Bell paralizisi, yüzdeki kasların bazı nedenlerle geçici olarak zayıflaması ile ortaya çıkan bir tür yüz felcidir. Bir anda ortaya çıkmakta ve görünüş itibariyle korkutucu bir görünüme neden olmaktadır.
Bu yazıda; Bell paralizisi nedir, Bell paralizisinin nedenleri ve risk faktörleri nelerdir, Bell paralizi belirtileri nelerdir, Bell felcinin teşhisi ve tedavisi nasıl yapılır sorularının kapsamlı yanıtlarını yer almaktadır.
Bell paralizisi, yüzdeki kasların geçici olarak zayıflamasına veya felce uğramasına yol açan bir tür rahatsızlıktır. Bell paralizisinde yüzün bir tarafındaki kaslar güçsüzleşir ve felce uğramış gibi görünür.
Bell paralizisi, yüz kaslarını kontrol eden sinirin iltihaplanması, şişmesi veya sıkışması ile meydana geldiği düşünülmektedir. Belirtiler genellikle sabahın ilk saatlerinde farkedilir ve etkilenen kişiler için endişe verici olabilir.
Bell paralizisinin bilinen diğer isimleri şunlardır:
- Bell’s paralizi
- Bell paralizi
- Bell’in felci
- Bell palsisi
- İdiyopatik fasial paralizi
Yüz felcinin en sık görülen şekli Bell paralizisidir. Nedeni tam olarak anlaşılabilmiş değildir ancak birkaç hafta içerisinde tamamen geçer ve sekel bırakmaz.
| Bell paralizi, yüzün bir tarafının aşağıya doğru düşmesine neden olur. Bu bölümün sinir sistemi tarafından kontrolü azalır ve sertleşir. |
Etkilenen yüz bölgesinde tükürük ve gözyaşı üretiminde azalma ile birlikte tat alma duyusunda kayıp da oluşabilir. Yüzün etkilenen bölgesi sarkmaya meyillidir. Çok nadir durumlarda yüzün her iki tarafı da etkilenir.
Yüz felcinin sadece bir tarafta ve aniden ortaya çıkması Bell paralizisini düşündürür. Her yıl 15.000 kişiden 1’i Bell paralizi geçirmektedir.
Her yaştan insanda ve her iki cinsiyette de ortaya çıkabilmektedir. Özellikle 16 ila 60 yaş arasındaki bireylerde görülmektedir. Endişe verici bir rahatsızlık olsa da birkaç hafta içerisinde tamamen iyileşmektedir.
Fasiyal sinir (VII. kranial sinir, n.facialis, yüz siniri), yüzdeki kasların büyük çoğunluğunu ve kulağın bazı bölümlerini kontrol eder. Beyinden çıkan bu sinir kemik boşluklarından geçerek insan yüzüne yayılır.
Fasiyal sinirin şişmesi, iltihaplanması veya sıkışması nedeniyle görevini yerine getiremediği durumlarda Bell paralizisi ortaya çıkar.
Bu durumlar sinirin koruyucu dış tabakasına zarar verebilir. Sinirin koruyucu yapısı zarar görürse, beyinden gelen sinyaller yüz kaslarına düzgün bir şekilde iletilemez. Bu durumda zayıflamış veya felçli hale gelmiş yüz kaslarına neden olur.
Bell paralizisinin nedeni kesin olarak bilinmemektedir. Yapılan pek çok araştırma sonucunda bir virüs enfeksiyonunun Bell paralizisi tetiklediğini göstermektedir.
Bell paralizisi nedenleri şunlardır:
|
Bell paralizisinin nedenleri büyük çoğunlukla virüslerdir. Bakteriler, bazı metabolik veya immünolojik hastalıklar da bu hastalığın oluşumuna yol açabilmektedir.
Bell paralizisinin nedeni tam olarak açıklanmadığı için bu rahatsızlık konusunda pek çok araştırma yapılmaktadır. Bu araştırmalar esnasında bazı risk faktörlerinin yüz felcinin bir tipi olan Bell paralizisine yol açtığı tespit edilmiştir.
