Ağızda metalik tat olması, parageusia (paraguzi) olarak da bilinen bir tat alma bozukluğudur. Ağız hastalıkları, diş problemleri ve diğer bazı sağlık problemleri nedeniyle ağızda demir tadı oluşabilir.
Bu yazıda; ağızda metalik tat neden olur, ağızda metal tadı nedenleri nelerdir, ağızda demir tadı tedavisi nasıl yapılır ve nasıl önlenir sorularının kapsamlı yanıtını bulabilirsiniz.
| İçindekiler: |
Tat alma duyusu insanlardaki beş duyudan biridir ve beyne bir gıdanın hangi tatta olduğunu anlatan duyumların birleşimidir. Diğer duyular tat alma duyusunu etkileyebilir.
Gıdaların dokusu, kokusu ve sıcaklığı tat tomurcukları tarafından farkedilir ve özel bir sinir yoluyla beyne iletilir. Dilin beyne gönderdiği bilgilere göre tat duyusu beş temel kategoriye ayrılır. Bunlar:
- Tatlı
- Ekşi
- Tuzlu
- Acı
- Umami
|
Tat alma duyusunu etkileyen birçok faktör bulunduğundan, farklı koşullar ve bedensel dengesizlikler sonucunda tat bozuklukları ortaya çıkabilir.
Ağızda metalik bir tat olması, parageusia (paraguzi) veya dizgeusia (disguzi) olarak da bilinen bir tat alma bozukluğudur. Bu durum aniden veya daha uzun sürede ortaya çıkabilir. |
Ağızda metalik tat hisseden insanlar bu durumu farklı şekillerde ifade edebilirler:
- Ağızda metalik bir tat
- Ağızda metal tadı olması
- Ağızda demir tadı olması
- Ağızda pas tadı
Ağızda metal tadı olması geçici bir problem olabileceği gibi uzun süreli bir bozukluk da olabilir. Ağızda demir tadı altta yatan bir sağlık koşulundan dolayı oluşmuş olabilir.
Ağızda metal tadı genellikle basit bir nedenden kaynaklanır. Ek sağlık problemleriniz yoksa genellikle endişelenecek bir şey yoktur.
Metalik tat oluşumuna yol açabilecek bazı sağlık koşulları bulunmaktadır. Bazı sağlık koşulları daha ciddidir, ancak çoğu koşul basit bir nedenden kaynaklanır ve kolayca çözülebilir.
Ağızda metal tadına yol açabilecek birçok farklı neden ve sağlık koşulu vardır. Ağızdaki bu tat bozukluğu genellikle kısa süreli ve geçicidir.
Bazı insanlarda çeşitli sağlık problemlerinin etkisiyle ağızda demir tadı oluşabilir. Bu durum uzun süreli ve giderek artan türden olabilir.
Ağızda metalik tat oluşumu çoğu zaman basit nedenlerden kaynaklıdır. Bazı nedenler ise diğerlerine göre daha ciddidir ve altta yatan problemin teşhisi için yol göstericidir.
Ağızda metalik tat oluşumuna yol açan nedenler açıklamaları şunlardır:
Kötü Ağız Sağlığı
Ağız hijyenine dikkat etmeyen kişilerde ağızda metal tadı daha sık ortaya çıkar. Aşağıdaki koşullara sahip kişiler daha fazla risk altındadır:
- Düzenli olarak dişlerini fırçalamayan
- Diş ip kullanmayan
- Diş eti iltihabı olan
- Diş enfeksiyonu geçiren kişiler
Ağzın ve dişlerin hijyenine dikkat etmeniz oldukça önemlidir. Yaşayacağınız ağız ve diş problemleri zaman içerisinde küçük kanamalara yol açabilir ve bu durum ağızda metalik tada neden olabilir.
Ağız İçi Kanama
Ağızda metalik tat oluşumuna yol açan en sık nedenlerden biri de, ağız için kanama veya diş eti kanamasıdır. Aslında bu durum ağız hijyeninin yeterli olmadığının bir göstergesidir.
