Alkolik ketoasidoz, yoğun alkol kullanımı sonrasında ortaya çıkan metabolik asidoz türlerinden biridir. Yoğun alkol alımı sonrasında, kanda keton miktarı artar ve metabolik asidoz oluşur.
Alkollü ketoasidoz, hasta yaşamını tehlikeye sokacak kadar ciddi olabilir. Bu yazıda; alkolik ketoasidoz nedir, nasıl oluşur, belirtileri nelerdir, teşhis ve tedavisi nasıl yapılır sorularının yanıtlarını bulabilirsiniz.
| İçindekiler: |
İnsan vücudu hücrelerden ve dokulardan oluşmaktadır. Hücreler, görevlerini yerine getirebilmek için glikoza (şekere) ve insüline ihtiyaç duyar. Yediğiniz yiyecekler vücudunuza glikoz sağlar, pankreastan da insülin salgılanır.
İnsülin hormonu kanda bulunan glikozu hücre içine sokar ve enerji üretimi için kullanılmasına aracılık eder. Alkol aldığınızda pankreastan kısa süreliğine insülin üretimi durabilir.
|
İnsülin olmadığında, hücrelerinize enerji sağlamak için glikoz ulaştırılamaz. Hücreleriniz vücutta depolanmış olan yağı yakmaya başlayacaktır. Yağ yakıldığında ise keton adı verilen ürünler ortaya çıkar.
Vücudunuz alkol nedeniyle insülin üretmemeye devam ettikçe ketonlar insan bedeninde birikmeye başlar. Ketonun yoğun birikimi ketoasidoz adı verilen ve hayatı tehdit edebilen bir duruma yol açabilir. Alkol nedeniyle ortaya çıkan bu duruma alkolik ketoasidoz denir. |
Şu isimlerle de bilinmektedir:
- Alkollü ketoasizdoz
- Alkol ketoasidoz
- Alkolik metabolik asidoz
Ketoasidoz ve metabolik asidoz, vücutta parçalanan veya aside dönüşen bir şeyi aldığınızda ortaya çıkar. Metabolik asidoza yol açan bazı durumlar şunlardır:
- Yüksek dozda aspirin kullanmak
- Şok
- Böbrek hastalıkları
- Metabolizma bozuklukları
Ketoasidozun bazı spesifik çeşitleri vardır. Bu çeşitler şunlardır:
- Aşırı alkol kullanımın neden olduğu alkolik ketoasidoz
- Diyabetlilerde görülen diyabetik ketoasidoz
- Gebelerde ve aşırı kusma yaşayan kadınlarda görülen açlık ketoasidozu
Bu durumlardan her biri vücuttaki asit miktarını arttırır. Pankreasta üretilen insülin miktarını azaltarak yağ hücrelerinin parçalanmasına ve keton ürünlerinin oluşumuna yol açabilir.
Uzun süre ve aşırı miktarda alkol aldığınızda, alkolik ketoasidoz gelişebilir. Aşırı alkol tüketen kişilerde, genellikle yetersiz beslenme vardır. Vücudun iyi çalışması için yeterli besin ve enerji gereklidir.
Fazlaca alkol tüketen insanlar düzenli olarak yemek yiyemezler. Çok fazla alkol almanın bir sonucu olarak da kusabilirler. Yeterince yemek yememek veya kusmak, açlık dönemlerinin artmasına yol açabilir. Bu durun vücudun insülin üretimini daha da azaltacaktır.
Alkolün kendi etkisiyle insülin üretimi yavaşlayacaktır. Alkolizm nedeniyle yetersiz beslenmenin de etkisiyle alkolik ketoasidoz gelişebilir.
Bu durum beslenme haline, genel sağlık durumuna ve tüketilen alkol miktarına bağlı olarak değişiklik gösterecektir. Alkollü ketoasidoz, kullanılan alkolden bir gün sonra da ortaya çıkabilir.
Alkolik ketoasidozun belirtileri, kullandığınız alkolün miktarına bağlı olarak değişiklik gösterecektir. Kan dolaşımındaki ketonların miktarı belirtilerin düzeyini belirleyecektir.
Alkolik ketoasidozun en sık görülen belirtileri şunlardır:
|
Bu semptomlardan herhangi birine sahipseniz acil tıbbi yardım almanız gerekebilir. Alkolik ketoasidoz insan hayatını tehdit edebilen bir rahatsızlıktır.