Bell paralizisi için risk faktörleri şunlardır:
- Migren hastası olmak
- Diyabet hastası olmak
- 15 – 60 yaş arasında olmak
- Hamileliğin 3.trimesteri
- Doğumdan sonraki ilk hafta
- Üst solunum yolu enfeksiyonları
- Aile öyküsünün olması
- Anlık yoğun stres yaşamak
Bell’s paralizi, genellikle 15 – 60 yaş arasındaki bireylerde görülmektedir. Erkeklerde ve kadınlarda eşit düzeyde görülmektedir.
Bell paralizisi belirtileri genellikle yüz bölgesindeki enfeksiyonlardan 1-2 hafta sonra ortaya çıkmaktadır. Soğuk algınlığı, kulak enfeksiyonu veya göz enfeksiyonu sonrasında Bell paralizisi görülebilir.
Bell paralizi belirtileri aniden ortaya çıkar. Bir sabah uyandığınızda ayna karşısındayken veya bir şeyler yeyip içerken yüzünüzün bir tarafının felçli olduğunu farkedebilirsiniz.
Bell paralizisinin ana belirtileri şunlardır:
|
Fasiyal sinirin etkilendiği bu rahatsızlıkta ek olarak bazı belirtiler daha ortaya çıkmaktadır. Bell paralizisinin diğer belirtileri şunlardır:
- Etkilenen tarafta tükürük salgısının azalması
- Etkilenen tarafta gözyaşı üretiminin azalması
- Etkilenen tarafta alnın düzleşmesi
- Etkilenen tarafta kaş kontrolünün sağlanamaması
- Göz kapağı kapatılamadığı için gözde tahriş veya kuruluk
- Yüz ifadeleri yapmakta zorluk (gülümsemek, kaşları çatmak vs)
- Etkilenen tarafta tat duyusunda kayıp
- Etkilenen taraftaki kulak fonksiyonlarında bozulma
- Baş ağrısı
- Yeme ve içmede zorluk
- Sese duyarlılık
- Yüz kaslarında seğirme
Bu belirtilerden birini veya birkaçını görürseniz hemen bir sağlık kuruluşuna başvurmalısınız. Bell paralizi çoğu zaman birkaç hafta içerisinde tamamen geçen bir hastalık olsa da, bu belirtiler bir beyin tümörünün veya inmenin de göstergeleri olabilir.
Bell paralizisi belirtileri – https://Saglik.li
Bell palsisinin en etkili şekilde tedavi edilebilmesinin yolu erken aşamada teşhis edilmesi ile mümkündür. Bu nedenle Bell paralizisine ait belirtilerinizi farkettiğiniz anda bir sağlık kuruluşuna başvurmalısınız.
Bell paralizisini teşhis etmek için bazı hastalıkları elemek gerekecektir. Bu hastalıklardan bazıları şunlardır:
- Beyin tümörü
- Lyme hastalığı
- İnme
Bu hastalıklar da yüz felcine yol açabilmektedir. Bell paralizi ile karışabilecek bu hastalıkların önemi nedeniyle hastalıkların ayırıcı tanısını yapmak oldukça önemlidir.
Doktorunuz tanı koyabilmek için sizlere bazı sorular soracak ve fizik muayenenizi yapacaktır. Belirtilerinizi ne zaman ortaya çıktığı, ilerleyip ilerlemediği gibi sorular ile karşılaşacaksınız.
Fizik muayene esnasında başınızı, boynunuzu, gözlerinizi ve kulaklarınızı kontrol edecektir. Fasiyal sinirin etkilenme sürecini anlayabilmek içim yüz kaslarınızdaki zayıflıkları test edecektir.
Hasta öyküsü ve fizik muayene ile birlikte çoğu zaman Bell paralizisi teşhisi konur. Bazı durumlarda ek testlere ihtiyaç duyulabilir. Bu testler şunlardır:
| Elektromiyografi (EMG) | EMG elektrotları hastanın yüzüne yerleştirilir. Bu elektrotlar yardımıyla yüzünüzdeki sinirlerin aktivitesi ve yüzünüzdeki kasların uyarılara elektriksel yanıtı ölçülecektir. Bu test ile sinir hasarının derecesi ve yeri tespit edilebilir. |
| MR, BT veya Röntgen | Bu görüntüleme araçları ile fasiyal paralizinin nedeni araştırılır. Bakteri enfeksiyonu, kafatası kırığı veya tümör gibi nedenler tespit edilebilir. |
Hasta hikayesi, fizik muayene ve testler yardımı ile ayırıcı tanı yapılır. Bell paralizi tanısı konulduktan sonra tedavisine geçilir.