Ağız içi kanamalara yol açan bazı nedenler şunlardır:
- Diş eti kanaması
- Ağız yaralanmaları
- Dili ısırmak
- Ağız cerrahileri
Ağız içindeki kanı temizledikten sonra kısa süreliğine metalik tat veya pas tadı hissedebilirsiniz. Kan demir açısından zengindir, bu nedenler ağızda demir tadı hissedebilirsiniz.
Ağız içi kanama veya diş eti kanaması geçici süreliğine ağızda demir tadı oluşturan nedenlerdendir. Ağız hijyenine dikkat etmeli ve düzenli olarak dişlerinizi fırçalamalısınız.
Sinüs Problemleri
Tat alma duyusu koku alma duyusundan etkilenir. Koku alma duyunuz bozulduğunda veya aksadığında, tat alma duyusunda farklılıklar hissedebilirsiniz.
Sinüs problemlerine yol açan çeşitli sağlık koşulları ağızda metalik tat oluşmasının yaygın bir nedenidir. Sinüs problemine aşağıdaki nedenlerden kaynaklanıyor olabilir:
- Soğuk algınlığı (nezle)
- Sinüs enfeksiyonu (sinüzit)
- Çeşitli alerjiler
- Nazal polipler
- Üst solunum yolu enfeksiyonları
- Orta kulak veya iç kulak enfeksiyonları
Genişlemiş konkalar, septum deviasyonları ve diğer sinüs problemleri koku alma duyusunu etkileyerek tat alma problemlerine yol açabilir.
İlaçlar
Günümüzde yaygın olarak kullanılan pek çok ilaç tat tomurcuklarını ve tomurcuk alıcılarını etkileyerek ağızda metalik bir tadın oluşmasına yol açabilir.
Ağızda demir/pas tadının oluşması kullanılan ilacın yan etkisi olabilir. Bazı ilaçlar ağız kuruluğuna yol açarak ağızda tat bozukluğu oluşturabilir.
Ağızda metal tadı oluşumuna yol açabilecek bazı ilaçlar şunlardır:
|
Demir, bakır veya çinko gibi ağır metaller içeren vitamin hapları içerdikleri bileşenler nedeniyle ağızda metalik tat oluşumuna yol açabilirler.
Kanser Tedavisi
Ağızda metal tadı oluşumu kanser tedavilerinin sıklıkla görülen yan etkilerindendir. Bu yan etkiye kemo ağzı adı verilir. Kanser tedavileri tat tomurcuklarına ve tükürük bezlerine zarar verebilir.
Kanser tedavilerine bağlı olarak oluşan ağızda metal tadı geçicidir ve tedavi sonrasında normal ağız tadına dönmelidir.
Vitaminler
Demir, bakır veya çinko gibi ağır metaller içeren vitamin hapları içerdikleri bileşenler nedeniyle ağızda metalik tat oluşumuna yol açabilirler.
Gebelik döneminde reçete edilen demir veya kalsiyum takviyeleri nedeniyle hamile kadınlarda ağızda metalik tat oluşabilir.
Gebelik
Bazı kadınlar hamileliklerinin ilk aşamalarında tat ve koku alma duyusunda değişiklikler olduğunu söylerler. Vücutta meydana gelen büyük hormonsal değişikliklerin bir belirtisidir.
Ağızda metalik tat hamilelik belirtisi midir sorusu sıkça sorulmaktadır. Ağızdaki bu tat değişikliği gebeliğin direkt bir göstergesi veya belirtisi değildir.
Böbrek Yetmezliği
Ağızda kötü tat oluşmasının en ciddi nedenlerinden biri böbrek yetmezliğidir. Metalik ağız tadı diyabet hastalarında ve böbrek yetmezliğine sahip hastalarda oldukça yaygındır.
Böbreklerin fonksiyonlarını yerine getirememesinin bir sonucu olarak vücutta atık maddeler birikebilir ve bu durum ağızda demir tadına yol açabilir.
