Özofagus Atrezisi Nedir? Nedenleri, Belirtileri ve Tedavisi

Özofagus atrezisi, ağız ile mideyi birbirine bağlayan yemek borusunun tıkalı veya kapalı olduğu yapısal bir bozukluktur. Doğuştan gelen hastalıklardan biridir.

Bu yazıda; özofagus atrezisi nedir, özofagus atrezisinin nedenleri ve belirtileri nelerdir, özofagus atrezisi tedavisi nasıl yapılır sorularının kapsamlı yanıtını bulabilirsiniz.

İçindekiler: Özofagus Nedir? Özofagus Atrezisi Nedir? Özofagus Atrezisinin Tipleri Nelerdir? Özofagus Atrezisi Nedenleri Nelerdir? Özofagus Atrezisi Belirtileri Nelerdir? Özofagus Atrezisinin Teşhisi Nasıl Yapılır? Özofagus Atrezisi Tedavisi Nasıl Yapılır? Özofagus Atrezisinin Komplikasyonları Nelerdir?

Özofagus, sindirim sisteminin en önemli parçalarından biridir. Tüketilen gıdaların ağızdan mideye doğru taşınmasına aracılık eden bir kanaldır.

Özofagus kelimesi yerine sıklıkla yemek borusu ifadesi kullanılmaktadır. Yiyecekler ve içecekler yemek borusu aracılığıyla mideye ulaştırılır.

Özofagusun bazı önemli özellikleri şunlardır:

Yemek borusu yetişkinlerde yaklaşık olarak 26 cm uzunluğundadır. Yer yer değişse de genel çapı 2 cm’dir. Soluk borusu, kalp ve omurga ile komşudur. Mideye giriş yapmadan önce diyafram kasının içerisinden geçer. Tüketilen bir gıda yemek borusu aracılığı ile mideye taşınır. Bir lokmanın yutulmasından sonra mideye ulaşması 4-10 saniyede gerçekleşir.

Özofagus, yeme ve içme işlevinin yerine getirilmesinde oldukça önemli bir role sahiptir. Yutulan gıdaların mideye ulaştırılmasında görev alır.

Doğuştan gelen bazı kusurlar nedeniyle özofagus yapısında anatomik bozukluklar ortaya çıkabilir. Özofagus atrezisi, doğuştan gelen yemek borusu yapısındaki anatomik bozukluklardan biridir.

Atrezi, vücuttaki tüp biçimindeki organlarda normal şekilde bulunması gereken kanalların doğuştan tıkalı veya kapalı olması durumudur.

Özofagus atrezisi, ağız ile mideyi birbirine bağlayan yemek borusunun tıkalı veya kapalı olduğu anatomik bir bozukluktur.

Özofagus atrezisinin başlıca özellikleri şunlardır:

Özofagusun düzgün gelişmediği sindirim sisteminin anatomik bir bozukluğudur. Doğuştan gelen bir durumdur ve yenidoğan bebeklerde görülür. Özofagus genellikle mideye ulaşmadan önce son bulur. Yapılan araştırmalar her 4.000 doğumdan 1’inde özofagus atrezisinin var olduğunu ortaya koymaktadır. Bazen yemek borusunun birbirine bağlı olmayan iki tüpe bölündüğü farkedilebilir. Yemek borusu atrezisi nedeniyle bebekler süt veya diğer gıdaları mideye ulaştıramaz ve bu durumun bir sonucu olarak beslenemez. Ciddi bir durumdur. Kısa sürede teşhis edilmeli ve tedavi edilmelidir.

Özofagus atrezisi ile dünyaya gelen bebeklerin yarısında bir veya birden fazla doğum kusuru farkedilir. Eşlik edebilecek doğum kusurları şunlardır:

• Trakeoözofageal fistül
• Trizomi 13, 18 veya 21
• Bağırsak atrezileri
• İmperfore anüs
• Ventriküler septal defekt
• At nalı böbrek
• Epispadias veya hipospadias
• Kas ve iskelet sistemi anomalileri

Özofagus atrezisine en sık eşlik eden anomali trakeoözofageal fistüldür. Trakeoözofagela fistül hastalığında, tüketilen gıdalar özofagustan trakeaya geçer ve akciğerlere gider.

