Pyelonefrit, bir veya iki böbreğin genellikle bakteriler tarafından enfekte edilmesiyle ortaya çıkan böbrek enfeksiyonudur. Ciddi bir enfeksiyondur ve kısa sürede tedavi edilmelidir.
Bu yazıda; pyelonefrit nedir, pyelonefritin nedenleri nelerdir, böbrek enfeksiyonu belirtileri nelerdir, pyelonefrit tedavisi nasıl yapılır ve komplikasyonları nelerdir gibi soruların kapsamlı yanıtını bulabilirsiniz.
| İçindekiler: |
Pyelonefrit (pyelonephritis), bir veya iki böbreğin enfekte olduğu bir tür idrar yolu enfeksiyonu türüdür. İdrar yolu enfeksiyonlarının en önemli ve en ciddi olan çeşididir.
Pyelonefrite yol açan neden büyük oranda bakterilerdir. Genellikle alt idrar yollarından köken alan bakteriler sonucunda böbrek enfeksiyonu meydana gelir.
Piyelonefritin başlıca özellikleri şunlardır:
|
Böbrek enfeksiyonuna yol açan ana etken %90 ihtimalle e.coli adı verilen bakteridir. Bu bakteri türü sık sık idrar yolu enfeksiyonu oluşumuna yol açar.
Pyelonefrite bağlı olarak çok ciddi yan ağrısı oluşur. Enfeksiyon nedeniyle böbrekler şişer ve gerilen böbrek zarı nedeniyle şiddetli böbrek ağrısı oluşur.
İlerleyen vakalar böbrek hasarına yol açarak veya sepsise neden olarak hayatı tehdit edebilir. Bu nedenle erken aşamada hastaneye başvurulmalı ve tıbbi yardım alınmalıdır.
Bazı kişilerde tekrarlayan pyelonefrite rastlanır. Bu durum kronik pyelonefrit olarak adlandırılır.
İnsanların boşaltım sistemi bakterileri ve çeşitli patojenleri dışarıda tutmak için tasarlanmıştır. Yine de bazı durumlarda idrar yollarına patojenler ulaşabilir.
Pyelonefritin ana nedeni bakterilerdir. E.coli adı verilen bakteri türü böbrek enfeksiyonuna en sık yol açan bakteri türüdür.
E.coli bağırsaklar veya idrar yolu üzerinden böbreklere ulaşarak enfeksiyona yol açabilir. Kan dolaşımındaki herhangi bir enfeksiyon da böbreklere yayılabilir.
İdrar akışını engelleyen herhangi bir durum nedeniyle pyelonefritin oluştuğu görülebilir. İdrar akışını engelleyen bazı nedenler şunlardır:
- Böbrek taşları
- İdrar yolundaki tümörler
- İdrar yoluna baskı yapan tümörler
- İdrar yollarının anatomik bozuklukları
Diyabetli kişilerde veya bağışıklık sisteminde zayıflık olan kişilerde pyelonefrit oluşumuna daha sık rastlanır. Pyelenefritin diğer bir nedeni de virüslerdir. Bazı parazitler ve mantarlar da böbreklerde enfeksiyona yol açabilir.
Pyelonefrit bir tür idrar yolu enfeksiyonudur. Bu enfeksiyonun oluşumuna yardımcı olan veya oluşma riskini arttıran bazı risk faktörleri vardır.
Böbrek enfeksiyonu oluşumu için risk oluşturan faktörler şunlardır:
| Kadın olmak |
Kadınların üretrası erkeklere göre daha kısadır. Bu durum vücut dışındaki bakterilerin mesaneye daha kolay ulaşmasına neden olur. Kadın genital organlarının üretraya yakınlığı nedeniyle bakterilerin mesaneye ulaşması daha kolaydır.
Tüm bu nedenler kadınlarda daha sık idrar yolu enfeksiyonu oluşumuna yol açar. Bu durum pyelonefrit oluşumu için de risk oluşturur. |
| İdrar yolu tıkanıklığı |
İdrar akşını yavaşlatan, engelleyen veya idrar yaparken mesaneyi boşaltmayı engelleyen tüm durumlar böbrek enfeksiyonu oluşumu için risk artışına yol açar.
İdrar yolunda tıkanıklığa yol açan en sık nedenler şunlardır:
|
| Zayıf immünite |
Bağışıklık sitemini zayıflatan herhangi bir durum enfeksiyonlara yatkın olmanıza neden olabilir. Diyabet, immün sistem hastalıkları ve HIV gibi nedenler zayıf bir bağışıklık sistemine yol açabilir.
