Poliüri, altta yatan bazı tıbbi problemler nedeniyle idrar üretiminde artma ve idrar atılımında artış manasına gelen tıbbi terimdir. Poliürisi olan hastalar günde 2,5 litreden fazla idrar çıkarırlar.
Bu yazıda; poliüri nedir, poliüri nedenleri nelerdir, idrar artışının belirtileri nelerdir, poliürinin teşhisi nasıl yapılır ve poliüri tedavisi nasıl yapılır sorularının detaylı yanıtını bu yazıda bulabilirsiniz.
| İçindekiler: |
Poliüri (polyuria), latincedeki poly (çok) ve uria (idrar) kelimelerinin bir araya gelerek oluşturduğu ve çok idrar üretimi manasına gelen bir kelimedir.
Poliürünin tam karşılığı şudur; çeşitli nedenlerle vücutta üretilen idrar miktarının 2,5 litreyi aşması, normale göre daha fazla idrar üretilmesidir.
Üretilen idrar miktarının artması ile şu belirtiler ortaya çıkar:
|
Yetişkin bireylerde gün içerisinde ortalama olarak 2 litre idrar üretilir ve vücuttan atılır. Atılan idrar miktarı cinsiyetler arasında farklılık gösterebilir.
Çeşitli nedenler üretilen ve atılan idrar hacminde artış olabilir. Daha fazla sıvı tüketmek idrar üretiminde artışa neden olabilir.
Poliürünin oluşumu bu noktada daha farklıdır. Aşırı idrar üretilmesi ve atılması yaygın olarak görülse de, çoğunlukla birkaç gün içerisinde sorun ortadan kalkar.
Çok fazla su içmediğiniz halde atılan idrar miktarı artıyorsa, bu durum altta yatan tıbbi bir problemi haber veriyor olabilir.
Poliüriye sahip kişilerde geceleri uykudan uyanarak idrara çıkma sıklığı artar. İdrar hacminiz artmışsa ve sürekli olarak idrara çıkıyorsanız bir sağlık kuruluşuna başvurarak destek almalısınız.
Böbreklerden üretilen idrar hacminin artmasına yol açan birçok farklı neden vardır. Poliüri semptomları ile beraber bulunan diğer belirtileri farketmeye çalışmalısınız.
Poliüri nedenleri şunlardır:
Diyabet
Poliüri, diyabet hastalığının en önemli 3 belirtisinden biridir. Diyabet hastalığının ana belirtileri şunlardır:
- Poliüri
- Polidipsi
- Polifaji
Diyabet hastalığında, kandaki şeker miktarı artar. Vücut bu durumu dengelemeye çalışır. Eğer dengeleyemezse fazla şeker vücuttan idrar ile atılır.
Fazla şekerin idrar ile atılması için vücuttaki su kaynakları kullanılır. Bu nedenle üretilen idrar hacmi artar.
Poliürinin diyabetin en önemli ve en erken belirtilerinden biri olduğu unutulmamalıdır. Diyabetin diğer belirtileri varsa bir doktora başvurmalısınız.
Diabetes İnsipidus
Diabetes insipidus hastalığı halk arasında şekersiz şeker hastalığı olarak da bilir. Vücuttaki sıvı düzeyini kontrol eden ADH seviyelerinde problem olması nedeniyle ortaya çıkar.
ADH düzeyi beyindeki bir salgı bezi ile kontrol edilir. ADH seviyeleri kontrol edilemezse vücuttan atılan su hacmi artar. Bu hastalığa sahip bireyler günde 3 litreden daha fazla su içerler.
Diabetes insipidus hastalığının bazı nedenleri şunlardır:
- Böbrek problemleri
- Beyin ameliyatları
- Beyin tümörleri
- Menenjit veya ensefalit
- Kafa travması
Gebelik
Hamile kadınlarda idrar hacminin artmasına sık rastlanır. Bu durumun fizyolojik olabileceği gibi bazı basit hastalıklarla da ilişkili olabilir.