Bell paralizi geçiren insanların büyük çoğunluğu birkaç hafta ile birkaç ay içerisinde tamamen iyileşir. Bazı hastalarda yüz felci hemen düzelirken diğer belirtiler daha uzun sürede düzelir.
Bell paralizisi tedavisi için çeşitli destekleyici tedaviler mevcuttur. Bu tedaviler arasında en önemli yere sahip olan prednizolondur.
Yapılan bir çalışmaya göre Bell felci başladıktan sonraki 72 saat içerisinde prednizolon uygulaması semptomların şiddetini büyük ölçüde azaltırken, paralizinin tekrarlama olasılığını da azaltmaktadır.
Bell paralizisi tedavisi için uygulanan yöntemler şunlardır:
Prednizolon
Prednizolon bir tür steroiddir. En önemli özelliklerinden biri iltihabı ve inflamasyonu azaltmasıdır. Bu etkisi ile hasarlanan fasiyal sinirin iyileşmesini hızlandırır.
Prednizolon, vücutta yangı oluşumuna yol açan maddelerin salınımını önler. Bell paralizisi tedavisi için sıkça kullanılmaktadır ve oldukça etkilidir.
Prednizolon uygulanası damar yoluyla yapılabileceği gibi, tablet ilaç tedavisi şeklinde de olabilir. Düşük dozda kullanıldığı için yan etkileri daha az görülür. Olası yan etkileri şunlardır:
|
|
Prednizolon kullanımı sonrasında gelişen bu belirtiler, ilacın kullanımı bittikten sonraki birkaç günde sona erer. Doktorlar yan etkileri azaltabilmek için prednizolon dozunu tedavinin bitişine doğru kademeli olarak azaltırlar.
Bazı hastalarda prednizolona karşı alerjik reaksiyon gelişebilir. İlacın kullanımından sonra ciltte kabarmalar, solunum güçlüğü, dil – dudak – yüz – boğaz şişmesi gibi belirtiler görürseniz derhal bir doktora görünmelisiniz.
Göz Damlaları
Etkilenen yüz tarafındaki gözde gözyaşı salgısı azalacaktır. Ayrıca göz kapağını kapatmakta zorluk çekeceği için dışarıdan gelen maddelere açık olacak ve var olan gözyaşı buharlaşacaktır. Bu nedenle gözde hasar veya enfeksiyon gelişebilir.
Doktorunuz gözünüzü korumak için göz damlası veya göz merhemi verebilir. Göz damlaları uyanıklık dönemlerinde, göz merhemleri ise uyumadan önce kullanılır.
Uyku esnasında gözlerini düzgün şekilde kapatamayan hastalara cerrahi göz bandı verilebilir. Bu bant sayesinde göz kapağı kapatılır.
Antiviral İlaç Tedavisi
Bell paralizisi için verilen ilaç tedavisi seçeneklerinden biri de antivirallerdir. Bu hastalığa yol açan nedenin HSV adlı virüs olduğu düşünülmektedir. Bu virüse yönelik antival ilaç tedavisi başlanabilir.
Bell paralizisinin tedavisi amacıyla yapılan çalışmalarda antiviral tedavinin etkinliğine dair yeterince kanıt bulunmamaktadır. Antiviral ilaç tedavisi birçok durumda sadece destekleyici olarak verilebilir.
Sekellerin Tedavisi
Nadir bazı vakalarda Bell paralizisi sonrasında kalıcı yüz felci oluşabilir. Bu hastaların tedavisinde uygulanabilen bazı tedaviler mevcuttur. Bunlar:
- Mim tedavisi
- Plastik cerrahi ile düzeltme tedavileri
- Botoks enjeksiyonu
Bell’s paralizisi çoğu zaman geçici bir durumdur. Tedaviniz tamamlandıktan sonra eve gidebilirsiniz. Rahatsızlığınızın daha etkin tedavi olabilmesi ve kısa sürede iyileşebilmesi için bazı evde bakım kurallarına dikkat edebilirsiniz.
Bell paralizi için evde bakım önerileri şunlardır:
- Yüz egzersizleri yardımıyla iyileşmeye baslayan kaslarınızı güçlendirebilirsiniz.
- Tükürük salgısının azalması nedeniyle ağız için hastalıklara yakalanma riskiniz artar. Diş ve diş eti bakımına özen göstermelisiniz.