Ek olarak şu belirtiler ortaya çıkabilir:
- Kötü nefes kokusu
- İştah kaybı
- İdrar değişiklikleri
- Halsizlik
- Nefes alışverişinde değişiklikler
Gıda Alerjileri
Bazı alerji çeşitleri sinüs problemlerine yol açarak ağızda metalik tat oluşumuna neden olabilir. Metalik tat ile ilişkili olduğu düşünülen başlıca alerjenler şunlardır:
- Ağaç poleni
- Kabuklu yemişler
- Kabuklu deniz ürünleri
- Yer fıstığı
Herhangi bir gıda alerjisinin farkında olmayan kişiler yedikleri yiyeceklerden sonra ağızda metal tadı yaşarlarsa bu durumu doktorlarına bildirmelidirler.
Nörolojik Hastalıklar
Nörolojik hastalıklar beyindeki bazı yolları tahrip edecek tat tomurcuklarından gelen bilgilerin yanlış yorumlanmasına neden olabilir.
Aşağıdaki nörolojik hastalıklara sahip kişilerde ağızda metalik tat hissi oluşabilir:
- Bell paralizisi
- Multipl skleroz
- Parkinson hastalığı
- İnme (stroke)
- Beyin kistleri
- Beyin tümörleri
Bu sağlık koşulları beyindeki sinyal iletimini bozarak gelen bilgilerin yanlış yorumlanmasına yol açabilir. İştah kaybı ve ağızda demir tadı gibi belirtiler oluşabilir.
Diğer Nedenler
Ağızda metal tadı oluşmasına yol açabilecek diğer nedenler şunlar olabilir:
- Diyabet hastalığı
- Yanan ağız sendromu
- Demans (bunama)
- Alzheimer hastalığı
- Guillain – Barre sendromu
- Kulak tüpü cerrahisi sonrası
Ağızda metal tadı genellikle basit ve geçici nedenlerden kaynaklanmaktadır. Kısa süreli, birkaç günde geçen semptomlarınız varsa endişelenmenize gerek yoktur.
Kötü ağız hijyeni, susuz kalmak, diş eti kanaması ve diğer bazı basit koşullar nedeniyle ağızda metalik tat oluşumu ile karşılaşabilirsiniz. Bu durumlar genellikle kısa süreli ve geçicidir.
Ağızda demir tadı ile birlikte şu belirtilere sahipseniz bir doktora muayene olmalısınız:
|
Ağızda metal tadı problemi yaşayan kişilerde zamanla iştah kaybı meydana gelebilir. İştah kaybı nedeniyle kilo kaybı, zayıf beslenme, depresyon ve hatta bağışıklık sistemini zayıflaması meydana gelebilir.
Yaşlı bireylerin yaşadığı ağızda metal tadı şikayeti önemsenmelidir. Alzheimer hastalığı veya Parkinson hastalığı gibi önemli rahatsızlıklar bu şikayetin oluşmasına yol açmış olabilir.
Ağızda metal tadı şikayetine sahipseniz bu konuda uzmanlaşmış bir alan olan kulak-burun-boğaz hastalıkları bölümüne başvurmalısınız.
Doktorunuz mevcut şikayetlerinizi dinleyecek ve altta yatan nedeni tespit etmek için sizlere bazı sorular soracaktır. Sonrasında aşağıdakileri içeren bazı muayeneler yapılabilir:
- Kulak, burun ve boğazın fizik muayenesi
- Ağız hijyenini değerlendirmek için ağız ve diş muayenesi
- Genel sağlık durumunun gözden geçirilmesi
- Tat bozukluğu testi
Tat testi, tat yoğunluğundaki değişiklikleri belirlemek ve tat alma becerisini gözden geçirmek için farklı lezzetlerin karşılaştırılmasını içerir.
Doktorunuz ağızda demir tadı oluşumuna farklı sağlık koşullarının yol açmış olabileceğini düşünebilir. Altta yatan nedeni tespit etmek için çeşitli kan testleri veya görüntüleme testleri yaptırmanızı isteyebilir.
Ağızda metal tadı oluşumu genellikle basit bir sağlık koşulundan ötürü oluşmuş olabilir. Basit nedenlerden kaynaklanıyorsa kısa sürede ve kendiliğinden geçecektir.
Bazı hastalarda altta yatan sağlık koşullarına bağlı olarak ağızda pas tadı oluşmuş olabilir. Doktorunuz altta yatan nedeni belirleyecek ve nedene yönelik tedavi adımlarını uygulayacaktır.