Gestasyonel diabetes insipidus adı verilen tıbbi duruma gebelik esnasında rastlanır. Bu nedenle hamile kadınlarda idrar hacmi artar.
Gebeliğe bağlı olan veya gebelikteki bazı tıbbi durumlar nedeniyle oluşan poliüri, gebeliğin bitişiyle beraber geriler ve zamanla ortadan kalkar.
Böbrek Yetmezliği
Çeşitli böbrek hastalıkları nedeniyle atılan idrar hacminde artış olabilir. Böbrek hasarına yol açan durumlar nedeniyle böbrek fonksiyonları tam olarak yerine getirilemez.
Poliürinin en sık nedenlerinden biri de böbrek hastalıkları ve böbrek yetmezliğidir. Böbrek fonksiyonlarının bozukluğu ile idrar hacminde artış olabileceği unutulmamalıdır.
Karaciğer Hastalıkları
Karaciğer, vücuttaki atıkları işleyen ve uygun şekilde vücuttan atılmasını sağlayan önemli bir organdır. Karaciğerde oluşan bir hasar böbrekleri de etkileyebilir.
Çeşitli karaciğer hastalıklarının böbrek fonksiyonlarını etkileyebileceği unutulmamalıdır.
Cushing Sendromu
Cushing sendromunda kortizol adı verilen hormon olması gerekenden çok daha fazla salgılanır. Kortizol üretiminin artması nedeniyle ADH hormonu üretimi azalır.
Bunun sonucunda vücuttaki suyu tutan mekanizmada bir bozukluk ortaya çıkar ve üretilen idrar hacminde artış görülür.
İlaçlar
Pek çok ilacın böbrek fonksiyonları üzerine etkisi vardır. Çeşitli hormon mekanizmalarını etkileyebilen ilaçlar idrar üretiminde artışa neden olur.
Poliüriye yol açan ilaçlar şunlardır:
| Kalsiyum kanal blokörleri | Kalsiyum kanal blokörleri, böbrek damarları üzerine etki eder ve kan damarlarını genişletir. Bu sayede daha fazla idrar oluşumuna ve atılmasına yol açar. |
| Diüretikler | Diüretikler, vücuttaki fazla suyun atılması için kullanılan bir ilaç sınıfıdır. Hipertansiyon ve kalp yetmezliği gibi hastalıklarda kullanılır. Diüretik ilaç kullanımı nedeniyle idrar hacmi ve atılımı artar. |
| Lityum | Bipolar bozukluk tedavisinde kullanılan lityum, böbrek fonksiyonlarına zarar vererek atılan idrar hacminde artışa neden olur. |
| SSRI | SSRI adı verilen ilaç gurubu depresyon gibi birçok psikiyatrik hastalığın tedavisinde kullanılır. SSRI’lar, ADH hormonu üretimini baskılayarak daha fazla idrar atılmasına yol açabilir. |
| Tetrasiklin | Tetrasiklin, bazı enfeksiyonların tedavisinde kullanılan bir tür antibiyotiktir. ADH üretimini etkileyerek atılan idrarın artmasına ve sık idrara çıkmaya yol açabilir. |
Alkol ve Kafein
Alkol ve kafein, vücuttan salgılanan ADH hormonunun serbest bırakılmasını önleyerek idrar hacminde artışa neden olabilir.
Fazla alkol veya kafeinli içecek tüketen insanlarda idrar hacminin artacağı bilinmelidir.
Diğer Nedenler
Poliüri oluşumuna yol açabilecek daha birçok neden vardır. Diğer nedenler şunlardır:
- Hiperkalsemi
- Anksiyete
- Mesane enfeksiyonu
- İdrar yolu enfeksiyonları
- İnterstisyel nefrit
- Böbrek taşı
- Psikojenik polidipsi
- Orak hücreli anemi
- Benign prostat hiperplazisi
Poliürinin bir diğer nedeni de BT çekilmeden enjekte edilen bir boyadır. Kontrast etkisi nedeniyle kullanılan bu madde idrar hacminde artışa neden olabilir.