- Bir süre yutma ile ilgili zorluklar yaşayabilirsiniz. Yiyecekleri iyice çiğnemeli ve yavaşça yemelisiniz.
- Yoğurt veya çorba gibi yiyecekler ile beslenebilirsiniz
- Ara ara ağrılarınız olabilir. Doktorunuzun önerdiği ağrı kesicileri kullanabilirsiniz.
- Yüzünüzdeki ağrıyı azaltmak için sıcak ve nemli bir havlu ile yüzünüzü rahatlatabilirsiniz.
- Yüzünüze ara ara masaj yapabilirsiniz.
Bell paralizi tedavisinde önemli etkenlerden biri de egzersizlerdir. Yüz ve göz egzersizleri ile bu süreci daha iyi yönetebilirsiniz.
Yapabileceğiniz yüz egzersizleri için adımlar şunlardır:
- Aynanın önünde dik duracak şekilde oturun.
- Kaşlarınızı kaldırmaya çalışın. Kaşlarınızı kaldırmak için parmaklarınızı kullanabilirsiniz.
- Burnunuzu kırıştırın.
- Derin derin nefes alın. Burun deliklerinizi genişletmeye çalışın.
- Ağız köşelerini dışarıya doğru hareket ettirmeye çalışın.
- Tek taraflı gülümsemeye çalışarak ağzın bir tarafını yukarı çekin.
- Gülümsemeyi genişletmek için parmaklarınızı kullanabilirsiniz.
Yapabileceğiniz göz egzersizleri için adımlar şunlardır:
- Aynanın önünde dik duracak şekilde oturun.
- Başınızı dik tutun ve sadece gözlerinize odaklanın.
- Bir gözünüzü kapatmak için üzerine parmağınızı yerleştirin.
- Diğer elinizle kaşınızı bir miktar yukarıya doğru kaldırmaya çalışın. Kaşlarınıza bir süre masaj yapın.
- Parmaklarınızla göz kapağınıza bir süre hafifçe bastırın.
- Gözünüzü açık – yarı açık – kapalı döngüsü ile hareket ettirin.
Bell felcine sahip bireylerin birçoğu hiçbir sekel kalmadan iyileşecektir. Bazı kişilerde fasiyal sinir şiddetli hasara maruz kalabilir. Bu hasar neticesinde bazı komplikasyonlar oluşabilir.
Bell paralizisinin komplikasyonları şunlardır:
| Sinir liflerinin yanlış düzelmesi/büyümesi | Bazı kişilerde tamir olan fasiyal sinir düzensiz şekilde yeniden büyüyebilir. Bu durum bazı kasların istemsiz şekilde yeniden büyümesine neden olabilir. Hasta gülümsemeye çalışırken gözleri kapanabilir veya gözünü kapatmaya çalışırken gülümseyebilir. |
| Ageusia | Fasiyal sinir dilin bir bölümünün tat duyusundan sorumludur. Bell paralizisi nedeniyle hasar gören dil tarafında kronik tat kaybı oluşabilir. |
| Gustatolacrimal reflex | Timsah gözyaşı sendromu olarak da adlandırılır. Hasta yemek yerken gözyaşı döker. Genellikle kısa süreli olarak görülür ancak bazı nadir vakalarda sorun daha uzun sürebilir. |
| Kornea ülserasyonu | Göz kapağının yeterince kapanmaması nedeniyle gözün koruyucu ve yağlayıcı tabakası etkisiz kale gelebilir. Bu durumda karnea kuruyabilir. Bell paralizi esnasında göz yaşı salgısı da azalabilir. Tüm bu durumlar kornea hasarına, enfeksiyonuna veya ülserasyonuna neden olabilir. Ciddi görme kayıpları oluşabilir. |
Bell paralizisi aniden ortaya çıkan ve birkaç hafta ile birkaç ay içerisinde tamamen iyileşebilen bir rahatsızlıktır. Bell paraliziye ait belirtilere sahipseniz bir sağlık kuruluşuna başvurmalı ve tıbbi yardım almalısınız.
Hastaların iyileşme süreci sinir hasarının ciddiyetine bağlıdır. Belirtilerin ilk ortaya çıkmasından sonraki iki hafta içerisinde büyük oranda iyileşme sağlanır. Bazı hastalarda iyileşme süreci 3 ila 6 ay kadar sürebilir.