Trakeoözofagela fistül varlığı ciddi problemleri beraberinde getirir. Akciğer enfeksiyonları ve solunum problemleri ortaya çıkar.

Özofagus atrezisine sahip bebekleri ağızdan yeterli düzeyde beslemek mümkün değildir. Bu nedenle erken zamanda teşhis ve tedavi edilmelidir.

Özofagus atrezisi cerrahi yöntemlerle başarılı şekilde tedavi edilebilmektedir. Yemek borusunu düzeltmek için ameliyat gerekecektir.

Özofagusta ortaya çıkan yapısal bozuklukların özelliklerine göre dört çeşit özofagus atrezisi çeşidi bulunmaktadır.

Özofagus atrezisinin tipleri şunlardır:

Tip A	Özofagusun üst ve alt kısımları birbirine bağlı değildir ve kapalı uçları vardır. Yemek borusunda meydana gelen iki uç trakeaya bağlanmaz.
Tip B	Yemek borusu atrezisinin nadir çeşitlerinden biridir. Yemek borusunun üst ucu trakeaya bağlanır. Yemek borusunun alt ucu kapalıdır.
Tip C	Özofagus atrezisinin en yaygın tipidir. Yemek borusunun üst kısmı kapalı bir uca sahiptir. Yemek borusunun alt ucu trakeaya açıktır.
Tip D	Özofagus atrezisinin en nadir ve en şiddetli çeşididir. Yemek borusunun üst ve alt ucu birbirine bağlı değildir. Her bir uç ayrı ayrı trakeaya bağlanır.

Özofagus atrezisinin tipine bağlı olarak tedavi seçenekleri farklılık gösterebilmektedir. Trakeaya ulaşmayan tipler daha kolay tedavi edilebilmektedir.

Özofagus atrezisi doğuştan gelen (konjenital) bir kusurdur. Bebekler doğuştan itibaren bu anatomik bozukluğa sahiptirler.

Özofagus atrezisinin kesin nedeni halen net olarak aydınlatılabilmiş değildir. Bazı genetik sorunların yemek borusunda yapısal bozukluklara yol açtığı düşünülmektedir.

Yapılan araştırmalar bazı risk faktörlerinin yemek borusunda yapısal defekt oluşması ihtimalini arttırdığını göstermektedir.

Bilinen risk faktörleri şunlardır:

• İleri yaşta çocuk sahibi olan baba (baba yaşının ileri olması)
• Yardımcı üreme teknikleri ile hamile kalmak

Özofagus atrezisiyle birlikte genellikle trakeoözofageal fistül adı verilen diğer konjenital kusur vardır. TÖF’de yemek borusu ve nefes borusu arasında anormal bir bağlantı vardır.

Yemek borusu atrezisi ile birlikte bazı doğumsal kusurlar birlikte bulunabilir. Bunlar:

Trakeoözofageal fistül Trizomi 13, 18 veya 21 Bağırsak atrezileri İmperfore anüs Ventriküler septal defekt Fallot tetralojisi Patent duktus arteriosus At nalı böbrek Polikistik böbrek Epispadias veya hipospadias Kas ve iskelet sistemi anomalileri Omurilik anomalileri

Özofagus atrezisi ve trakeoözofageal fistül hastalıkları VACTERL sendromuna sahip bebeklerde de görülmektedir.

VACTERL sendromunun özellikleri şunlardır:

• Vertebral defektler
• Anal atrezi
• Kardiyak defekler
• Trakeoözofageal fistül
• Özofagus atrezisi
• Böbrek anomalileri
• Ekstremite defektleri

Özofagus atrezisinin nedeni tam olarak aydınlatılabilmiş değildir. Doğuştan gelen anatomik bozukluklar ile ilgili çalışmalar devam etmektedir.

Özofagus atrezisinin belirtileri genellikle bebeğin doğumunda hemen sonra farkedilir. Bebeğin beslenme ile ilgili problemleri açıkça görülür.

Özofagus atrezisinin en yaygın belirtileri şunlardır:

• Bebeğin ağzından köpüklü ve beyaz kabarcıklar çıkarması
• Bebeğin beslenirken öksürmesi
• Beslenme esnasında boğulma tehlikesi geçirme
• Beslenen bebeğin cildinin mavileşmesi
• Bebeğin nefes almakta güçlük çekmesi

Özofagus atrezisiyle doğan bir bebek beslenirken ağzından köpüklü ve beyaz kabarcıklar çıkarır. Çıkarılan ürün anne sütüdür.