Organ nakilleri sonrasında verilen immünsupresif ilaçlar da bağışıklık sisteminin zayıflamasına yol açabilir. |
| Sinir hasarı | Mesane etrafındaki sinirlerin hasar görmesi nedeniyle daha sık enfeksiyon oluştuğu bilinmektedir. Omurilik veya sinir hasarı, mesanede enfeksiyon olduğunu algılamanızı engelleyebilir. |
| İdrar sondası kullanmak |
İdrar yollarının çeşitli problemlerinde üriner kateterler kullanılır. Üriner kateterler, mesanedeki idrarı boşaltmak için kullanılan tüplerdir. Cerrahi işlemler sonrasında veya çeşitli tıbbi tanı testleri için mesanenize kateter yerleştirilebilir.
Uzun süreli üriner kateter kullanılması nedeniyle idrar yolu enfeksiyonlarına yatkınlığınız artacaktır. |
| Anatomik bozukluklar |
Vezikoüreteral reflü hastalığında, mesanedeki idrar böbreklere doğru geri kaçar. Bu durum çeşitli idrar yolu enfeksiyonlarının böbreklere ulaşmasına neden olabilir.
At nalı böbrek hastalığında böbrek içerisinde idrar birikebilir. Bu durumda da pyelonefrit riski artacaktır. |
Böbrek enfeksiyonuna yakalandığınızı gösteren birçok semptom vardır. Bunlardan biri veya birkaçına sahipseniz tıbbi yardım almalısınız.
Pyelonefrit belirtileri şunlardır:
- Yüksek ateş
- Titreme
- Yan ağrısı (böbrek bölgesinde)
- Sırta veya kasıklara vuran ağrı
- Karın ağrısı
- Sık sık idrar çıkama
- İdrar yaparken yanma ve ağrı hissi
- Mide bulantısı ve kusma
- İdrar renginde bulanıklık
- Kötü kokulu idrar
- İdrarda kan görülmesi
- İdrarı tam boşaltamama hissi
Bu belirtilerin yanı sıra ek olarak görülebilecek diğer semptomlar da şunlardır:
- Genel vücut ağrısı
- Yorgunluk ve halsizlik
- İştahsızlık
- Terleme ve nemli cilt
- Zihin bulanıklığı
Yan ağrısı ve idrar değişiklikleri akla çoğu zaman böbrek enfeksiyonunu getirir. Diğer belirtiler pyelonefritin teşhis edilmesi için oldukça önemli olabilir.
Kronik pyleonefrit hastalarında sadece basit belirtiler olabilir veya hiçbir belirgin semptom oluşmayabilir.
Böbrek enfeksiyonu açısından endişe verici belirtileriniz ve semptomlarınız varsa bir sağlık kuruluşuna başvurarak tıbbi yardım almanız gerekebilir.
Şiddetli pyelonefritin hayatı tehdit edici komplikasyonlara neden olabileceği bilinmelidir. Böbreklerinizi korumak için kısa sürede bir hastaneye başvurmalısınız.
Doktorunuz şikayetlerinizi dinleyecek ve bazı sorular soracaktır. Fizik muayenenizi yaptıktan sonra bazı testleri yaptırmanızı isteyebilir.
Pyelonefritin teşhisi için kullanılabilecek bazı testler şunlardır:
|
Bu gibi laboratuvar testleri veya görüntüleme yöntemleri ile pyelonefrit teşhisi yapılabilmektedir. Teşhis aşamasından sonra hızlıca tedavi adımlarına geçilecektir.
Pyelonefrit, böbreklerin enfeksiyonudur. Bu enfeksiyon türü büyük oranda bakteriler tarafından meydana getirilir. Tedavi adımları nedenine yönelik olacaktır.
Piyelonefrit tedavisi için uygulanabilecek tedavi adımları şunlar olabilir:
Antibiyotik Tedavisi
Antibiyotikler, akut pyelonefritin tedavisinde ilk eylem basamağını oluşturur. Doktorunuzun seçeceği antibiyotik türü, bakteri türüne ve özelliklerine yönelik olacaktır.
Pyelonefrit tedavisi başlangıcında geniş spektrumlu bir antibiyotik tercih edilir çoğu zaman. İdrar veya kan kültürü sonucuna göre antibiyotikler değiştirilebilir.
Böbrek enfeksiyonu antibiyotikler ile kısa sürede tedavi edilebiliyor olsa da, reçete edilen ilacın tamamını kullanmanız en doğrusu olacaktır. Bu süre ortalama olarak 10 ila 14 gün kadar olacaktır.