Ağızda metalik tat oluşumuna yol açan nedenlere yönelik tedavi seçenekleri şunlardır:
| Kötü ağız sağlığı |
Kötü ağız hijyenine ve kötü ağız sağlığına bağlı olarak oluşan metalik tat genellikle kısa süreli ve geçicidir.
Kötü ağız sağlığının tedavisi için:
|
| Sinüs Problemleri |
Sinüsleri etkileyen birçok farklı sağlık koşulu nedeniyle ağızda metalik tat oluşabilir. Sinüs probleminin nedeni doktorunuz tarafından belirlenecek ve nedene yönelik tedaviler uygulanacaktır.
Nedene yönelik tedavide:
Sinüste probleme yol açan neden tedavi edildikten sonra ağızda metal tadı problemi ortadan kalkacaktır. |
| İlaçlar |
Doktorunuz reçete ettiği ilaçlardan sonra ağızda demir tadı ile karşılaşabileceğinizi söyleyecektir.
Şikayetleriniz belirginse ve giderek artıyorsa doktorunuzla konuşmalısınız. Doktorunuz ilacınızın dozunu değiştirebilir veya farklı bir ilaç reçete edebilir. |
| Kanser tedavileri |
Kanser tedavileri nedeniyle ağızda tat değişikliklerinin görülmesi olasıdır, bu durum kemo ağzı olarak isimlendirilir.
Doktorunuz şikayetlerinizi önlemek için bazı önerilerde bulunabilir veya bazı ilaçlar reçete edebilir. D vitamini ve çinkonun kanser tedavisi esnasında ortaya çıkan kötü ağız tadına iyi geldiği bilinmektedir. |
| Vitaminler | İçilen vitamin hapları vücut tarafından emildikten sonra şikayetleriniz ortadan kalkacaktır. Şikayetleriniz halen devam ediyorsa doktorunuza danışmalısınız. |
| Gebelik |
Gebeliğin ilk dönemlerinde bazı kadınlarda ağızda metal tadı hissedilebilir. Bu durum hormonsal döngüdeki değişikliklerden kaynaklanmaktadır.
Gebeliğin ilerlemesi ve vücudun yeni düzene alışmasıyla birlikte, ağızdaki tat değişikliği şikayeti gerileyecek ve ortadan kalkacaktır. |
| Böbrek yetmezliği |
Böbrek yetmezliğine yol açan birçok sağlık koşulu bulunmaktadır. Doktorunuz öncelikle ilk basamak tedavileri uygulayacaktır.
Daha sonra altta yatan neden tespit edilecek ve altta yatan nedene göre tedavi planı belirlenecektir. |
| Gıda alerjileri |
Doktorunuz diyetinizdeki yiyecekleri detaylandıracak ve sizlere bazı önerilerde bulunacaktır. Bunlar:
|
| Nörolojik hastalıklar |
Nörolojik hastalıklar genellikle birçok farklı belirti ile kendini gösterir. Diğer belirtiler ile birlikte görülen ağızda metalik tat önemsenmelidir.
Çeşitli tanı testleri sayesinde altta yatan tıbbi neden belirlenecek ve sonrasında nedene yönelik tedavi adımları izlenecektir. |
Kötü ağız hijyeni, susuz kalmak, diş eti kanaması ve diğer bazı basit koşullar ağızda metalik tat oluşumun en sık sebepleridir.
Şikayetleriniz kısa süreli ve aralıklı ise endişelenmenize gerek yoktur. Ek şikayetleriniz varsa ve belirtileriniz artıyorsa bir doktora başvurmalısınız.
Ağızdaki metalik tadın önlenmesi çoğu zaman altta yatan nedene bağlıdır. Bununla birlikte ağızda metal tadını en aza indirmeye yardımcı olacak birkaç genel öneri vardır.
Dikkate alınması gereken bazı öneriler şunlardır:
|
Ağızda metalik tat basit nedenlerden kaynaklıysa, kendiliğinden ve kısa sürede geçecektir. Uzun süredir devam eden şikayetlere sahipseniz bir doktora başvurmanız yararlı olacaktır.
