Kuğu boynu deformitesi, özellikle romatoid artrit nedeniyle ortaya çıkan el parmaklarının şekil bozukluğudur. Parmaklar kuğu boynuna benzer bir görünüm kazanır. Altta yatan nedenin bilinmesi oldukça önemlidir.
Bu yazıda; kuğu boynu deformitesi nedir, kuğu boynu deformitesinin nedenleri ve belirtileri nelerdir, kuğu boynu deformitesinin teşhisi ve tedavisi nasıl yapılır sorularının kapsamlı yanıtlarını bulabilirsiniz.
| İçindekiler: |
Kuğu boynu deformitesi, el parmaklarındaki yapıları etkileyen ve şekil bozukluğuna yol açan bir hastalıktır. El parmaklarındaki eklemleri çeşitli nedenlerle alışılmadık pozisyonlara eğildiği görülür.
Proksimal interfalangeal eklemde (PIF) hiperekstansiyon deformitesi, distal interfalangeal ekleminde (DIF) ise hiperfleksiyon deformitesinin olduğu bir görünüm vardır.
Kuğu boynu deformitesinin gerçekleşmesi için parmakların PIP (proksimal interfalangeal eklem) eklemi etrafındaki ligamentlerin üzerinde aşırı stres olmalıdır. Stres nedeniyle ligamentler gevşer ve sonrasında PIP eklemi aşırı gerilir. Sonuç olarak PIP eklemi avuç içine doğru bükülür.
Bununla birlikte avuç içine en uzak konumdaki parmak eklemi olan DIP eklemi (distal interfalangeal eklem) parmak ucunu avuç içine doğru büker. Sonuç olarak kuğu boynu deformitesi olarak adlandırılan anormal parmak yapısı ortaya çıkar.
Parmaklardaki anormal şekil yüzünden şunlar gerçekleşir:
|
Kuğu boynu deformitesi, ellerin bazı temel fonksiyonlarını kaybettiği bir sakatlık olarak görülmektedir. Eller sınırlı şekilde kullanılabilir ve zaman zaman ağrı oluşabilir.
Kuğu boynu deformitesinin tedavisi için hem cerrahi hem de medikal seçenekler mevcuttur. Yazımızın ilerleyen bölümlerinde daha detaylı açıklamaları bulabilirsiniz.
Kuğu boynu deformitesinin birçok farklı nedeni olsa da en yaygın nedeni romatoid artrittir. Diğer olası nedenler aşağıdakilerden herhangi biri olabilir.
Kuğu boynu deformitesinin nedenleri şunlardır:
- Romatoid artrit
- Skleroderma
- Psöriatik artrit
- İnme
- Parkinson hastalığı
- Tedavi edilmeyen çekiç parmak
- Parmaklardaki kötü iyileşen kırıklar
- PIP eklemeni çevreleyen kasları zayıflatan travmalar
- Kas spazmlarına yol açan sinir hasarı
- Yaralanma sonucu el kaslarının gerilmesi
- Gevşek parmak ligamentleri
- Yırtılmış parmak tendonları
- Ehler-Danlos sendromu
| Kuğu boynu deformitesinin ortaya çıkması için bir dizi süreç gerekir. Parmaklardaki ana ligament olan volar plak (avuç içinde bulunan) çok fazla gevşediğinde oluşur. Bu sayede PIP eklemi yukarıya dönükleşir. Ayrıca DIP ekleminin aşağıda doğru eğilmesine neden olur. |
Bu hastalık çoğu zaman romatoid artrit ile ilişkilidir. Romatoid artrit (RA), vücuttaki pek çok noktada iltihaplanmaya yok açar. Özellikle eklemler üzerinde iltihaplanma oluşturarak avuç içindeki ligamentleri ve eklemleri etkiler.
Romatoid artrit volar plakayı zayıflatarak anormal dokular oluşturur. Bu iltihaplanma ile birlikte parmak kemikleri, kıkırdaklar, tendonlar ve bağlar da zarar görür.
Ayrıca parmak yaralanmaları nedeniyle de kuğu boynu deformitesinin oluşabileceğini bilmelisiniz. Travma ve yaralanma ile eklem hasarı oluşur. Bu durum gerilmiş kaslara neden olarak deformite oluşturur.