Poliürinin en yaygın belirtisi, gündüz ve gece farketmeksizin düzenli aralıklarla anormal miktarda idrar üretilmesi ve atılmasıdır.
Poliüriye sahip olduğunuzu düşünüyorsanız ne kadar sıvı tükettiğinizi takip etmelisiniz. Ayrıca tuvalete gittiğinizde ne kadar idrar attığınızı kontrol etmelisiniz.
Poliüri belirtileri şunlardır:
- Atılan idrar hacminde artış
- Sık sık idrara çıkma
- Kısa aralıklarla idrara çıka
- Gece idrar yapmak için uyanmak
- İdrar renginde açılma
|
Poliürinin aslında bir belirti olduğu unutulmamalıdır. Bu belirtiye yol açabilen onlarca farklı neden bulunmaktadır.
İdrar miktarında artışa yol açan nedenlerin tespit edilebilmesi için vücudunuzda tespit ettiğiniz diğer belirtileri görmezden gelmemelisiniz. |
Sahip olduğunuz bazı ek belirtiler daha kısa sürede bir doktora ulaşmanızı zorunlu kılacaktır. Bunlar:
- Ateş yüksekliği
- Sırt ağrısı
- Bacaklarda güçsüzlük
- Çocuklarda görülen poliüri
- Zihinsel karmaşa
- Gece terlemeleri
- İstemsiz kilo kaybı
- Günde 5 litreden fazla su içmek
- Günde 3 litreden fazla idrar çıkarmak
Poliürinin aslında bir rahatsızlık olmadığını, altta yatan bir nedene bağlı olarak ortaya çıkan bir belirti olduğunu unutmamalısınız.
Poliüri belirtilerine sahipseniz bir sağlık kuruluşuna başvurmalı ve muayene olmalısınız. Doktorunuz size şikayetleriniz ile ilgili bazı soracaktır.
Doktorunuzun sorabileceği bazı sorular şunlardır:
- Bir günde kaç defa idrara çıkıyorsunuz?
- Bir günde kaç litre su içiyorsunuz?
- Geceleri idrar yapmak için uyanıyor musunuz?
- Belirtileriniz ne zaman başladı?
- Başka belirtileriniz var mı?
- Kullandığınız ilaçlar nelerdir?
Bu gibi sorulara vereceğiniz yanıtlar sayesinde altta yatan tıbbi nedene yönelik bir ön tanı oluşabilir. Net bir tanı için bazı testler yaptırmanız gerekebilir. Bu testler şunlardır:
- Tam idrar testi
- İdrar sitolojisi
- Kan biyokimyası
- İdrar glikozu
- ADH hormon düzeyi
Bu gibi testlerin yardımı ile poliüri oluşumuna yol açan neden tespit edilebilecek ve nedene yönelik tedavi adımına geçilecektir.
Poliüri tedavisi için en iyi yöntem altta yatan hastalığın tespit ve tedavi edilmesidir. Örnek olarak; lityum nedeniyle oluşan çok idrar için bu ilaç kesilmelidir.
Diyabet nedeniyle oluşan poliürinin ortadan kaldırılması için kan şekeri düzeyi çeşitli ilaçlar yardımı ile kontrol altına alınmalıdır.
Diabetes insipidusa bağlı olarak oluşan fazla idrar çıkımı, bu hastalığa yol açan durumun tespit ve tedavisi ile ortadan kaldırılabilmektedir.
Altta yatan hastalığın tespiti ve tedavisinin yanı sıra sizlerin de yapması gereken bazı şeyler vardır. Semptomlarınızı hafifletmek için şu önerileri deneyebilirsiniz:
|
Poliüri ile beraber sahip olduğunuz diğer semptomları mutlaka doktorunuzla konuşunuz. Bu sayede, altta yatan hastalığın tespiti ve tedavisi daha kolay olacaktır.
Poliürinin bir hastalık değil de bir belirti olduğunu unutmamalısınız. Altta yatan hastalığın tedavisi ile bu belirti kısa sürede ortadan kalkacaktır.