Yenidoğan bebeğinizi beslerken ortaya çıkan belirtileri ciddiye almalısınız. Doktorunuzu bu belirtiler konusunda bilgilendirmelisiniz.

Hamilelik döneminde yapılan taramalar esnasında bazı yapısal anomaliler çok erken aşamalarda teşhis edilebilmektedir.

Özofagus atrezisinin teşhisi bazen hamilelik döneminde yapılabilmektedir. Yine de kesin tanı doğumdan sonra konulmaktadır.

Doğumdan sonra bebeklerin ilk kez beslenilmesi aşamasında bazı belirtiler göze çarpar. Bunlar:

Bebeğin ağzından köpüklü ve beyaz kabarcıklar gelmesi Bebeğin beslenirken öksürmesi Beslenme esnasında boğulma tehlikesi geçirme

Bu belirtiler altta yatan bir problemi haber verir. Farkettiğiniz problemler konusunda doktorunuzu bilgilendirmelisiniz.

Doktorlar tarafından yapılacak muayeneler ve testler ile özofagus atrezisinin teşhisi konulacaktır.

Teşhise yardımcı testler şunlar olabilir:

• Ağızdan veya burundan mideye doğru bir tüp ilerletilmek istenir. Tüpün mideye doğru ilerlemediği görülür.
• Röntgen ile özofagusun yapısal bozuklukları farkedilebilir.
• Ultrason veya diğer görüntüleme testlerinin yardımıyla özofagustaki anatomik bozukluklar teşhis edilebilir.

Özofagus atrezisi teşhisinden sonra kısa bir süre içerisinde tedavi adımlarına geçilecektir.

Özofagus atrezisi çoğu zaman erken dönemde tespit edilir. Şiddetli formlar hayatı tehdit edebilir ve uzun süreli beslenme problemlerine yol açabilir.

Tedavinin erken aşamada uygulanmasının nedenleri şunlardır:

• Özofagus atrezisi cerrahi bir acil durumdur.
• Bebeğin beslenebilmesi ve akciğerlerin zarar görmemesi için erken dönemde tedavi edilmelidir.
• Ameliyat, doğumdan sonra mümkün olan en kısa sürede yapılır.

Erken aşamada teşhis edilen ve tedavi edilen hastalar büyük oranda iyileşir. Tedavi için en uygun yöntem cerrahidir.

Özofagus atrezisi cerrahisi hakkında şunları bilmelisiniz:

Yemek borusunun her iki ucu birbirine bağlanır. Yemek borusunun mideye girdiği nokta düzeltilir. Yemek borusu ve trakea arasındaki ağızlaşma kapatılır. Özofagus, yiyeceklerin ve içeceklerin mideye geçebileceği genişlikte ayarlanır.

Özofagus atrezisinin erken dönemde tedavi edilmesi oldukça önemlidir. Bu sayede akciğerler zarar görmez ve bebekler beslenebilir.

Yemek borusu atrezisi için bazen birden çok ameliyat gerekebilir. Eşlik eden diğer anomalilerin etkisiyle birden fazla kez cerrahi müdahale gerekebilir.

Tedavi aşamasından sonra yaşanacak süreç ile ilgili doktorunuzla konuşmalısınız. Beslenme programı ve kontrol sıklığı hakkında bilgi almalısınız.

Özofagus atrezisi tıbbi bir acildir ve erken dönemde tedavi edilmelidir. Tedavi edilmezse çeşitli komplikasyonlara yol açabilir.

Özofagus atrezisinin olası komplikasyonlar şunlardır:

• Tükürük ve anne sütünün akciğere geçmesi
• Aspirasyon pnömonisi
• Boğulma
• Beslenme sorunları
• Ameliyat sonrasında reflü
• Ameliyat sonrası göğüste iz kalması

Özofagus atrezisi doğumdan sonra kısa sürede teşhis edilebilmektedir. Teşhis edildikten sonra cerrahi tedavi metotları ile başarılı şekilde tedavi edilebilmektedir.