Parmakların birkaç adet bileşeni vardır. Kuğu boynu deformitesi, bunlardan bazılarını etkiler. Aslında bu deformite insan parmaklarına ait yapıların çoğunu etkiler:
- Parmak kemiklerinin her biri (phalanks’lar)
- Proximal ve distal interfalangeal eklemler
- Tendonlar
- Ligamentler
Kuğu boynu deformitesi, proksimal ve distal interfalangeal eklemlerin yapısının bozulması ve doğal olmayan taraflara yönelmesi ile oluşur. İlerleyen süreçte parmaklar düz bir pozisyona getirilemez.
Parmağın orta eklemi PIP olarak adlandırılır ve aşağıya dönük hale gelebilir. Parmağın uç eklemi DIP olarak adlandırılır ve bükülerek yukarıya bakabilir.
Bu rahatsızlık baş parmağı etkilemez. Baş parmağınızda benzer tarzda bir bükülme var ise bu durum çekiç parmak ile ilişkili olabilir.
Kuğu boynu deformitesi örnekleri – Saglik.li
Kuğu boynu deformitesinin ileri aşamalarında görsel olarak da rahatça tanınabilen belirtiler görülür. Parmaklarda kuğu boynuna benzer şekilde bükülme vardır.
Bazı belirtiler daha öncesinde ortaya çıkar:
- Parmak eklemlerini bükerken ortaya çıkan ağrı
- Parmakların dışa doğru açılmasında güçlük
- Parmakların içe doğru bükülmesi
Parmak eklemlerindeki ve tendonlardaki bozulma nedeniyle uzun bir süreçte parmağın şekli kuğu boynuna benzer.
| Kuğu boynu deformitesinin çoğunlukla Romatoid artrit nedeniyle ortaya çıktığı bilinmektedir. Bu deformite oluşmadan önce Romatoid artrit belirtilerini gösterebilirsiniz. |
Romatoid artrit belirtileri şunlardır:
- Eklemlerde ağrı
- Eklemlerde sertlik
- Eklem problemlerin özellikle sabah saatlerinde görülmesi
- Eklemlerin şeklinde bozulma
- Yorgunluk ve halsizlik
- Deri altında gözlenen yumrular
- Aralıklı hafif ateş
Kuğu boynu deformitesinin daha ortaya çıkmadan önce olabileceği öngörülebilir. Bu el rahatsızlığının ortaya çıkması için bazı ciddi hastalıkların uzun bir süreci gerekiyor. Kişiler çoğunlukla bu hastalıkların farkındadır.
Doktorlar, kuğu boynu deformitesini çoğu zaman gözle veya fizik muayene ile tanıyabilir. Distal ve proksimal eklemlerinizi takip ederek bir dizi muayene yapacaktır.
Parmaklardaki bu görünümün kuğu boynu deformitesine ait olduğunu belirledikten sonra altta yatan hastalığın teşhis edilebilmesi için bazı testler yapmanız gerekebilir.
Kişilerin büyük kısmında şu hastalıklar vardır:
- Romatoid artrit
- Skleroderma
- Psöriatik artrit
Kuğu boynu deformitesine sahip insanlar için en olası neden romatoid artrittir. Altta yatan neden romatoid artrit değilse, doktorunuz diğer hastalıkları elemek için bir dizi testler ve görüntülemeler yapacaktır. Ayrıca parmaklarınızda bir yaralanmanın olup olmadığını araştıracaktır.
Kuğu boynu deformitesinin erken aşamalarda tespit edilmesi oldukça önemlidir. Bu rahatsızlığın tedavisi, durumun ciddiyetine bağlı olarak değişiklik gösterir.
Uygulanacak tedavi yöntemleri arasında invaziv olmayan veya invaziv olan yöntemler bulunmaktadır. İnvaziv olmayan yöntemler arasında çeşitli fizik tedavi metotları ve splintler bulunur.
İnvaziv yöntemler arasında cerrahi teknikler yer alır. Yumuşak dokunun onarımından parmak eklemini değiştirmeye kadar uzanan bir süreci içerebilir.