Alkolik ketoasidoza sahip birinin, alkolü kötüye kullanmakla alakalı başka hastalıkları da olabilir. Bu hastalıklardan bazıları şunlardır:
- Pankreatit
- Karaciğer hasarı ve hsatalıkları
- Böbrek hasarı ve hastalıkları
- Mide ve bağırsak ülserleri
- Etilen glikol zehirlenmesi
Doktorunuz alkolik ketoasidozu teşhis etmeden önce bu hastalıkları da dışlaması gerekecektir. Organ fonksiyonlarının normal şekilde işleyebilmesi için alkolü bırakmalı veya azaltmalısınız.
Alkolik ketoasidoz semptomlarınız varsa, doktorunuz ilk olarak fizik muayene yapacaktır. Sağlık geçmişinizi ve alkol kullanımınızı sorgulayacaktır. Alkolik ketoasidozdan şüphelenirse, diğer olası nedenleri dışlamak için ek testler yapmanızı isteyebilir.
Yapılacak bazı testler şunlardır:
-
Amilaz ve lipaz testi
- Pankreas fonksiyonlarını gösterir. Pankreatit varlığını ortaya çıkarabilir.
-
Arter kan gazı
- Kandaki oksijen seviyelerini ve asit, baz düzeyini görebilmek için yapılır.
-
Anyon açığı
- Sodyum ve potasyum değerleri ile diğer kan gazı bulguları ile ortaya konur.
-
Kandaki alkol düzeyi
- Kan testinde alkol kullanımı ve ne kadar kullanıldığı görülür.
-
Kan biyokimyası
- Metabolizmanın nasıl çalıştığını gösteren kapsamlı bir testtir.
-
BUN ve kreatin düzeyi
- Böbrek fonksiyonlarını gösteren kan testidir.
-
Serum laktat testi
- Oksijensiz kalan dokulardan laktat salınımı artar. Laktik asidoz oluşumunu gösterir.
-
İdrarda keton düzeyi
- İdrara çıkan ketonu gösterir.
Kan şekeri düzeyinde yükseklik tespit edilirse hemoglobin A1C (HgA1C) testi yaptırmanız gerekebilir. Bu test şeker hastalığınız olup olmadığını belirlemeye yardımcı olacaktır. Böylece ketoasidoza yol açan durumun şeker hastalığı mı yoksa alkol mü olduğu ortaya çıkacaktır.
Alkolik ketoasidoz tedavisi, çoğunlukla acil servislerde yapılır. Kalp atış hızınız, kan basıncınız ve solunumunuz gibi hayati değerleriniz yakından izlenecektir. İntravenöz yoldan sıvı verilecek ve beslenme eksikliklerinizi yerine koymak için çeşitli tedaviler uygulanacaktır.
Tedavinize yönelik şu mineral ve besinler verilebilir:
- Tiamin
- Potasyum
- Magnezyum
- Fosfor
Alkolik ketoasidoz hasta yaşamını etkileyecek kadar ciddi bir hale geldiyse yoğun bakım ünitesine yatışınız yapılabilir. Bu sayede hayati fonksiyonlar yakından takip edilecek ve çeşitli tedaviler uygulanacaktır.
Alkolün neden olduğu ketoasidoz nedeniyle hastanede kalma süreniz hastalığınızın ciddiyetine bağlı olarak değişecektir. Yaşam fonksiyonlarınızın normal haline gelmesiyle ancak taburcu olabilirsiniz.
Alkolik ketoasidoz komplikasyonlarından en sık görüleni, alkolün geri çekilmesi ve sonrasındaki yaşananlardır. Bazı hastalarda alkolün geri çekilmesi esnasında şiddetli belirtiler ortaya çıkabilmektedir. Bu belirtiler için ek tedaviler uygulanacaktır.
Alkolik ketoasidozun diğer komplikasyonları şunlardır:
|
Alkolik ketoasidoz tedavisi birçok faktöre bağlıdır. Belirtilerin ortaya çıktığını görür görmez yardım istemelisiniz. Bu sayede komplikasyonlardan korunabilirsiniz. Alkollü ketoasidoza tekrardan yakalanmamak için, alkol bağımlılığı tedavisi görmelisiniz.
Uzun süre ve yüksek miktarda alkol kullanmanız karaciğer hasarına ve siroza yol açabilir. Karaciğer hasarı sonrasında bitkinlik, vücut ödemi ve bulantı görülebilir.
Alkolik ketoasidoz bazı yöntemler ile önlenebilir bir rahatsızlıktır. Bu yöntemler şunlardır:
- Alkol alımını sınırlandırın.
- Alkol bağımlılığınız varsa tıbbi yardım alın.
- Beslenmenize dikkat edin.
- Vitamin alımına özen gösterin.
Doğru beslenme ve alkolü sınırlandırarak alkolik ketoasidoz oluşumunu önleyebilirsiniz. Bunun için doktorunuzun tavsiyelerine kulak vermelisiniz.
