar sunmaktadır.

Perkütan endoskopik gastrostominin avantajları şunlardır:

• Karın duvarının cerrahi olarak açılması gerekmez.
• Cerrahi gastrostomiye göre daha kısa sürede uygulanır.
• Uygulanma aşamasında daha az risk taşır.
• İşlemden sonra daha az komplikasyon gelişir.
• Maliyeti daha düşüktür.

Perkütan endoskopik gastrostomi yaygın olarak kullanılan bir metottur. Prosedürü uygulama konusunda deneyimli birçok doktor vardır.

PEG tüpünün yerleştirilmesi, sürdürülmesi ve bakımı nispeten daha kolaydır. Bu özelliği nedeniyle uygun hastalarda başarıyla uygulanabilmektedir.

PEG tüpü pek çok açıdan avantajlara sahiptir. Uygun hastalara takılmaktadır. İşlem sonrasında beslenme ve bakım olanakları daha kolaydır.

Bazı hastalara PEG’e alternatif yöntemler ile beslenme sağlanabilir. Alternatif yöntemler ve özellikleri şunlardır:

Nazogastrik sonda	Nazogastrik sonra, burundan mideye doğru ulaştırılan tüple besleme yöntemidir. Kısa süre beslenmesi gereken hastalara nazogastrik sonra uygulaması yapılmaktadır. Nazogastrik sondalar uzun süre kullanıldığında burun, yemek borusu ve midede yaralara neden olabilir. Sık sık tıkanması nedeniyle çok kullanışlı bir yöntem değildir.
Cerrahi gastrostomi	PEG’i kabul etmeyen veya takılamayan hastalara gerekli şartlar varlığında cerrahi yolla gastrostomi açılması gerekebilir. Bu işlem genel anestezi altında yapılır. Cerrahlar tarafından ameliyat ile mideye beslenme tüpü yerleştirilir.
Radyolojik gastrostomi	Perkütan endoskopik gastrostominin radyolojik cihazlar eşliğinde yapılan halidir. Bir radyolog tarafından usg veya floroskopi cihazı eşliğinde beslenme tüpü takılır.

Her yöntemin kendine göre avantajları ve dezavantajları vardır. Hastaların mevcut sağlık koşullarına göre uygulanacak beslenme yöntemini belirlenecektir.

Perkütan endoskopik gastrostomi işlemi sonrasında karın dışına açılan tüp üzerinden hastaları beslemek mümkündür.

PEG’li hastaları beslerken genellikle 60 cc hacmine sahip enjektörler kullanılır. Besin hızını ayarlayabilen infüzyon pompaları da kullanılabilir.

PEG’li hastaların beslenmesi hakkında şunları bilmelisiniz:

Hasta oturur veya yarı yatar pozisyonda olmalıdır. En uygun açı, hastanın 30-45 derecelik bir açı ile oturtulmasıdır. Hasta sırt bölgesinden desteklenmeli veya arkasında yastık konulmalıdır. Beslenme tamamlandıktan 2 saat sonra hasta uzatılmalıdır. Erken uzanan hastalarda besinler yemek borusuna ve akciğerlere kaçabilir. Hastalar genellikle 4 saat aralıklarla beslenir.

PEG’li hastaları beslerken yukarıdaki noktalara dikkat etmeniz oldukça önemlidir. Bu sayede beslenme daha efektif olur ve hastayı olası komplikasyonlardan koruyabilirsiniz.

PEG’li hastaların beslenme basamakları şunlardır:

• Hastayı beslemeye başlamadan önce tüpün üzerindeki kilidin açılması gerekir.
• Boş şırınga tüpün ucuna yerleştirilir.
• Mide içeriği boş şırıngaya çekilir.
• Hastanın midesinden 100 cc veya daha fazla sıvı çekebiliyorsanız işlemi en az 1 saat ertelemelisiniz.
• Bir önceki beslemenin üzerinden 4 saat geçtiği halde midede 200 cc’den fazla mama varsa doktorunuzu bilgilendirmelisiniz.
• Midede kalan içerik 100 cc’den azsa PEG tüpü üzerinden beslemeye başlayabilirsiniz.
• Besleme öncesinde 30 cc kadar ılık suyu tüp yoluyla mideye verin.
• Daha sonra besleme için hazırlamış olduğunuz sulu mama veya çorba kıvamındaki posasız ve tanesiz gıdayı şırıngaya çekin.
• Şırıngaya çektiğiniz besini yavaş yavaş verin.
• Besleme işlemi bittikten sonra 30 cc kadar ılık su vererek tüp içerisindeki kalan gıdaları temizleyebilirsiniz.

Hastanın PEG ile kaç saatte bir beslenmesi gerektiğini ve her beslemede ne kadar besin verilmesi gerektiğini doktorunuz size net şekilde açıklayacaktır.

Hastanın hangi mamalarla beslenebileceği ve mama dışında kalan hangi gıdaların besleme amacıyla kullanılabileceğini doktorunuzla konuşmalısınız.