Doktorunuz kuğu boynu deformitesinin tedavisi için en uygun tedavi yöntemini size önerecektir. Tedavi sonrasında parmaklarınızı tekrar işlevli olarak kullanabilirsiniz. Mevcut tedavi yöntemleri şunlardır:
Fizik Tedavi Uygulamaları
Kuğu boynu deformitesi tedavisi için ilk seçenek tedavi yöntemi büyük çoğunlukla fizik tedavi uygulamalarıdır. Fizik tedavi uygulamaları ile parmaklarınızı ve ellerinizi daha dengeli tutabilir, güç ve hareketlilik kazandırabilirsiniz. Bu amaçla çeşitli egzersizler, esnetme yöntemleri ve masajlar yapılır.
Fizik tedavi ile proksimal ve distal interfalengeal eklemlerinize yönelik uygulamalar yapılacaktır. Bu tedavi yöntemi parmak cerrahisi sonrasında da uygulanabilmektedir.
Atel veya Splintler
Kuğu boynu deformitesinin tedavisi için doktorunuz tarafından atel ve splintler önerilebilir. Atel veya splintleri çoğu zaman fizik tedavi egzersizleri sonrasında kullanmanız gerekir.
Atel veya splintler günlük yaşantınıza uygun olacak şekilde ayarlanır. Bazıları günün belli bir kısmında kullanılacak türden olsa da, özellikle parmak ve el atelleri tüm gün kullanılacak şekilde tasarlanabilir.
Yumuşak Doku Onarımı
Yumuşak doku onarımı, parmağın orta eklemi çevresinde yer alan cilt, bağ ve tendonları düzelmeyi amaçlayan bir ameliyat türüdür. Genelde orta derecede olan kuğu boynu deformitesi vakalarında kullanılır.
Yapılan cerrahi ile gevşeyen bağ ve tendonlara gerekli destek sağlanır. Parmağın şeklini engelleyen yapılar ortadan kaldırılır. Çoğunlukla yüz güldürücü sonuçlar elde edilir.
Eklem Artroplastisi
Kuğu boynu deformitesinin düzeltilebilmesi için eklemin değiştirilmesi gerekebilir. İlerleyen vakalarda parmağın PIP ekleminin değiştirildiği bir tedavi çeşididir.
PIP eklemi çok sertse ve diğer tedavi yöntemleri ile başarı sağlanamadıysa eklem artroplastisi sizlere önerilebilir. Ameliyat esnasında yumuşak dokular da uygun şekilde tamir edilir.
Eklem artroplastisinden sonra parmaklarınızı hareket ettirmeniz kolaylaşacaktır. Yeni eklem yüzleri zaman içerisinde aşınabilir.
Parmak Eklemi Füzyonu
Parmak eklemi füzyonu, eklemin birbirine kaynaştırılarak artık hareket edemez hale getirildiği bir tedavi çeşididir. Özellikle çok ileri düzeydeki vakalarda önerilmektedir.
İşlem sonrasında parmak eklemleri hareket edemeyecek ve düz kalacaktır. Özellikle yoğun ağrı yaşayan bireyler için uygulanabilmektedir.
Cerrahiden sonra iyileşme süreci değişkenlik gösterebilir. Ortalama olarak 1-6 ay gibi bir sürede parmak fonksiyonları büyük oranda geri kazanılır. Fizik tedavi uygulamalarına uygun davranarak bu süreyi daha da kısaltabilirsiniz.
Tedavileriniz esnasında atel veya splintleri kullanmaya devam etmelisiniz. Doktorunuzun önerilerine dikkat etmeli ve gerekli aralıklarla kontrollerinize gitmelisiniz.
Kuğu boynu deformitesi oluşumuna yol açan durum bir travma ise, kişi muhtemelen tedaviden sonra bir daha bu durum ile karşılaşmayacaktır.
Altta yatan neden romatoid artrit ise, bu deformitenin tekrar ortaya çıkabileceği bilinmelidir. Hastaların birkaç kez tedavi görmeleri gerekebilir.