Pyelonefrit tedavisinde kullanılabilecek antibiyotik seçenekleri şunlardır:
- Levofloksasin
- Ciprofloksasin
- Co-trimoxazol
- Ampisilin
Hastaneye Yatış
Bazı hastalarda ilaç tedavisinin etkinliği yetersiz olabilir. Şiddetli böbrek enfeksiyonu olan böyle hastaların hastaneye yatırılarak tedavi edilmesi oldukça önemlidir.
Hastanede kalma süreniz; durumunuzun ciddiyetine ve tedaviye vereceğiniz yanıta göre değişiklik gösterecektir.
Hastaneye yatış ile beraber aktif gözlem altında tedavi adımları uygulanacaktır. İntravenöz rehidratasyon ve 24-48 saatlik antibiyotik tedavisi uygulanabilir.
Hastanın genel durumu düzeldikten sonra taburcu edilecektir. Kullanmanız gereken ilaçlar reçete edilecek ve 10-14 gün kadar kullanmanız önerilecektir.
Cerrahi Tedavi
Tekrarlayan böbrek enfeksiyonları çoğu zaman altta yatan tıbbi bir sorundan kaynaklanabilir. Bu gibi durumlarda herhangi bir engelin kaldırılması veya yapısal problemlerin düzeltilmesi için cerrahi tedaviler uygulanabilir.
Ciddi böbrek enfeksiyonlarının bazıları için nefrektomi gerekebilir. Bu işlemde cerrahınız böbreğin bir bölümünü veya tamamını çıkarabilir.
Gebelerde Pyelonefrit Tedavisi
Gebelik esnasında vücutta pek çok değişiklik meydana gelir. Bunların bir kısmı da idrar yolları ile ilgilidir. Progesteron hormon düzeyinin artması ve üreterlere uygulanan basıncı yükselmesi nedeniyle pyelonefritin görülme ihtimali artar.
Gebelikte görülen pyelonefrit için bazı önemli bilgiler şunlardır:
- Gebelerde ortaya çıkan böbrek enfeksiyonu hastaneye yatışı gerektirebilir.
- Gebelerde görülen piyelonefrit, hem anne hem de bebeğin hayatını tehdit edebilir.
- Bu durum erken doğuma yol açabilir.
- Gebeler beta-laktam antibiyotikler ile tedavi edilir.
Gebelik esnasında ortaya çıkan idrar yolu enfeksiyonları kısa sürede teşhis ve tedavi edilmelidir. İdrar yolu enfeksiyonlarının erken aşamada tedavi edilmesi böbrek enfeksiyonu riskini azaltır.
Çocuklarda Pyelonefrit Tedavisi
Çocuklar böbrek enfeksiyonu açısından risk altındadır. Özellikle kız çocukların ortaya çıkan idrar yolu enfeksiyonları zaman içerisinde böbreklere ulaşabilir.
Sünnet olan çocuklar enfeksiyonlara kısa bir süreliğine açık hale gelir. Ateş, kasık ağrısı ve idrar yolları ile ilgili problemlerin ortaya çıkması durumunda bir doktora gitmeniz gerekir.
Çocuklarda böbrek enfeksiyonu tedavisi büyük oranda oral antibiyotikler ile yapılır.
Tedavi edilmeyen veya tedavisinde geç kalınan böbrek enfeksiyonları çeşitli komplikasyonlara neden olabilir.
Pyelonefritin olası komplikasyonlarından biri kronik böbrek yetmezliğidir. Enfeksiyon nedeniyle böbrekler kalıcı hasar görebilir.
Bazı nadir vakalarda ürosepsis oluşur ve bakteriler kana karışır. Bu durum ölümcül sonuçlara yol açabilir ve bu nedenle kısa sürede tedavi edilmelidir.
Pyelonefritin diğer olası komplikasyonları şunlardır:
|
Pyelonefrit, böbreklerin enfeksiyonudur. Alt idrar yollarında meydana gelen idrar yolu enfeksiyonu nedeniyle ortaya çıkması muhtemeldir.
İdrar yolu enfeksiyonlarını önleyecek adımları atmanız durumunda böbrek enfeksiyonu oluşumu riskini de belirgin şekilde azaltabilirsiniz.
Pyelonefriti önlemek için şu önerileri dikkate alabilirsiniz:
- Günde 2,5 litre kadar su için.
- İdrar hissi oluştuğunda geciktirmeden idrarınızı yapın.
- Cinsel ilişkiden sonra mesanenizi boşaltın.
- Genital bölgenizin temizliğine özen gösterin.
- Genital bölgenize kimyasal ürünler kullanmaktan kaçının.
Bu tarz önerileri dikkate alarak idrar yolu enfeksiyonlarından korunabilirsiniz. Pyelonefrit önemli bir enfeksiyondur ve oluşumunu engellemek en iyi seçenek olacaktır.
